Hướng dẫn dinh dưỡng cho bé bằng sữa mẹ: Bí quyết nuôi con khoẻ mạnh

Trẻ được ăn sữa mẹ ít mắc các bệnh về nhiễm khuẩn

Việc bú sữa mẹ đầy đủ có thể giúp ngăn ngừa 13% trường hợp tử vong ở trẻ dưới 5 tuổi. Tuy nhiên, việc nuôi con bằng sữa mẹ tại Việt Nam đã giảm trong thời gian qua do nhiều nguyên nhân như đô thị hóa, công nghiệp hóa, sự tham gia của phụ nữ vào đời sống xã hội và sự tấn công của ngành công nghiệp thay thế sản xuất sữa mẹ.

UNICEF, WHO, Bộ Y tế cùng với các chuyên gia y tế luôn khuyến khích việc nuôi con bằng sữa mẹ do những lợi ích không chỉ đối với sức khỏe của con mà còn cả mẹ. Đây là phương pháp tự nhiên và tối ưu nhất cho sự phát triển của trẻ nhỏ và có thể ảnh hưởng tới sự sống sót trong 2 năm đầu đời.

Nhiều nghiên cứu khoa học đã chứng minh rằng trẻ em được cho bú mẹ ít bị mắc các bệnh nhiễm khuẩn, suy dinh dưỡng và thừa cân béo phì. Hơn nữa, khi trưởng thành, trẻ em được nuôi bằng sữa mẹ cũng ít có nguy cơ mắc các bệnh mãn tính không lây hơn so với trẻ không được nuôi bằng sữa mẹ.

Sữa mẹ là thức ăn tốt nhất cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.

Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tối ưu và thích hợp nhất cho trẻ sơ sinh vì nó chứa đầy đủ năng lượng và chất dinh dưỡng cần thiết như đạm, đường, mỡ, vitamin và muối khoáng trong tỉ lệ phù hợp để đảm bảo sự phát triển và hấp thụ cho cơ thể của trẻ. Bạn sẽ thấy trẻ phát triển nhanh chóng và tránh được tình trạng suy dinh dưỡng nếu trẻ được bú sữa mẹ.

Sữa mẹ là một loại chất lỏng tự nhiên có tính chất sinh học chứa nhiều chất kháng khuẩn, giúp tăng cường hệ miễn dịch cho trẻ. Sữa mẹ chứa các yếu tố miễn dịch giúp bảo vệ cơ thể trẻ mà không có bất kỳ loại thức ǎn nào khác có thể thay thế được. Bằng cách cho trẻ bú sữa mẹ, bạn giúp trẻ ít bị mắc các bệnh.

Sữa mẹ lại có tác dụng ngăn ngừa dị ứng. Trẻ em được bú sữa mẹ ít bị dị ứng, như là việc sử dụng sữa bò làm thức ăn. Việc cho trẻ bú sữa mẹ rất thuận tiện vì không cần quan tâm đến thời gian, không cần sử dụng các công cụ để pha chế. Nuôi con bằng sữa mẹ cũng kinh tế hơn so với việc nuôi nhân tạo bằng sữa bò vì không cần phải mua sữa. Nuôi con bằng sữa mẹ còn giúp tăng cường mối quan hệ mẹ con, điều này là yếu tố tâm lý quan trọng để giúp trẻ phát triển hài hòa.

Hướng dẫn nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn

Theo Vụ Sức khỏe Bà mẹ - Trẻ em, Bộ Y tế, nên cho trẻ bú sữa mẹ ngay trong vòng 1 giờ đầu sau sinh, thậm chí khi sữa chưa về để trẻ được bú sữa non. Sữa non được hình thành từ tuần thứ 14-16 của thai kỳ và được tiết ra trong 1-3 ngày sau sinh. Sữa non có màu vàng nhạt hoặc trong, có độ đặc, giàu chất kháng khuẩn, nhiều vitamin A, chất đạm giúp trẻ phòng chống nhiễm khuẩn.

Trong 3 ngày đầu sau sinh, lượng sữa chưa nhiều (còn được gọi là sữa chưa về), nhưng đủ cho bé được sinh ra vì những lợi ích sau đây: Bé được bú sớm sẽ tốt cho cả mẹ và bé: Việc bé bú sẽ kích thích sự sản xuất sữa, giúp tăng cường sự co bóp tử cung, làm giảm nguy cơ chảy máu sau sinh cho mẹ và giúp bé cảm thấy ấm áp hơn.

Nên cho bé chỉ bú sữa mẹ mà không phải cho bất kỳ loại thức ăn hay nước nào khác, kể cả nước tráng miệng. Bé nên được cho bú theo nhu cầu, bất kể lúc nào bé có nhu cầu, cả ngày lẫn đêm. Mẹ có thể ngồi, nằm, hoặc đứng để bé có thể bú.

Cách đúng để cho trẻ bú: Đảm bảo rằng cơ thể và đầu của trẻ đang thẳng hàng, miệng của trẻ đối diện với vú của mẹ, và trẻ nên áp sát vào người mẹ. Cho trẻ bú hết sữa từ vú một bên trước khi chuyển sang bên kia. Trẻ bị ốm (đau) cần được cho bú nhiều hơn. Nếu trẻ không thể bú, thì có thể vắt sữa từ ngực mẹ và đưa cho trẻ uống bằng cốc hoặc thìa. Tránh cho trẻ bú từ bình sữa vì điều này có thể làm trẻ khiến trẻ có tiêu chảy.

Trong trường hợp mẹ phải đi làm, có thể vắt sữa và lưu trữ để cho trẻ sử dụng. Đổ sữa mẹ đã vắt vào cốc sạch và đậy kín nắp. Lưu trữ sữa mẹ ở nơi thoáng mát với nhiệt độ phòng (19-26 độ C). Sữa mẹ nên được sử dụng trong vòng 4 giờ (có thể lưu trữ được trong 6-8 giờ); trong ngăn mát của tủ lạnh (<4 độ C), sữa mẹ nên được sử dụng trong vòng 4 ngày (có thể lưu trữ được trong 8 ngày); trong ngăn đá của tủ lạnh (-18 đến -20 độ C), sữa mẹ nên được sử dụng trong vòng 6 tháng (có thể lưu trữ được trong 12 tháng). Đổ từ 60-120ml sữa vào một cốc (đủ cho một lần ăn) và ghi lại ngày giờ khi sữa mẹ đã được vắt vào cốc.

Khi mang sữa ra khỏi tủ lạnh, hãy để sữa ở nhiệt độ phòng hoặc đặt vào chén nước ấm. Không nên đun sữa trên bếp hoặc cho vào lò vi sóng.

Ngay sau sinh, dạ dày của trẻ chỉ có thể chứa tối đa 5-7ml sữa và sẽ tiêu hoá trong vòng 1 giờ. Vì vậy, số lượng sữa non và dung tích dạ dày trẻ hoàn toàn phù hợp với việc bú 10-12 lần/ngày. Ngày thứ 3, dung tích dạ dày tăng lên đến 22-27ml, tương đương với quả bóng bàn. Ngày thứ 5-7, dung tích dạ dày tăng thêm và có thể chứa từ 43-57ml, tương đương với quả trứng gà.

Người mẹ cần đảm bảo việc ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng và nước (khoảng 2-3 lít nước mỗi ngày). Đồng thời, kiểm soát tâm lý và có thời gian nghỉ ngơi hợp lý, ngủ ít nhất 8 giờ mỗi ngày, và tự tin rằng mình sẽ có đủ sữa để nuôi con. Khi cho trẻ bú, hãy tiến hành nhiều lần trong ngày và đêm. Đảm bảo trẻ ngậm đúng cách để trẻ bú đủ và giúp mẹ tiết ra nhiều sữa hơn, tránh tắc tia sữa và nứt chân núm vú. Trong giai đoạn nuôi con bú, điều quan trọng nhất là đảm bảo người mẹ có chế độ ăn uống, nghỉ ngơi và ngủ đủ. Hạn chế ăn các thức ăn gia vị như ớt, hành, tỏi có thể làm mùi sữa khó chịu và khiến trẻ bỏ bú.

Khi cho con bú, nên tránh sử dụng thuốc vì một số loại thuốc có thể gây ngộ độc và giảm lượng sữa. Người mẹ nên uống đủ nước hàng ngày, bao gồm cháo, nước hoa quả và sữa (khoảng một lít rưỡi đến hai lít).

Vì sữa mẹ được tiết ra theo cơ chế phản xạ, nên tinh thần của người mẹ phải được giữ thoải mái và tự tin, tránh căng thẳng, cảm xúc buồn phiền, lo lắng và rối loạn giấc ngủ. Chế độ làm việc và nghỉ ngơi sau sinh cũng ảnh hưởng đến lượng sữa sản xuất.