Công dụng đáng ngạc nhiên của loại gia vị quen thuộc - Quá nhiều cũng không tốt
Loại gia vị thường dùng quá nhiều không chỉ gây tiểu đường mà còn tăng nguy cơ sỏi thận, đặc biệt là ở người Mỹ gốc châu Á
Việt Nam là một quốc gia thuộc "khu vực đá tiết niệu ở Châu Á" với tỷ lệ phần trăm dân số mắc bệnh đá tiết niệu là từ 2 đến 12%, trong đó đá thận chiếm 40% các trường hợp. Các triệu chứng phổ biến khi bị bệnh đá thận bao gồm đau bụng cực kỳ, buồn nôn, nôn mửa, sốt, rét lạnh và nước tiểu có máu. Bệnh đá thận có thể gây ra viêm nhiễm, tắc nghẽn trong thận, suy thận và bệnh thận giai đoạn cuối. Các yếu tố nguy cơ đã được biết đến có thể làm tăng tỷ lệ mắc bệnh đá thận bao gồm nam giới trưởng thành, thừa cân, tiêu chảy mãn tính, mất nước và mắc các bệnh viêm ruột, tiểu đường hoặc bệnh gút.
Đường bổ sung có trong nhiều loại thực phẩm đã chế biến sẵn, đặc biệt là trong nước ngọt có đường, nước ép trái cây, kẹo, kem, bánh ngọt và bánh quy. Vậy việc ăn quá nhiều đường có liên quan gì đến bệnh đá thận. Gần đây, Tạp chí Frontiers đã công bố nghiên cứu đầu tiên về mối liên hệ này.
Tiến sĩ Shan Yin, một nhà nghiên cứu tại Bệnh viện liên kết của Trường Cao đẳng Y tế Bắc Tứ Xuyên, Nam Sung, Trung Quốc, cùng đồng nghiệp, đã phân tích dữ liệu từ 28.303 phụ nữ và nam giới trưởng thành để xem liệu việc tiêu thụ si rô, mật ong, dextrose, fructose, đường nguyên chất, trái cây, rau và ngũ cốc nguyên hạt, hoặc ngũ cốc tinh chế, muối,... có tác động đến nguy cơ mắc sỏi thận hay không.
Kết quả cho thấy những người tiêu thụ nhiều đường (chiếm 25% tổng lượng calo) có nguy cơ mắc sỏi thận cao hơn 88% so với những người tiêu thụ ít đường (dưới 5% tổng lượng calo). Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng những người thuộc các dân tộc như người Mỹ bản địa hoặc người châu Á có nguy cơ mắc sỏi thận cao hơn khi tiêu thụ đường so với người Mỹ gốc Mexico, người gốc Tây Ban Nha, người da trắng không phải gốc Tây Ban Nha và người da đen không phải gốc Tây Ban Nha. Mặc dù không rõ cơ chế chính xác mà đường góp phần hình thành sỏi thận như thế nào và lượng đường tối ưu để giảm nguy cơ mắc sỏi thận là bao nhiêu, nghiên cứu này nhấn mạnh rằng đường có thể gây nguy cơ mắc sỏi thận. Vì vậy, việc giảm tiêu thụ đường không chỉ có lợi cho cân nặng, chuyển hoá, nội tiết, tim mạch mà còn có thể phòng ngừa sỏi thận.
Làm thế nào để ngăn ngừa sỏi thận một cách tự nhiên?
Chìa khoá là chế độ ăn uống giúp bạn ngăn ngừa sỏi thận một cách lâu dài.
Cách tốt nhất để tăng lượng chất lỏng nạp vào cơ thể là uống nhiều nước. Uống đủ nước sẽ hỗ trợ ngăn ngừa tình trạng sỏi thận. Bằng cách pha loãng các chất trong nước tiểu, uống đủ nước giúp chúng ta tiểu thường xuyên hơn, đồng thời cải thiện lưu thông đường tiết niệu.
Nếu uống ít nước, nước tiểu sẽ trở nên cô đặc, di chuyển chậm và ít, từ đó dễ dẫn đến tình trạng sỏi. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc uống nhiều nước có thể giảm tới 30% nguy cơ tái phát sỏi. Bạn có thể bổ sung nước chanh và nước cam vào chế độ dinh dưỡng, vì chúng chứa nhiều citrate, có khả năng ngăn ngừa hình thành sỏi. Để biết liệu cơ thể bạn đã đủ nước hay chưa, bạn có thể dựa vào màu sắc của nước tiểu: nếu nước tiểu trong màu hoặc vàng nhạt, tức là bạn đã uống đủ nước, còn nếu nước tiểu ít và màu đậm, bạn cần tiếp tục uống nhiều nước hơn.
Cách giảm lượng đạm động vật và tăng lượng đạm từ thực vật: Đạm động vật tăng tính acid trong nước tiểu, gây ra sỏi thận như sỏi axit uric và canxi oxalat.
Áp dụng chế độ ăn ít natri: Muối trong nước tiểu cạnh tranh với canxi, không cho canxi hấp thu vào máu từ nước tiểu. Điều này làm tăng nồng độ canxi trong nước tiểu và gây sỏi thận. Thực phẩm giàu muối natri bao gồm:
Các loại thực phẩm chế biến sẵn như khoai tây chiên giòn, bánh quy, bim bim, và các sản phẩm thực phẩm đóng hộp như súp, rau, gia vị, thực phẩm chứa bột ngọt cần được hạn chế.
Cần hạn chế sử dụng các loại thực phẩm có nhiều oxalat, một hợp chất tự nhiên có trong thực phẩm, có khả năng liên kết với canxi trong nước tiểu để tạo thành sỏi thận. Thực phẩm giàu oxalat bao gồm rau bina (rau chân vịt), sô cô la, khoai lang, khoai tây, cà phê, củ cải, đậu phộng, hạt điều, hạnh nhân, sản phẩm làm từ đậu nành, cám lúa mì,...
Tránh việc bổ sung vitamin C quá mức để tránh tăng nguy cơ hình thành sỏi thận.
Ăn nhiều thực phẩm giàu canxi để giảm nguy cơ sỏi thận và nguy cơ loãng xương. Sỏi canxi oxalat là loại sỏi thận phổ biến nhất, và người ta thường nghĩ rằng nên tránh ăn canxi để tránh sỏi thận. Tuy nhiên, điều này lại trái ngược với sự thật. Việc ăn ít canxi có thể tăng nguy cơ sỏi thận và nguy cơ loãng xương. Do đó, cần tăng cường ăn các thực phẩm giàu canxi hoặc uống bổ sung canxi trong bữa ăn để giảm nguy cơ này. Các nguồn canxi tốt bao gồm sữa ít béo, phô mai ít béo và sữa chua ít béo.
Trong một số trường hợp, chỉ thay đổi chế độ ăn uống không đủ để ngăn ngừa việc hình thành sỏi thận. Do đó, cần tìm kiếm sự tư vấn và chỉ đạo từ bác sĩ để điều chỉnh chế độ ăn uống và sử dụng thuốc phù hợp.
