Tại cuộc họp báo thường kỳ của Bộ Thông tin và Truyền thông diễn ra chiều 5/10, ngoài lãnh đạo Bộ, còn có đại diện lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và đại diện Cục An ninh mạng và Phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05), Bộ Công an.
Theo Bộ Thông tin và Truyền thông, trong thời gian gần đây, hình thức lừa đảo trực tuyến luôn có sự biến đổi, kết hợp giữa những hình thức mới và cũ, và trở nên tinh vi hơn. Trung bình mỗi tuần, Trung tâm Giám sát an toàn không gian mạng quốc gia (NCSC) thuộc Cục An toàn thông tin, Bộ Thông tin và Truyền thông nhận được khoảng 400 phản ánh từ người dùng Internet Việt Nam về các trường hợp lừa đảo, trong đó có nhiều trường hợp giả mạo ngân hàng, trang thương mại điện tử, và các cơ quan có thẩm quyền...
Có 3 hình thức lừa đảo trực tuyến phổ biến đã được ghi nhận trong tháng 9/2023 bởi Cục An toàn thông tin, Bộ Thông tin và Truyền thông. Các hình thức này bao gồm: giả mạo trang web, lừa đảo bằng đường link/file nén và lừa đảo thông qua mã QR để chiếm đoạt thẻ tín dụng và tài sản.
Ví dụ, trong trường hợp giả mạo website, các kẻ lợi dụng việc ra mắt sản phẩm mới của Apple đã tạo ra các trang web giả mạo, quảng cáo bán iPhone 15 với những khuyến mãi hấp dẫn và yêu cầu người mua đặt cọc tiền... Ngoài ra, cũng có trường hợp giả mạo website của Ticketbox để lừa đảo bán vé sự kiện của Westlife...
Trong trường hợp lừa đảo và chiếm đoạt thông qua đường link/file nén, một số đối tượng đã thu thập và đánh cắp thông tin cá nhân của học sinh thông qua các đường link "khảo sát". Trong khi đó, một số đối tượng đã phát tán mã giới thiệu ứng dụng siêu thị trực tuyến chứa mã độc để xâm nhập vào thiết bị của người dùng, từ đó đánh cắp dữ liệu cá nhân.
Trong các trường hợp lừa đảo bằng cách sử dụng mã QR để chiếm đoạt tài sản hoặc thông tin cá nhân, các mã QR lừa đảo thường dẫn đến trang web giả mạo ngân hàng, yêu cầu người dùng nhập thông tin cá nhân, mã OTP hoặc đưa đến các trang quảng cáo cờ bạc để cài đặt mã độc vào thiết bị của người dùng, từ đó chiếm quyền kiểm soát và thu thập dữ liệu cá nhân.
Phân tích vấn đề này, Thượng tá Phạm Công Hải - đại diện từ Cục an ninh mạng và phòng chống tội phạm công nghệ cao (A05), Bộ Công an - cho rằng tội phạm công nghệ cao hiện nay phức tạp và ngày càng tinh vi, làm cho việc nhận biết khó khăn hơn.
Thượng tá Phạm Công Hải, đại diện Cục an ninh mạng và phòng chống tội phạm công nghệ cao (A05) thuộc Bộ Công an, đã chia sẻ trong cuộc họp báo thường kỳ của Bộ Thông tin và Truyền thông rằng: "Trong thời gian gần đây, tội phạm công nghệ cao đã tăng lên một cách đáng kể, đi kèm với đó là sự xuất hiện của nhiều hình thức và chiêu trò lừa đảo trực tuyến mới, bao gồm việc sử dụng phần mềm Deepfake để tạo ra những video giả mạo người thân hoặc cán bộ cơ quan Nhà nước, sử dụng trạm phát sóng giả để phát tán tin nhắn gian lận và sử dụng dữ liệu cá nhân mua bán trái phép để tạo lập danh tính giả..."
Đại diện của Cục an ninh mạng và phòng chống tội phạm công nghệ cao đã thông báo rằng, trong 9 tháng vừa qua, Cục đã phối hợp với Bộ Công an và Bộ Thông tin và Truyền thông để kiểm tra và ngăn chặn hơn 2.400 trang web, tài khoản và ứng dụng vi phạm pháp luật. Các trang web này có chứa quảng cáo cờ bạc, mua bán chất kích thích, văn hóa phẩm đồi trụy và nội dung vi phạm bản quyền.
Bộ Công an cũng đã tiêu diệt nhiều tổ chức tội phạm có liên quan đến người nước ngoài và các nhóm lừa đảo đặt trụ sở ở nước ngoài, sau đó lôi kéo người Việt Nam tham gia vào hoạt động cờ bạc và lừa đảo. Tuy nhiên, tình hình tội phạm công nghệ cao vẫn đang có nhiều biến chuyển phức tạp. Theo ông Phạm Công Hải - Thượng tá, nguyên nhân là do các tội phạm sử dụng các khả năng của công nghệ thông tin như mã hóa, bảo mật và vượt qua biên giới để thực hiện các tội phạm. Trong khi đó, quá trình điều tra và truy cứu lại mất nhiều thời gian và công sức.
Nâng cao cảnh giác để tránh lừa đảo trực tuyến
Để tránh lừa đảo trực tuyến, Bộ Công an khuyến cáo người dân nên tăng cường cảnh giác khi nhận được cuộc gọi từ những người tự xưng là cán bộ của cơ quan Nhà nước hoặc lực lượng công an thông báo về các vụ án đang được điều tra.
Ngoài ra, người dân cần thường xuyên kiểm tra, xem xét và cập nhật các tính năng về bảo mật và quyền riêng tư trên các trang web và tài khoản mạng xã hội.
Tuyệt đối không cung cấp thông tin cá nhân, số điện thoại hoặc tài khoản ngân hàng cho bất kỳ ai trước khi biết rõ về người đó và lý lịch của họ.
Tuyệt đối không nhấp vào liên kết hoặc mở các tệp đính kèm trong email, tin nhắn gửi từ địa chỉ không rõ ràng.
Khi nhận được tin nhắn, cuộc gọi hoặc video từ người thân thông qua các ứng dụng mạng xã hội yêu cầu vay tiền hoặc chuyển tiền, người dùng nên xác nhận lại thông tin và tìm cách xác minh bằng cách gặp mặt trực tiếp hoặc gọi điện thoại.
Hãy luôn kiểm tra kỹ thông tin trên website khi thực hiện giao dịch trực tuyến. Hãy chỉ tin tưởng vào các website chính thức của tổ chức hoặc doanh nghiệp đã đăng ký với cơ quan có thẩm quyền và được đánh dấu an toàn bằng giao thức "https".
Hãy nhớ không cho mượn hay cho thuê các giấy tờ cá nhân, và không mở tài khoản ngân hàng, chuyển khoản hoặc nhận tiền chuyển khoản từ người không quen biết.
Trong trường hợp nghi ngờ có hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản, người dân cần thông báo ngay cho cơ quan công an địa phương để được hỗ trợ và được hướng dẫn cách giải quyết.
Cục cảnh sát đã bắt khẩn cấp một nhóm lừa đảo có số tiền hàng chục tỷ, toàn bộ là những nam thanh niên sinh năm 2000, chúng đã học chuyên môn lừa đảo trên internet vì không có công việc ổn định nhưng thích trải nghiệm cuộc sống xa hoa.