Gia vị 'vô tội vạ' gây tiểu đường sớm: Không phải đường nhưng cũng rất quen mặt
Ăn quá nhiều loại gia vị này có thể tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2, theo một nghiên cứu mới
Tỷ lệ mắc bệnh tiểu đường loại 2 đang gia tăng trên toàn cầu, điều này đáng lo ngại. Hằng năm, có hơn 1 triệu người tử vong do bệnh này trên khắp thế giới.
Theo một nghiên cứu công bố năm 2020, khoảng 462 triệu người đã bị ảnh hưởng bởi bệnh tiểu đường loại 2 vào năm 2017, với tỷ lệ lưu hành là 6.059 trên 100.000 người. Dự đoán rằng đến năm 2030, tỷ lệ bệnh này sẽ tăng lên 7.079 trên 100.000 người.
Những người có nguy cơ mắc bệnh này, ví dụ như những người lớn trên 45 tuổi và những người bị béo phì, thường được khuyến nghị nên giới hạn việc ăn đường, tuân thủ chế độ ăn uống cân bằng và vận động thể chất thường xuyên.
Tỷ lệ mắc bệnh tiểu đường loại 2 đang tăng trên toàn thế giới, điều này là một vấn đề đáng lo ngại.
Một nghiên cứu mới từ Đại học Tulane, Mỹ, đã chỉ ra rằng việc giảm lượng muối trong ăn uống có thể giúp ngăn ngừa bệnh tiểu đường loại 2. Kết quả này được công bố trên tạp chí Mayo Clinic Profings vào ngày 1 tháng 11, là nghiên cứu đầu tiên trong việc khám phá mối quan hệ giữa muối và nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2.
Trong thông cáo báo chí, Tiến sĩ Lu Qi - giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Béo phì tại Đại học Tulane, tác giả chính của nghiên cứu, cho biết: "Chúng ta đã biết rằng hạn chế muối có thể giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch và tăng huyết áp, nhưng nghiên cứu này đưa ra lần đầu tiên chứng minh rằng việc loại bỏ muối khỏi chế độ ăn cũng giúp ngăn ngừa bệnh tiểu đường loại 2".
Đội ngũ nghiên cứu từ Đại học Tulane đã tiến hành đánh giá việc tiêu thụ muối của hơn 400.000 người trưởng thành đã đăng ký tham gia Biobank (ngân hàng dữ liệu y sinh học) tại Vương quốc Anh trong suốt gần 12 năm.
Trong số này, hơn 13.000 người thường xuyên sử dụng muối đã mắc phải bệnh tiểu đường loại 2. Bệnh này xảy ra khi cơ thể không thể điều chỉnh lượng đường trong máu một cách hợp lý và dẫn đến tình trạng kháng insulin.
Tăng cường tiêu thụ muối có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2.
Theo các nhà nghiên cứu, những người sử dụng muối "thỉnh thoảng", "thường xuyên" hoặc "luôn luôn" có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2 cao hơn lần lượt là 13%, 20% và 39% so với những người ít sử dụng muối "không bao giờ/hiếm khi".
Làm thế nào mà ăn nhiều muối có thể ảnh hưởng đến nguy cơ mắc bệnh tiểu đường?
Kelsey Costa, chuyên gia dinh dưỡng người Mỹ, nhấn mạnh rằng việc tiêu thụ muối quá nhiều có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2 do tác động của muối đối với cân nặng, huyết áp, quá trình trao đổi chất và tình trạng viêm nhiễm.
Costa, người không tham gia vào nghiên cứu, giải thích rằng việc dư thừa muối có thể làm mất cân bằng trong hệ vi khuẩn đường ruột, gây ra tình trạng viêm nhiễm ruột, đồng thời cũng tác động tiêu cực đến khả năng chuyển hóa insulin và tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2.
Cô cho biết trên trang Healthline rằng: "Viêm có thể gây tổn hại cho tế bào và mô trong cơ thể, gây kháng insulin và giảm quá trình trao đổi glucose".
Ngoài ra, việc tiêu thụ muối quá mức có liên quan đến tăng huyết áp và tăng cân, từ đó tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2.
Có nhiều nguyên nhân để giải thích mối quan hệ giữa việc tiêu thụ quá nhiều muối và rủi ro mắc phải bệnh tiểu đường.
Costa đã giải thích: "Hiện tượng này có thể xảy ra do việc tiêu thụ quá nhiều muối, đặc biệt là ở những người có thừa cân, có thể dẫn đến tăng lượng calo (và natri) được tiêu thụ".
Cuối cùng, Costa đưa ra một lý thuyết mới cho thấy fructose, một loại đường tồn tại trong rất nhiều loại thực phẩm, có thể góp phần vào việc gây béo bằng cách ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất của tế bào và làm tăng sự thèm ăn đối với các loại thực phẩm giàu năng lượng.
"Fructose không chỉ có nguồn gốc từ thực phẩm mà còn có thể được cơ thể tổng hợp từ glucose, đặc biệt là khi tiếp nhận chế độ ăn nhiều muối và ít nước," cô giải thích. "Sự tăng sản xuất fructose này có thể dẫn đến hiện tượng kháng cự leptin, một hormon có vai trò điều tiết sự thèm ăn".
Có nên tránh ăn muối để giảm độ nhạy cảm của các mô với leptin và tránh béo phì và các biến chứng trao đổi chất như kháng insulin và mức lipid bất thường không?
Mặc dù việc ăn nhiều muối có thể có nguy cơ gây bệnh tiểu đường type 2, nhưng không cần phải quá lo lắng về vấn đề này nếu bạn khỏe mạnh, miễn là bạn tránh tiêu thụ quá nhiều.
Theo Costa, "Cơ thể con người cần một lượng nhỏ natri để duy trì sự cân bằng chất lỏng, truyền tín hiệu thần kinh, và hỗ trợ hoạt động cơ co bóp và thư giãn".
Costa nhấn mạnh rằng dùng một ít muối trong khẩu phần ăn có thể an toàn cho phần lớn mọi người. Tuy nhiên, điều quan trọng là duy trì một thói quen ăn uống cân bằng, lành mạnh và theo dõi các nguồn natri khác trong chế độ ăn.
Costa cũng đề cập thêm: "Bạn có thể tự xem xét các lựa chọn khác có hàm lượng natri thấp để sử dụng làm gia vị thay thế muối. Phương pháp này không chỉ giúp bạn duy trì một thói quen ăn uống lành mạnh, mà còn tăng cường giá trị dinh dưỡng cho bữa ăn của bạn mà không làm mất đi hương vị".
Một số lựa chọn thay thế muối
Costa cho biết có nhiều lựa chọn thay thế muối, vừa lành mạnh hơn vừa không kém hấp dẫn về mặt vị giác, ví dụ như:
- Các loại gia vị từ thảo mộc: Sử dụng các loại gia vị từ thảo mộc có thể làm tăng hương vị của món ăn mà không cần thêm natri. Hãy thử nghiệm các cách kết hợp khác nhau của các loại gia vị từ thảo mộc để tìm ra hương vị mà bạn ưa thích.
Thêm tỏi vào món ăn có thể mang lại hương vị đậm đà hơn.
- Chanh hoặc nước chanh: Tính axit trong các loại trái cây cam quýt như chanh có thể làm món ăn thêm tươi mát và thơm ngon hơn, đồng thời giúp giảm nhu cầu sử dụng muối.
- Tỏi và hành tây: Những loại rau có hương thơm mạnh mẽ này mang đến hương vị đậm đà cho bữa ăn.
- Hỗn hợp gia vị không muối: Nhiều công ty sản xuất hỗn hợp gia vị không muối được thiết kế đặc biệt cho người muốn giảm lượng natri. Những hỗn hợp này thường bao gồm nhiều loại thảo mộc, gia vị và hương liệu khác để làm tăng hương vị cho món ăn mà không phải thêm bất kỳ natri nào.
Muối cần giới hạn ở mức nào là vừa đủ?
Hướng dẫn chế độ ăn của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) trong giai đoạn 2020-2025 khuyến nghị người lớn hạn chế lượng natri dưới 2.300 miligam/ngày. Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA) cũng có khuyến nghị tương tự, nhưng họ khuyên người lớn mắc tăng huyết áp giảm lượng muối ăn dưới 1.500 miligam mỗi ngày.
Theo Costa, điều này áp dụng cả vào muối mình thêm khi nấu ăn, khi ăn và lượng natri tự nhiên có trong thực phẩm.
Tuy nhiên, Costa đã chỉ ra rằng mức tiêu thụ trung bình của natri ở Mỹ là khoảng 3.400 miligram mỗi ngày, vượt xa mức khuyến nghị.
"Đối với hướng dẫn của USDA, giới hạn là 2.300 miligram natri mỗi ngày, nhưng chúng ta phải nhớ rằng đây không phải là mục tiêu mà là giới hạn", Costa nói. "Để có chế độ ăn uống lành mạnh hơn, mọi người nên tập trung vào việc giảm lượng natri".
Chuyên gia phụ nữ nhấn mạnh rằng mục tiêu khuyến nghị của AHA là 1.500 mg mỗi ngày đủ tốt cho sức khỏe.
"Giảm lượng natri không chỉ tốt cho tim mạch mà còn có lợi cho sức khỏe tổng thể. Theo dõi và điều chỉnh chế độ ăn uống thường xuyên có thể giúp đạt được mục tiêu này mà không làm giảm hương vị và niềm vui khi thưởng thức thức ăn", Costa chú ý.
(Theo Healthline)
