Những món ăn gây ngạc nhiên cho sức khỏe gan người Việt

TS.BS Trần Huy Thọ, Phó Giám đốc Bệnh viện Đặng Văn Ngữ thuộc Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Trung ương, cho biết, bệnh viện tiếp tục nhận các trường hợp tổn thương gan do nhiễm sán lá gan.

Một ví dụ điển hình là một bệnh nhân nữ tại Nghệ An có triệu chứng đau ở vùng mạn sườn đã được bác sĩ chẩn đoán nghi ngờ mắc u gan (thuỳ gan trái) và đã được chuyển tuyến đến bệnh viện chuyên khoa điều trị. Trước khi tiến hành phẫu thuật, bệnh nhân đã được kiểm tra kỹ lưỡng một lần nữa, và bác sĩ đã phát hiện tổn thương trên nhiều vùng trên lá gan, nghi ngờ là do sán lá gan, vì vậy bệnh nhân đã được chuyển tới Bệnh viện Đặng Văn Ngữ.

Tại bệnh viện, các bác sĩ đã tiến hành các xét nghiệm chẩn đoán và kết luận rằng bệnh nhân bị nhiễm sán lá gan lớn. Sau khi sử dụng thuốc tẩy sán, các triệu chứng đau và tức ở vùng mạn sườn của bệnh nhân đã được giảm đi. Khi hoàn tất liệu trình tẩy sán, chức năng gan của bệnh nhân được đánh giá đang dần khôi phục.

Theo bác sĩ Thọ, khi nhiễm sán lá gan lớn, bệnh nhân thường có các triệu chứng như mệt mỏi, cảm giác đầy bụng khó tiêu, rối loạn tiêu hóa, buồn nôn, có thể có sốt hoặc đau khớp, đau cơ và mẩn ngứa... Bệnh nhân ở giai đoạn cấp nhiễm sán lá gan lớn sẽ xuất hiện tình trạng đau dữ dội ở vùng hạ sườn phải lan ra phía sau hoặc đau ở vùng thượng vị, sốt và ngứa.

Các triệu chứng khi mắc sán lá gan lớn có thể bị nhầm lẫn với viêm dạ dày cấp. Bác sĩ Thọ cho biết đã có trường hợp bệnh nhân mắc sán lá gan lớn mà lại bị đau thượng vị và uống thuốc dạ dày mà không khỏi. Khi bệnh nhân tiến hành nội soi tiêu hoá, không có biểu hiện viêm dạ dày. Siêu âm phát hiện tổn thương ở gan và xét nghiệm cho thấy dương tính với sán. Bệnh nhân này được điều trị bằng phương pháp tẩy sán lá gan lớn. Sau 1 ngày, bệnh nhân không còn các triệu chứng đau.

Thói quen ăn rau thủy sinh là nguy cơ nhiễm sán lá gan.

Các loại rau thủy sinh dễ bị nhiễm ký sinh trùng (hình ảnh ST)

PGS.TS Trịnh Thị Ngọc, Phó Chủ tịch Hội gan mật Việt Nam cho biết, những người bị nhiễm bệnh sán thường có thói quen ăn sống các loại rau thủy sinh (như rau ngổ, rau rút, rau cần, cải xoong...), ăn các món chưa nấu chín như gỏi, tiết canh, hoặc uống nước lã đã bị nhiễm ấu trùng sán.

Sán xâm nhập vào cơ thể qua đường tiêu hóa và lưu trú trong gan, gây ra tổn thương gan. Sự nghiêm trọng của tổn thương gan do sán lá gan phụ thuộc vào việc chẩn đoán bệnh sớm.

Động vật ăn cỏ như trâu, bò, cừu thường là vật chủ chính của sán lá gan, trong khi con người chỉ là vật chủ ngẫu nhiên và bị nhiễm bệnh tình cờ. Sán lá gan truyền bệnh thông qua ốc họ Lymnaea.

Thời gian mà sán lá gan lớn cần để phát triển và gây bệnh phụ thuộc vào số lượng ấu trùng được ăn vào và sự đáp ứng của cơ thể chủ. Trong trường hợp người, giai đoạn này không được xác định một cách chính xác, nhưng một số tác giả cho rằng giai đoạn này thường kéo dài trong vài ngày, vài tuần hoặc vài ba tháng, và có thể kéo dài thậm chí lâu hơn. Sán trưởng thành có thể tồn tại và gây bệnh trong gan trong nhiều năm.

Để ngăn chặn sự lây nhiễm của sán lá gan lớn, bác sĩ Thọ đề xuất người dân không nên ăn rau sống mọc dưới nước, không uống nước không sạch, không ăn gan sống. Thay vào đó, người dân nên ăn thực phẩm chín, uống nước đã đun sôi, không sử dụng phân của người để nuôi cá và không vứt rác bừa bãi xuống các nguồn nước.

Khi xuất hiện dấu hiệu nghi ngờ bị nhiễm ký sinh trùng, cần đi kiểm tra sớm để tránh gây tổn thương cho gan. Để phát hiện vi khuẩn sán lá gan, bệnh nhân sẽ được tiến hành các xét nghiệm đánh giá.