Tiki Trần Ngọc Thái Sơn bất ngờ từ chức CEO, nguyên nhân gây chấn động ngành thương mại điện tử

Theo thông tin từ tờ DealstreetAsia, ông Trần Ngọc Thái Sơn - CEO của Tiki đã quyết định từ chức và gửi đơn từ chức cho hội đồng quản trị của công ty.

Điều này đã gây ngạc nhiên vì không chỉ đơn thuần là người đứng đầu công ty, ông Trần Ngọc Thái Sơn còn là một trong những người đồng sáng lập của Tiki từ 13 năm trước.

Năm 2010, anh Sơn sáng lập Tiki - một nền tảng bán sách tiếng Anh trực tuyến, với nhà kho đặt tại nhà và văn phòng nằm trong phòng ngủ.

Vào thời điểm đó, sau khi kết hôn, anh Sơn chỉ có khoảng 5.000 USD. Anh đã sử dụng toàn bộ số tiền này để mua sách với hy vọng có thể bán và thu lại vốn. Ban đầu, Tiki chỉ có khoảng 100 cuốn sách. Mỗi khi có đơn hàng, anh Sơn sẽ tự đóng gói và giao hàng cho khách hàng.

Nhà sáng lập Tiki đã mong ước được sự hỗ trợ hơn trong quá trình khởi nghiệp. Anh đùa rằng vì có "cha làm nhà báo, mẹ làm nhà giáo, và khi hai ngành này cộng lại thì nhà nghèo", nên anh không nhận được nhiều sự hỗ trợ tài chính.

"Tuy nhiên, điều quan trọng nhất là gia đình đã cho phép tôi làm những điều tôi mong muốn", anh chia sẻ trong chương trình "The Changers" của VnExpress.

Một khi, khi nói về lí do thành lập Tiki, anh Sơn cho hay có 3 lí do chính. Đầu tiên là Sơn rất thích đọc sách, đặc biệt là sách tiếng Anh, nhưng thời điểm đó để mua những cuốn sách tiếng Anh mà anh yêu thích tại Việt Nam rất khó khăn. Lí do thứ hai là Sơn nhận thấy thương mại điện tử Việt Nam có tiềm năng rất lớn. Lí do thứ ba là anh nhận ra rằng thị trường thương mại điện tử trong nước còn nhiều hạn chế như hàng hóa phong phú không nhiều, việc giao hàng thường diễn ra chậm chạp và hàng hóa chất lượng kém.

"Khi đó, mình cũng hơi đánh cược, tưởng sức mình có khả năng làm và làm tốt hơn", CEO Tiki nhớ lại.

Trải qua hơn 10 năm phát triển, Tiki đã trở thành đối thủ lớn nhất của hai tên khổng lồ thương mại điện tử là Shopee và Lazada trong khu vực. Tuy nhiên, hiện tại công ty đang mắc phải nhiều khó khăn.

Tiki đã thông báo về sự suy giảm doanh thu hàng năm trong năm tài chính gần nhất (kết thúc vào tháng 3/2022). Đáng chú ý là, trong khi các số liệu của năm tài chính 2022 đã được kiểm toán, thì các số liệu của năm tài chính 2021 không được xác thực dựa trên tư cách hợp pháp của Tiki Global Pte. Ltd., công ty trụ sở tại Singapore, được thành lập vào tháng 5/2021 và sở hữu hơn 90% cổ phần của công ty tại Việt Nam.

Theo đó, Tiki ghi nhận tổng doanh thu năm 2022 giảm 7% so với năm 2021. Trong khi đó, tổng chi phí tăng 4% so với cùng kỳ năm trước. Do vậy, khoản lỗ hoạt động của công ty đã tăng thêm 39% trong năm tài chính 2022.

Tiki sử dụng mô hình B2C và C2C, chia tổng doanh thu thành hai phần: Bán hàng hóa và cung cấp dịch vụ. Mảng bán hàng hóa chiếm phần lớn doanh thu (88%) trong năm tài chính 2022.

Đối với phần dịch vụ, hậu cần đang thể hiện sự vượt trội hơn so với chỉ số doanh thu chung, với mức tăng 7% so với cùng kỳ năm trước. Điều này không có gì bất ngờ vì công ty đã từ lâu cung cấp dịch vụ giao hàng nhanh. Tiki cũng đang tích cực đầu tư vào hệ thống hậu cần của mình. Mặt khác, việc thu hoa hồng từ nền tảng đã giảm 37%.

Một điểm đáng chú ý là trong lĩnh vực dịch vụ, quảng cáo đang có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất, với mức tăng 131% so với năm tài chính 2021. Tuy nhiên, lĩnh vực này chỉ chiếm 2% tổng doanh thu của công ty.

Trong năm tài chính 2022, Tiki ghi nhận giảm 7% tổng doanh thu, trong khi chi phí bán hàng chỉ giảm 1%. Điều này dẫn đến tỷ suất lợi nhuận gộp giảm từ -9% xuống -16%.

Đến tháng 3/2022, Tiki có số tiền mặt và các khoản tương đương trên bảng cân đối kế toán khoảng 187 triệu USD. Số này bao gồm tiền thu được từ đợt gây quỹ trị giá 258 triệu USD vào tháng 11/2021. Tuy nhiên, số này chưa tính đến khoản đầu tư 90 triệu USD của Tập đoàn tài chính Shinhan có trụ sở tại Hàn Quốc vào tháng 5/2022.

Nếu tính thêm 90 triệu USD đó vào bảng cân đối kế toán và giả định dòng tiền từ hoạt động kinh doanh của Tiki là 100 triệu USD, công ty có thể hoạt động trong 3 năm nữa trước khi cần thêm vốn. Điều này cũng cho thấy rằng việc IPO có thể hoãn lại cho đến năm 2024 hoặc đầu năm 2025.

Bên cạnh vấn đề tài chính, việc CEO kiêm đồng sáng lập sắp từ nhiệm đồng nghĩa với việc Tiki đang đối mặt với thời gian khó khăn trong tương lai, bất kể có muốn IPO hay không.

Nguồn: DealstreetAsia, Techinasia