Quả hồng châu gây ngộ độc cho 11 trẻ ở Hà Giang: Bí quyết cải thiện sức khỏe cho gia đình!

Trong hai ngày liên tiếp, từ 31/7 đến 1/8, Bệnh viện Đa khoa huyện Đồng Văn đã tiếp nhận 11 trẻ em, trong độ tuổi từ 3 đến 12, bị ngộ độc sau khi ăn quả hồng châu. Gia đình của các bệnh nhi cho biết, các em đã đi cắt cỏ cho gia súc rồi sau đó làm theo lời rủ nhau đi hái quả hồng châu để ăn. Vào cuối chiều ngày 31/7, tất cả 11 trẻ em ở 2 thôn này đều bị triệu chứng như hoa mắt, chóng mặt, đau đầu, đau bụng, buồn nôn và đã được đưa đến Bệnh viện Đa khoa huyện Đồng Văn để cấp cứu và điều trị.

1. Quả hồng châu là gì?

Cây Hồng Châu có tên khoa học là Capparis versicolor Griff, thuộc họ Màn màn (Capparaceae). Theo nguồn tìm hiểu, hồng châu là một loại quả rất nổi bật với hình dáng giống như một loại quả ăn được, có thể đã thu hút sự chú ý của các em nhỏ. Tuy nhiên, điều đáng lưu ý là loại quả này lại có độc tính cực kỳ cao và có thể gây hiểm nguy đến tính mạng nếu bị ăn phải.

Quả hồng châu là loại quả khá hiếm gặp, thường chỉ xuất hiện ở các vùng núi phía Bắc như Hà Giang, Cao Bằng, ...

Để nhận biết quả hồng châu, ta có thể dựa vào một số đặc điểm như:

- Hồng châu là loại cây leo có vỏ gai nhọn và cứng. Lá hồng châu dài khoảng 11-12 cm và rộng tương đương với 2 ngón tay người lớn.

- Quả hồng châu có kích thước tròn to bằng một nắm tay của trẻ em. Vỏ của quả mịn màng và không có lông, làm quả hồng châu trở nên bắt mắt. Khi quả còn non, vỏ có màu xanh nhạt, sau khi chín, màu vỏ chuyển sang tím và trở nên mềm hơn. Bên trong quả có lớp vỏ màu hồng và chứa từ 4-6 hạt. Các hạt có một lớp mềm mịn màu trắng, chứa nhiều nước và mềm, và trong lớp này còn có một hạt to bằng hạt ngô, có màu tím và hơi bẹp. Mùa nở rộ của quả hồng châu thường diễn ra từ tháng 7 đến tháng 9.

Hồng châu là một loại quả ăn được, tuy nhiên, cần phải cẩn trọng vì trong hạt của quả này chứa một độc tố được gọi là Alcaloid. Độc tố này không chỉ tồn tại trong quả hồng châu mà còn có mặt trong nhiều loại cây khác như lá ngón, cà độc dược, ...

2. Tại sao quả hồng châu lại có thể gây ngộ độc

Alkaloid có tác động vô cùng mạnh mẽ đối với cơ thể con người và động vật, đặc biệt là hệ thần kinh. Một lượng rất nhỏ alkaloid có thể gây tử vong. Đặc điểm quan trọng của các alkaloit có trong thực vật là chúng thường tồn tại dưới dạng muối của các axit hữu cơ như axit malic, axit limonic, axit oxalic, axit succinic... và dễ tan trong nước. Điều này giúp chúng được hấp thụ dễ dàng qua hệ tiêu hóa của con người và động vật, gây ra hiện tượng độc mạnh.

Dựa trên kết quả thử nghiệm trên động vật, liều nhỏ nhất có thể gây tử vong qua đường tiêu hóa cho thỏ là 18g/kg cân nặng, và cho chuột cống trắng là 72g/kg cân nặng.

Hạt quả hồng châu chứa chất độc tố Alkaloid, gây nguy hiểm cho sức khỏe con người (Hình ảnh: Internet)

3. Triệu chứng khi bị ngộ độc quả hồng châu

Ngộ độc quả hồng châu sẽ gây ra những triệu chứng như buồn nôn, đau bụng, bỗng nhiên mờ mắt và chóng mặt. Chất độc tố từ quả hồng châu nhanh chóng ảnh hưởng đến tim và phổi, dẫn đến một loạt các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như suy hô hấp, phù phổi cấp tính, và suy tim nếu không được cấp cứu kịp thời.

Nếu bắt gặp trường hợp ngộ độc do ăn quả hồng châu, mọi người nên đưa người bệnh tới bệnh viện ngay một cách nhanh chóng để chuyên gia y tế có thể xử lý kịp thời và tránh các biến chứng tiềm tàng.

Hiện tại chưa có phương pháp điều trị hiệu quả cho trường hợp ngộ độc do quả hồng châu. Người bị ngộ độc sẽ được chăm sóc để giảm các triệu chứng và điều trị nguyên nhân gốc.

Cách sơ cứu bao gồm kích thích nôn, rửa dạ dày và uống than hoạt tính. Để điều trị, cần tăng cường loại bỏ chất độc, duy trì chức năng cơ bản của cơ thể (như hỗ trợ tim, hô hấp, ngăn ngừa co giật và viêm phổi cấp), xét nghiệm, theo dõi và điều chỉnh cân bằng điện giải trong máu.

Khi sơ cứu cho trường hợp ngộ độc quả hồng châu, nếu người bệnh bất tỉnh hoặc co giật, cần để người bệnh nằm nghiêng. Trong quá trình chuyển đến cơ sở y tế gần nhất, người chăm sóc cần quan sát người bệnh liên tục và kiểm tra các phản ứng bất thường. Nếu có các dấu hiệu thở yếu hoặc ngưng thở, cần thực hiện hô hấp nhân tạo hoặc nén áp hơi ngay lập tức.

Đặc biệt, không nên cho bệnh nhân tiến hành việc đi bộ vì sự hoạt động dồn đến có thể làm cho chất độc xâm nhập vào cơ thể một cách nhanh chóng.

Buồn nôn, đau bụng, hoa mắt, chóng mặt là những dấu hiệu khi bị ngộ độc quả hồng châu (Ảnh: Internet)

4. Một số thực vật phổ biến chứa Alkaloid gây ngộ độc

Ngoài quả hồng châu, một số thực vật khác cũng chứa nhiều Alkaloid, đặc biệt là ở các vùng núi phía Bắc. Đây là nguyên nhân gây ra nhiều trường hợp ngộ độc cây rừng.

- Thực vật lá ngón: Có tới 17 loại Alkaloid được phát hiện trong lá ngón, gồm gelsenicin, gelsamydin, gelsemoxonin, gelsemicine, sempervirine, koumicine, koumine, kouminicine và kounidine... Trong số đó, chất gelsenicin là chất độc mạnh nhất. Nếu bị ngộ độc lá ngón mà không được cấp cứu kịp thời, nguy cơ tử vong là rất cao.

Lá ngón có thể được nhận biết thông qua những đặc điểm như là loại cây leo, thân và cành không có lông, trên thân nhìn thấy có khía dọc. Lá mọc đối, có hình trứng thuôn dài, mép cạnh hơi nhọn, bề mặt lá mượt mà. Hoa mọc thành chùm ở đầu cành hoặc ở kẽ lá, có màu vàng. Quả của cây có hình thon, màu nâu.

- Cây mã tiền: Cây mã tiền là một loại thuốc được sử dụng trong Đông Y, nhưng chỉ nên sử dụng cẩn thận vì nó rất độc. Hạt của cây mã tiền và một số loại cây cùng họ chứa 2 chất alkaloid chính, bao gồm strychnin và brucin. Liều lượng hạt cây mã tiền từ 30-100 mg ở người lớn có thể gây ngộ độc và gây tử vong.

Cây mã tiền là một cây cao thân gỗ, có cành trơn mượt và không có móc, đôi khi có gai ở giữa các lá, với một vỏ màu xám và lỗ nhỏ. Hoa của cây mọc thành chùy, có màu trắng hoặc vàng nhạt, và quả của nó có hình dạng hình cầu, có đường kính từ 3-6cm, và có vỏ cứng, mượt mà.

Hàng năm, có rất nhiều người bị ngộ độc từ cây rừng. Để tránh tình trạng này, đặc biệt là trẻ em dễ bị thu hút bởi những quả lạ và hấp dẫn, không nên ăn bất kỳ loại cây hoặc quả nào mà không rõ nguồn gốc. Trẻ em cần được giáo dục để không ăn bất kỳ loại thực vật lạ nào trong rừng, bao gồm cả việc hái để chơi đùa.