20-30 tuổi: 8 nguyên tắc ‘vàng’ để bảo vệ thận cần biết
Cách bảo vệ thận cho những người 20-30 tuổi: Bỏ qua những nguyên tắc này, bạn có thể đối mặt với nguy cơ suy teo thận và phải thực hiện quá trình lọc máu không mong muốn
Nhiều bệnh nhân trẻ đã bất ngờ khi biết thận của họ đã bị hư hỏng
Theo TS.BS Huỳnh Ngọc Phương Thảo, Trưởng khoa nội thận – thận nhân tạo, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM, trong quá trình thăm khám, bác sĩ đã gặp rất nhiều bạn trẻ tới khám đã mắc bệnh thận mạn ở giai đoạn rất muộn, cần phải lọc máu chu kỳ.
Trong trường hợp một bệnh nhân 26 tuổi được chẩn đoán mắc bệnh suy thận giai đoạn 5, sau khi được giải thích rằng cần phải tiến hành lọc máu, bệnh nhân đã cảm thấy rất ngạc nhiên.
Bệnh nhân nói với bác sĩ: "Tôi cảm thấy sức khỏe của mình bình thường, trước đây không có vấn đề gì, tại sao lại bị chẩn đoán là suy thận giai đoạn cuối?"
Khi nhận thông tin phải chạy thận, không ít bệnh nhân 20-30 tuổi hoặc hơn 30 tuổi rất bất ngờ. Họ từng rất khỏe mạnh trước đó, theo bác sĩ Phương Thảo.
Bác sĩ Thảo giải thích rằng thận là cơ quan loại bỏ chất độc hại khỏi cơ thể. Thận là cơ quan đặc biệt có khả năng bù trừ tốt nên bệnh thận thường không có triệu chứng rõ ràng.
Có những trường hợp khi đến khám sức khỏe, sau khi xét nghiệm máu và nước tiểu, bác sĩ nghi ngờ về việc chức năng thận đã suy giảm. Bệnh nhân được chỉ định điều tra sinh thiết, kết quả cho thấy thận đã hư 50% mà hoàn toàn không có triệu chứng.
Yếu tố nào gây ra sự suy giảm chức năng của thận?
Theo bác sĩ Thảo, có nhiều bệnh lý có thể ảnh hưởng đến thận, chẳng hạn như tăng huyết áp, đái tháo đường, béo phì, bệnh miễn dịch. Việc sử dụng thuốc kháng viêm, giảm đau hoặc có nguồn gốc không rõ kéo dài cũng có thể gây ảnh hưởng đến chức năng thận.
Tăng huyết áp có thể ảnh hưởng đến lưu lượng máu chảy tới thận, áp lực máu cao có thể kích thích sản xuất hormone tăng áp lực trong cầu thận, dẫn đến suy giảm chức năng thận. Do đó, thận sẽ tiết nhiều protein trong nước tiểu hơn.
Bệnh lý tim mạch ảnh hưởng đến thận và ngược lại. Các bệnh tim mạch có thể khiến cho thận tiết ra nhiều protein hơn. Ngược lại, khi chức năng thận giảm, nguy cơ mắc bệnh tim mạch có thể tăng gấp 3-4 lần so với người bình thường.
Hiện nay, bệnh đái tháo đường đang tăng trong dân số do chế độ ăn uống giàu đường, chất béo và lối sống ít vận động. Mức đường huyết tăng liên tục có thể gây ra các chất oxy hóa, thay đổi cấu trúc thận và tăng mức lọc của cầu thận, dẫn đến tiểu protein và albumin. Bệnh nhân có thể gặp phải sưng phù, giảm chức năng thận và suy thận giai đoạn cuối.
"Đái tháo đường là nguyên nhân chính gây suy thận giai đoạn cuối, chiếm khoảng 50% trên toàn cầu", bác sĩ Thảo thông tin.
Bên cạnh đó, bác sĩ cũng nhấn mạnh rằng việc sử dụng thuốc mà không có chỉ định của bác sĩ có thể gây hại cho chức năng thận.
Người nào cần được kiểm tra sức khỏe thận?
Theo bác sĩ Thảo, thận là một loại bệnh không có triệu chứng rõ ràng, vì vậy không nên chờ đợi cho đến khi có triệu chứng mới đi khám. Quan trọng là đi kiểm tra thận định kỳ để phát hiện bệnh sớm.
Khi có các triệu chứng như ăn uống kém, nôn mửa, mệt mỏi, sưng phù, hay buồn ngủ, đó là dấu hiệu thận đã ở giai đoạn muộn, điều trị sẽ khó khăn hơn rất nhiều.
Để phát hiện sớm bệnh thận, ngày nay chúng ta dựa vào 2 chỉ số: tỷ lệ lọc cầu thận và nồng độ albumin trong nước tiểu. Cả hai xét nghiệm này thường rẻ và được bảo hiểm thanh toán (nếu được bác sĩ chỉ định).
TS.BS Huỳnh Ngọc Phương Thảo
Những người có yếu tố nguy cơ như tiểu đường, tăng huyết áp, hay rối loạn chuyển hoá cần tầm soát thường xuyên bệnh thận. Theo khuyến nghị của Bộ Y tế, người có rủi ro suy thận độ 1 nên kiểm tra chức năng thận mỗi 6 tháng đến 1 năm. Đối với những trường hợp nặng hơn, bác sĩ sẽ chỉ định kiểm tra mỗi 1-3 tháng.
Để tránh sự xuất hiện của suy thận ở người trẻ, bác sĩ Thảo khuyên rằng những người trẻ bị tăng huyết áp nên kiểm tra bệnh thận. Bệnh thận mạn là một trong những nguyên nhân dẫn đến tăng huyết áp ở người trẻ.
Khi gặp phải bệnh nhân trẻ tăng huyết áp, các bác sĩ địa phương thường chỉ kê đơn thuốc hạ áp mà không kiểm tra sức khỏe thận. Tuy nhiên, khoảng 5 đến 10 năm sau, bệnh nhân có thể gặp phải suy thận giai đoạn muộn. Bác sĩ Thảo chia sẻ rằng, việc kiểm tra sức khỏe thận khi tăng huyết áp là vô cùng quan trọng. Đối với những người mắc các bệnh mãn tính, việc tuân thủ uống thuốc cũng có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe thận.
Bác sĩ Thảo cũng đưa ra 8 nguyên tắc "vàng" để bảo vệ thận:
- Tập thể dục thường xuyên, 5 lần mỗi tuần, mỗi lần 30 phút. Tập luyện phải ra mồ hôi.
- Ăn uống lành mạnh: Chế độ ăn giảm chất đạm, ăn nhiều rau trái cây.
- Kiểm tra thường xuyên và kiểm soát tốt huyết áp.
- Kiểm tra thường xuyên và kiểm soát tốt đường huyết.
- Uống đủ nước, ít nhất 8 ly nước mỗi ngày.
- Không hút thuốc lá.
- Không tự ý sử dụng các loại thuốc chống viêm giảm đau.
- Kiểm tra tầm soát thường xuyên với người có yếu tố nguy cơ cao như: Tăng huyết áp, đái tháo đường, béo phì, tiền căn gia đình có bệnh thận mạn.
