Vụ Cú vạ miệng đầy bước ngoặt của Jack Ma: Alibaba tái xuất mạnh mẽ, nhân viên bất an

Alibaba, tập đoàn internet hàng đầu của Trung Quốc, trước đây đã là biểu tượng vững bền. Nhưng bây giờ, "đứa con cưng" của Jack Ma đang đối mặt với khủng hoảng nghiêm trọng.

Alibaba trước đây đã là động lực chính cho nền kinh tế tiêu dùng đang phát triển của Trung Quốc khi dẫn đầu trong lĩnh vực mua sắm trực tuyến tại đất nước này. Ngoài ra, tập đoàn cũng đã mở rộng quy mô hoạt động sang lĩnh vực điện toán đám mây, siêu thị vật lý và giải trí kỹ thuật số qua nhiều năm.

Sức ảnh hưởng của Alibaba đối với lĩnh vực bán lẻ trực tuyến đang giảm dần. Công ty đã mất giám đốc điều hành lâu năm và gặp khó khăn trong kế hoạch tái cơ cấu. Điều này diễn ra sau khi Alibaba chịu ảnh hưởng nặng nề từ quy định chặt chẽ của chính phủ Trung Quốc, khiến cổ phiếu của họ giảm giá đáng kể. Tuần trước, Alibaba đã để mất vị trí công ty bán lẻ trực tuyến có giá trị nhất Trung Quốc cho PDD Holdings.

Alibaba đã phải đối mặt với nhiều khó khăn, bao gồm việc Trung Quốc tạm dừng kế hoạch IPO của công ty liên kết công nghệ tài chính Ant Group vào năm 2020. Bên cạnh đó, Alibaba cũng đang phải đối mặt với những thách thức riêng trong hoạt động kinh doanh của mình.

Công ty gặp thất bại khi không thể đáp ứng nhu cầu thay đổi của người tiêu dùng Trung Quốc. Họ hiện đang chuyển việc mua sắm sang các nền tảng truyền thông xã hội và hạn chế chi tiêu do kinh tế suy yếu trong ba năm qua.

Tuy nhiên, Alibaba không ngồi yên, họ đang nỗ lực đối phó với tình hình bằng cách tăng cường sáng tạo nội dung, phát trực tiếp và cung cấp nhiều mặt hàng rẻ hơn để cạnh tranh. Họ cũng dự định chia công ty thành sáu đơn vị kinh doanh để tăng tính linh hoạt trong ra quyết định. Tuy nhiên, Alibaba vẫn đối mặt với nhiều trở ngại do đối thủ cạnh tranh nội địa nhanh nhẹn và môi trường kinh tế Trung Quốc đang ảm đạm.

Sự nhầm lẫn về chiến lược

Alibaba, được thành lập vào năm 1999 bởi Jack Ma, một cựu giáo viên tiếng Anh, đã đạt được thành công nhờ việc phát triển một cổng bán lẻ trực tuyến kết nối người mua và nhà bán lẻ. Trong những năm gần đây, công ty đã trở thành một khổng lồ về công nghệ, đầu tư vào các công ty khởi nghiệp cung cấp thực phẩm, chia sẻ chuyến đi và các nền tảng video ngắn. Alibaba cũng đã mở rộng sang lĩnh vực làm phim ảnh, cung cấp các sản phẩm và quản lý tài sản.

Cuối năm 2020, khi Alibaba sắp đạt được thành công lớn nhất của mình với việc niêm yết công khai Ant với trị giá hơn 34 tỷ USD, mọi thứ bắt đầu trở nên tồi tệ. Quy mô khổng lồ của Alibaba đã đặt họ vào tầm ngắm của các cơ quan quản lý Trung Quốc.

Điểm tồi tệ nhất đến khi Jack Ma, người nổi tiếng với tính thẳng thắn, chỉ trích các cơ quan quản lý tài chính vì chậm thích ứng với xu hướng. Chỉ trong vài ngày, Bắc Kinh đã hủy bỏ đợt IPO của Ant. Vào năm 2021, chính quyền đã phạt Alibaba 2,8 tỷ USD với cáo buộc công ty này lạm dụng vị thế thị trường để giữ lợi thế trên thị trường thương mại điện tử Trung Quốc. Alibaba sau đó cho biết họ đã chấp nhận hình phạt và hứa sẽ tăng cường hệ thống tuân thủ của mình.

Sau khi Alibaba công bố kế hoạch tái cơ cấu vào tháng 3, những tháng tiếp theo vẫn tiếp tục đầy biến động. Đầu tiên, Daniel Zhang, người kế nhiệm Jack Ma, từ chức CEO và chủ tịch vào tháng 6, trao quyền điều hành cho hai đồng minh thân cận nhất của Jack Ma. Sau đó, ông đã từ chức người đứng đầu bộ phận điện toán đám mây của Alibaba vào tháng 9, gây hoang mang cho các nhân viên.

“Bối rối, không chắc chắn, lo lắng”, một giám đốc điều hành cấp trung trong bộ phận đám mây của Alibaba cho biết về cảm giác của một số nhân viên.

Tăng trưởng doanh thu tại đơn vị đám mây, đơn vị lớn thứ hai sau bộ phận mua sắm nội địa, đã chậm lại do nền kinh tế trì trệ làm giảm nhu cầu. Alibaba đã bỏ kế hoạch tách đơn vị này sau khi bị ảnh hưởng bởi các biện pháp kiểm soát xuất khẩu của Mỹ nhằm hạn chế quyền truy cập vào các chip hiệu suất cao nhất.

Alibaba cũng tạm dừng kế hoạch niêm yết đơn vị siêu thị của mình do điều kiện thị trường yếu.

Trong 6 quý tính đến tháng 9, Alibaba đã cắt giảm hơn 20.000 việc làm. Nhân viên cho biết, một số đơn vị kinh doanh đã áp đặt các biện pháp đánh giá hiệu suất chặt chẽ hơn và thúc đẩy nhân viên tập trung vào hiệu quả và lợi nhuận. Nỗi lo mua sắm trực tuyến đã làm cho việc làm trở nên khó khăn hơn.

Hoạt động kinh doanh chính của Alibaba, bán lẻ trực tuyến, cũng đang phải đối mặt với áp lực. Theo nhà nghiên cứu thị trường Insider Intelligence, thị phần của Alibaba trong lĩnh vực thương mại điện tử bán lẻ Trung Quốc hiện chỉ còn khoảng 4%, giảm từ mức trên 80% khi công ty này lên sàn vào năm 2014.

Dù vẫn là công ty dẫn đầu thị trường tại Trung Quốc, Alibaba vẫn phải vật lộn để bắt kịp sự thay đổi trong thói quen tiêu dùng của người dân nơi đây. Người tiêu dùng thích mua hàng khi lướt mạng xã hội, điều này đã giúp PDD, một công ty có trụ sở tại Thượng Hải, thu hút người tiêu dùng thông qua việc kết hợp giữa hàng hóa giá rẻ và giải trí. Phần lớn tăng trưởng thương mại điện tử tại Trung Quốc cũng chuyển dần sang các thành phố nhỏ hơn, nơi mà các sản phẩm giảm giá của PDD có vị thế tốt hơn khi xâm nhập thị trường. Dữ liệu từ Insider Intelligence cho thấy PDD hiện nắm giữ 17% thị phần.

Trong quý từ tháng 7 đến tháng 9, PDD đã tăng gần gấp đôi doanh thu, vượt xa mức tăng trưởng 9% của Alibaba.

Charlie Chai, một nhà phân tích tại 86Research, cho biết giá cả hợp lý, trải nghiệm người dùng tốt và dịch vụ khách hàng xuất sắc là yếu tố chính để thu hút người mua hàng, nhưng trong những năm qua, Alibaba đã đi theo hướng ngược lại. Ví dụ, Alibaba đã tập trung vào việc bổ sung hàng hóa có thương hiệu vào thị trường Trung Quốc, trong khi giao diện ứng dụng và chính sách giảm giá trở nên phức tạp hơn.

Để đối đầu cạnh tranh, Alibaba tại Trung Quốc đôi khi yêu cầu các nhà cung cấp hạ giá. Họ cũng đang sử dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo để hỗ trợ các thương gia tạo nội dung, làm cho nền tảng mua sắm của họ trở nên hấp dẫn hơn.

Ở nước ngoài, năm nay Alibaba đã ra mắt dịch vụ có tên AliExpress Choice để cạnh tranh với các trang mua sắm Temu và Shein. Choice cho phép các nhà cung cấp vận chuyển hàng hóa đến Alibaba và nền tảng này xử lý dịch vụ hậu cần và khách hàng.

Cuối tháng 11 vừa qua, sau khi PDD công bố kết quả kinh doanh, nhân viên Alibaba cũng bày tỏ sự ngạc nhiên trước sự tăng trưởng của đối thủ trên diễn đàn nội bộ.

Theo: WSJ