Giật mình với nguy cơ sốt xuất huyết EV71 đang tràn lan

Năm 2011, dịch tay chân miệng đã gây ra hơn 70.000 trường hợp mắc và 145 trường hợp tử vong, trong đó có 100 trẻ em. Ở các nước láng giềng, số ca tử vong do tay chân miệng đã lên đến gần 400 trường hợp.

BS CKI NGUYỄN ĐINH HỒNG PHÚC

Tác giả bài viết

Bác sĩ chuyên khoa Nhi - Bệnh viện Nhi Đồng 1

Tại phòng khám Nhi đồng Hiếu Phúc thuộc Quận 11, TP.HCM, bác sĩ chuyên khoa Nhiễm - Thần kinh đã chia sẻ rằng đợt dịch COVID-19 năm đó đã để lại những hồi ức đau đớn trong lòng nhiều y bác sĩ.

Theo báo cáo mới nhất từ Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật Thành phố (HCDC) ngày 6/6, số trẻ em mắc bệnh tay chân miệng (TCM) đang gia tăng đáng kể trong khoảng thời gian từ tuần 19 đến tuần 22. Nếu chỉ có gần 100 trẻ mắc TCM vào tuần 19, đến tuần 22 đã có hơn 250 trẻ mắc phải căn bệnh này. Với tình hình đó, ngành y tế TPHCM đã tiến hành giải mã trình tự gen để tìm ra nguyên nhân. Kết quả cho thấy, đa số các mẫu bệnh phẩm của các bệnh nhi đều dương tính với virus EV71 và có kiểu gen B5, đặc trưng cho các ca bệnh nặng.

Dịch tay chân miệng lây lan qua đường nào?

Các virus đường ruột như Coxsackie A16 và Enterovirus 71 là tác nhân chủ yếu gây ra bệnh. Trong đó, Coxsackie A16 ít gây ra các biến chứng về thần kinh và có thể tự khỏi trong vài ngày. Tuy nhiên, virus Enterovirus typ 71 (EV71) lại gây nhiều biến chứng nguy hiểm, bao gồm viêm não, viêm màng não, viêm phổi, viêm cơ tim và có thể dẫn đến tử vong.

Các chủng virus HEV-A như coxsackievirus A6, coxsackievirus A10 và coxsackievirus A12 cũng có thể gây bệnh tay chân miệng, nhưng hiếm gặp hơn so với Coxsackie A16 và Enterovirus typ 71. Điều này giải thích tại sao trẻ em có thể mắc bệnh tay chân miệng nhiều lần trong cuộc đời.

Các hình thức lây lan của bệnh cũng rất đa dạng.

Việc tiếp xúc với các giọt bắn có chứa virus là rất dễ xảy ra khi người mắc bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện. Ngoài ra, việc tiếp xúc với người bị nhiễm bệnh cũng có thể xảy ra thông qua hôn, ôm hoặc sử dụng chung cốc hoặc dụng cụ ăn uống. Do đó, cần phải có các biện pháp phòng ngừa và hạn chế tiếp xúc để tránh lây lan bệnh.

Tiếp xúc với phân của người bị nhiễm bệnh hoặc các vật dụng có chứa virus như tay nắm cửa hoặc đồ chơi, nếu sau đó sờ vào mắt, mũi hoặc miệng có thể khiến trẻ bị nhiễm bệnh.

Tại sao EV71 lại nguy hiểm ?

Virus gây tay chân miệng thường bắt đầu lây lan qua đường tiêu hóa và đường hô hấp, khiến cho trẻ em mắc bệnh sẽ có các triệu chứng về hô hấp và tiêu hóa. Sau đó, virus sẽ tiếp tục lan tỏa trong cơ thể theo dòng máu. Nhóm virus EV71 có đặc tính tấn công hệ thần kinh rất cao. Virus này có khả năng xâm nhập vào các tế bào thần kinh và gây tổn thương nghiêm trọng đến não bộ, gây ra các vấn đề về thần kinh và các triệu chứng nguy hiểm như co giật, mất cân bằng, và mất khả năng điều khiển cơ thể.

Triệu chứng của bệnh tay chân miệng bao gồm sốt, đau họng, khó nuốt, và các vết phát ban đỏ trên miệng, dưới lưỡi, và trên da tay chân. Các triệu chứng này có thể dễ dàng nhầm lẫn với các bệnh khác, vì vậy, nếu phát hiện các triệu chứng này, trẻ em cần được đưa đến bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

có triệu chứng như sốt, đau họng, mệt mỏi, và phát ban ở tay, chân, hoặc miệng. Trong khi đó, những trường hợp nặng hơn có thể gây ra viêm não, đau đầu, co giật, và khó thở, đòi hỏi điều trị và chăm sóc y tế kịp thời. Do đó, việc phát hiện và điều trị bệnh tay chân miệng sớm là rất quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.

- Các bé có thể có một làn da hồng hào và lòng bàn tay, lòng bàn chân bóng mượt.

- Điều đó có thể gặp phải khi trẻ nhỏ không ăn uống đủ hoặc không đúng cách, dẫn đến chảy nước miếng liên tục (hay còn gọi là nhểu nhảo), vì lóet miệng khiến bé cảm thấy đau đớn và không dám nuốt thức ăn.

- Trẻ lớn đến khám vì đau họng

- Trẻ sốt và khám thấy có hồng ban tay chân miệng hoặc lóet miệng

Các trường hợp bệnh nặng, thân nhân đưa trẻ đến trong tình trạng cấp cứu:

- Sốt cao liên tục khó hạ, lừ đừ

- Giật mình chới với, thất thần

- Run chi

- Đi lọang chọang

- Co giật

Trẻ bị khó thở và da mặt tái nhợt là triệu chứng của bệnh nặng. Đặc biệt, khi trẻ lớn có thể cảm thấy đau đầu và đau ngực. Nếu không được chữa trị kịp thời, trẻ có thể đến trạng thái ngưng tim ngưng thở.

Chưa có thuốc điều trị đặc hiệu nhưng có thể phòng ngừa

Hiện nay, tại Việt Nam, chưa có thuốc điều trị đặc hiệu cho bệnh tay chân miệng. Vì vậy, các phương pháp điều trị vẫn chỉ xoay quanh việc giảm triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng. Điều quan trọng là cần phòng ngừa bệnh bằng cách duy trì vệ sinh cá nhân, rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, vệ sinh đồ chơi, vật dụng, sàn nhà bằng cloramin B hoặc nước javel, và cách ly trẻ bệnh trong vòng 7-10 ngày tính từ thời điểm khởi bệnh. Chưa có vắc-xin phòng ngừa bệnh tay chân miệng tại Việt Nam, vì thế phòng ngừa là cách tốt nhất để không mắc phải bệnh này.

Chưa có thuốc điều trị đặc hiệu nhưng có thể phòng ngừa

Theo CDC, phòng ngừa bệnh tay chân miệng cụ thể như sau :

1. Rửa tay

Hãy rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước ít nhất trong 20 giây để đảm bảo sạch sẽ và an toàn. Nếu không có xà phòng và nước, bạn có thể sử dụng chất khử trùng tay chứa cồn thay thế. Và đừng quên luôn rửa tay sau khi thay tã, sau khi đi vệ sinh, sau khi xì mũi, ho hoặc hắt hơi, cũng như trước và sau khi chăm sóc người bệnh. Ngoài ra, hãy dạy trẻ cách rửa tay và đảm bảo rửa tay thường xuyên. Điều này giúp trẻ giữ vệ sinh tay chân miệng và tránh chạm vào chúng.

Hãy tránh tiếp xúc gần với những người có triệu chứng bệnh. Nếu có trẻ em bị bệnh tay chân miệng, hãy cách ly trong khoảng 7-10 ngày kể từ khi bắt đầu xuất hiện triệu chứng. Hãy thông báo cho trường học và cơ quan y tế địa phương khi có trẻ em bị bệnh để được hỗ trợ và phòng chống lây nhiễm.

21. Hạn chế tay chân miệng bằng cách tránh để trẻ chạm vào mắt, mũi và miệng.

Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến bệnh tay chân miệng là do trẻ tiếp xúc với mầm bệnh và chạm vào mắt, mũi hoặc miệng của mình. Vì vậy, việc giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh là rất quan trọng. Các bậc phụ huynh cần hạn chế để trẻ chạm vào mắt, mũi và miệng bằng cách không chạm tay chưa rửa vào khu vực này.

4. Làm sạch và khử trùng

Làm sạch và khử trùng các bề mặt thường xuyên chạm vào và các vật dụng dùng chung, chẳng hạn như đồ chơi và tay nắm cửa.