Đêm ngày 25/7 vừa qua, bé trai V.T (28 tháng tuổi, đến từ Tuyên Quang) đang ngủ dưới nền nhà cùng gia đình khi bị rắn cắn vào ngón cái bàn chân trái.
Khi gia đình nhận ra đây là một con rắn độc, họ đã đưa con trẻ đến gặp một thầy lang để mua thuốc đắp. Sau một ngày, bàn chân của bé đã sưng nề và có những vết tổn thương lan rộng lên đùi, cùng với những cơn co giật toàn thân. Khi nhận thấy tình hình nghiêm trọng, gia đình đã hoảng loạn và lập tức đưa bé đi cấp cứu.
Trẻ nhập viện đa khoa tỉnh trong tình trạng hô hấp kém, tuần hoàn suy giảm, mất ý thức, cơ hô hấp bị tê liệt. Ở đây, các bác sĩ khẩn trương cấp cứu và liên hệ hội chẩn với các bác sĩ Bệnh viện Nhi Trung ương để xác định phương án điều trị và chuyển trẻ sang nơi an toàn nhất.
Các bác sĩ chuyên khoa nội khoa tích cực chăm sóc cho hai bệnh nhi bị rắn độc cắn (Ảnh: BVCC)
Hơn 36 giờ sau khi bị cắn, T. được đưa vào viện Nhi Trung ương với tình trạng suy hô hấp, suy tuần hoàn, hôn mê, co giật và hoại tử lan rộng trên cẳng bàn chân trái. Bên cạnh đó, còn có hội chứng chèn ép khoang và tiêu cơ vân, dự báo tình trạng nặng.
Dựa trên dấu hiệu của vết cắn, sự phình to, tiến triển hoại tử và liệt cơ hô hấp, các bác sĩ đưa ra kết luận rằng trẻ bị cắn bởi rắn hổ đất. Trong đêm, bệnh nhi đã được tiêm 40 lọ huyết thanh chống độc và được hỗ trợ hô hấp bằng máy, đồng thời tiến hành phẫu thuật mở cân cẳng bàn chân trái để giải phóng chèn ép khoang. Để phòng ngừa biến chứng suy thận cấp do tiêu cơ vân, bệnh nhi cũng được tiêm dịch và khuy encouragerể lợi tiểu.
Sau 4 ngày điều trị, bệnh nhi đã được gỡ ống thông khí trong đường hô hấp, tỉnh táo và phục hồi sức khỏe hoàn toàn. Chân trái của bệnh nhi không còn sưng nề và có thể di chuyển tốt. Tuy nhiên, ngón cái chân trái đã chết do bị rắn cắn và có thể cần phẫu thuật để loại bỏ.
Bé N.H (3 tuổi, Nghệ An) cũng đã bị cắn bởi một con rắn sọc đen sọc trắng trên cánh tay phải khi đang ngủ dưới sàn nhà. Gia đình đã đưa bé đến thầy lang trong khu vực để được chữa trị. Tuy nhiên, sau một giờ đắp thuốc lá, gia đình đã nhận ra rằng bé đã trở thành hôn mê, giãn đồng tử ở cả hai bên, nói khó, liệt các chi, và triệu chứng liệt cơ hô hấp đã tiến triển. Bé nhanh chóng được chuyển đến bệnh viện địa phương để cấp cứu, được đặt ống thông khí và sau đó được chuyển đến Bệnh viện Nhi Trung ương.
Thận trọng khi sử dụng huyết thanh kháng nọc rắn cạp nia do nguồn cung hiện tại chủ yếu phụ thuộc vào nước ngoài, việc sản xuất tại Việt Nam vẫn chưa được thực hiện đầy đủ và đáng tin cậy.
Bác sĩ đã liên hệ các bệnh viện trong và ngoài nước để tìm nguồn cung cấp huyết thanh kháng nọc rắn cạp nia miền Bắc cho gia đình chúng tôi. Tại bệnh viện Chợ Rẫy (TP.HCM), chỉ có sẵn huyết thanh kháng nọc rắn cạp nia miền Nam với giá đơn (huyết thanh này chỉ hiệu quả khi sử dụng cho rắn cạp nia miền Nam, không có tác dụng với rắn cạp nia miền Bắc), và huyết thanh kháng nọc rắn đa dụng (hiệu quả đối với nọc của rắn cạp nong, cạp nia, hổ chúa và hổ đất).
Các bác sỹ từ cả Bắc và Nam đã truyền đến 10 lọ huyết thanh kháng nọc rắn đa giá. Sau 14 ngày điều trị tích cực, trẻ đã tỉnh, có nhiều nhịp thở tự nhiên, biết thực hiện các động tác theo yêu cầu của bác sỹ, kết quả điện não đồ bình thường và kế hoạch rút máy thở sẽ được thực hiện trong vài ngày tới.
Theo BSCKII Phạm Thị Thanh Tâm, Bệnh viện Nhi Trung ương, khi bị rắn độc cắn, người bệnh thường cảm thấy đau tức tại vết cắn, thấy dấu răng sâu, vết thương chảy máu không thể dừng, vùng bị cắn sưng và nổi phỏng nước, dần dần mô bị tổn thương. Nạn nhân có thể có các triệu chứng toàn thân như mắt mờ, mi sụp, đau và khó nói, khó nuốt, liệt các cơ cũng như co giật và mất ý thức. Tất cả các trường hợp bị cắn nên được quan sát ít nhất 24 giờ trong bệnh viện. Huyết thanh kháng nọc rắn được chỉ định trong các trường hợp nặng toàn thân do cắn của rắn độc hoặc có rối loạn đông máu nặng. Thời điểm sử dụng tốt nhất là trong 4 giờ đầu, nhưng vẫn có hiệu quả trong 24 giờ đầu, và một số trường hợp có thể sử dụng sau 24 giờ. Những trường hợp khác được điều trị hỗ trợ tùy vào triệu chứng lâm sàng.