Tiki sa sút với lỗ hơn trăm triệu USD, khi Shopee và Lazada vượt xa: Bí quyết thành công của mô hình đối đầu với Amazon
Tiki - từ startup định giá cao, đã thua xa Shopee và Lazada trong lĩnh vực thương mại điện tử Đe dọa bởi TikTok Shop, Tiki đang đối mặt với tình hình đáng báo động trước ngày founder rời bỏ, ghi nhận lỗ hàng trăm triệu USD
Deal Street Asia vừa đưa tin, Tổng giám đốc Tiki - Trần Ngọc Thái Sơn đã nộp đơn từ chức tới hội đồng quản trị công ty. Trước đó, ông là người sáng lập và điều hành Tiki suốt 13 năm.
Tiki từng là một trong những startup hàng đầu không chỉ trong số các công ty khởi nghiệp tại Việt Nam mà còn trong ngành thương mại điện tử đặc biệt, nhận được hàng trăm triệu đô la vốn đầu tư từ các quỹ. Năm 2021, theo thông tin từ Bloomberg, Tiki đã thu hút được 258 triệu USD trong vòng gọi vốn với sự dẫn đầu của AIA Insurance. Vòng gọi vốn này đã đưa giá trị của Tiki lên gần 1 tỷ USD - còn được gọi là "kỳ lân". Đồng thời, Tiki cũng có kế hoạch niêm yết công ty trên sàn chứng khoán Mỹ.
Tuy nhiên, trên thị trường thương mại điện tử (TMĐT) Việt Nam, cuộc cạnh tranh giữa các đối thủ nước ngoài của Tiki đang diễn ra quyết liệt. Đó là những cái tên có kinh nghiệm và "bạo vì tiền" như Lazada, được hậu thuẫn bởi Alibaba - ông trùm TMĐT Trung Quốc, cũng như Shopee, được "bơm" tiền từ Sea Group - startup từng đạt định giá cao nhất Đông Nam Á. Cả ba đều đã tiến hành cuộc đua đốt tiền vào các khuyến mãi, quảng cáo nhằm thu hút người dùng.
Nhà sáng lập Tiki - Trần Ngọc Thái Sơn
Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại, thể hiện của thị trường mua sắm trực tuyến dường như đã được xác định với sự dẫn đầu của Shopee, tiếp theo là Lazada và Tiki đã bị tụt xa phía sau. Tiki cũng không thể duy trì tốc độ tăng trưởng của mình.
Theo nguồn tin từ Tech in Asia, Tiki đã ghi nhận số lỗ tài chính tăng trong năm gần nhất (kết thúc vào tháng 3/2022) do giảm doanh thu. Cần lưu ý rằng, dữ liệu tài chính 2022 của Tiki đã được kiểm toán, nhưng dữ liệu cho năm tài chính 2021 để so sánh thì không được kiểm toán. Theo đó, Tiki đã ghi nhận tổng doanh thu năm 2022 giảm 7% so với năm 2021. Trong khi đó, tổng chi phí tăng 4% so với cùng kỳ năm trước. Do đó, lỗ hoạt động của công ty đã tăng thêm 39% trong năm tài chính 2022. Ước tính lỗ của Tiki trong năm 2022 khoảng 100 triệu USD.
Nguồn: Momentum Works
Trong thời gian đó, Tiki đang đối mặt với sự cạnh tranh từ "người chơi mới trong lĩnh vực thương mại điện tử" là TikTok Shop. Dù chỉ mới ra mắt được hơn 1 năm, nền tảng TikTok Shop đã nhanh chóng đuổi kịp Sendo và tiếp cận thành tích của Tiki, với tổng giá trị hàng hóa bán ra (GMV) xấp xỉ 360 triệu USD.
Theo báo cáo tiến hành bởi Momentum Works, chuyên gia đã phân tích khó khăn trong mô hình hoạt động của Tiki. Trong khi Shopee đặt trọng tâm vào mô hình "3P" (bán hàng trực tiếp từ người bán tới người dùng), Tiki duy trì cả hai mô hình "3P" và "1P". Trong đó, mô hình "1P" là việc Tiki tự nhập hàng, kiểm soát giá cả, bán và vận chuyển đến tay khách hàng (được gọi là Tiki Trading). Mô hình "1P" này khá tương tự với phương thức hoạt động của Amazon.
GMV từ mô hình 1P chiếm 45% tổng GMV của Tiki. Mô hình này giúp Tiki kiểm soát chất lượng hàng hóa trên sàn và đã trở thành thương hiệu của TMĐT này. Tuy nhiên, mô hình 1P cũng có những điểm yếu. Việc GMV chủ yếu đến từ 1P ở giai đoạn sớm làm Tiki tốn nhiều chi phí và hạn chế việc mở rộng quy mô. Đồng thời, việc tự nhập hàng và tự bán khiến đa dạng sản phẩm và người bán trên Tiki ít hơn so với Shopee và Lazada. Sự ra đi của nhà sáng lập và CEO Trần Ngọc Thái Sơn cũng đặt ra những thách thức cho Tiki, dù công ty có muốn IPO hay không.
