Những hiểm họa không ngờ khi sử dụng thuốc giảm đau một cách tự tiện

Cô M.T, 38 tuổi, đi khám vì đau bụng và lưng khoảng 3 tháng. Cô đã được chẩn đoán polyp đại tràng. Do cô thường xuyên cảm thấy đau nên cô thường tự mua thuốc giảm đau để uống. Ngày đến khám, cô có mặt phù, mắt sưng to, thân hình tích mỡ nhiều nhưng tay chân thon thả, da khô ửng đỏ.

Cô xin bác sĩ tiêm thuốc giảm đau cho mình. Bác sĩ kiểm tra bọc thuốc cô đang uống mới phát hiện 1 sự phối hợp thuốc kinh hoàng, cô đang uống cùng lúc 6 loại thuốc giảm đau/ kháng viêm mà cô tự mua (meloxicam, piroxicam, diclofenac, mefenamic, methylprednisolone, ultracet) trong 3 tháng liền, chưa kể thuốc trong toa chữa bệnh mãn tính của cô. Kết quả khám cô bị hội chứng cushing do thuốc, suy thận, đái tháo đường, chụp cộng hưởng từ cột sống cho thấy tổn thương hầu hết các đốt sống thắt lưng. Đây là tình huống cảnh báo về tình trạng tự ý mua thuốc hoặc lạm dụng sử dụng thuốc giảm đau.

Ngày nay, việc mua thuốc giảm đau trở nên dễ dàng hơn với sự đa dạng về loại hình trên thị trường. Mặc dù chúng có khả năng giảm đau nhanh chóng, nhưng nếu không hiểu rõ về từng loại và tác dụng phụ cũng như cách sử dụng, việc sử dụng thuốc có thể gây hậu quả nặng nề không thể cứu chữa được.

Paracetamol/Acetaminophen được xem là loại thuốc giảm đau an toàn, nhưng vẫn cần phải tuân thủ đúng liều lượng và điều chỉnh theo tình trạng gan thận. Khi đau kéo dài, chúng ta thường thấy việc sử dụng paracetamol không còn hiệu quả như trước. Một số người có thể quyết định sử dụng những loại thuốc giảm đau mạnh hơn với hi vọng tìm kiếm sự giảm đau nhanh chóng hơn. Tuy nhiên, việc này cũng có thể gây ra tác dụng phụ kháng viêm và khiến cho việc giảm đau trở nên dễ dàng hơn, khiến chúng ta quên mất rằng nó vẫn chỉ là một loại thuốc.

Các loại thuốc này thuộc nhóm glucocorticoid (như methylprednisolone) và loại không steroid chống viêm giảm đau (như diclofenac, meloxicam). Chúng thường được sử dụng trong điều trị hội chứng thận hư, ức chế miễn dịch trong ghép tạng và các bệnh về khớp.

Tuy nhiên, chúng chủ yếu điều trị triệu chứng chứ không phải nguyên nhân gây bệnh. Chúng cũng có rất nhiều tác dụng phụ, việc sử dụng cần được chỉ định đúng liều và không thể đột ngột ngừng sử dụng.

Hội chứng Cushing do sử dụng thuốc xảy ra khi dùng glucocorticoid kéo dài. Khi mắc hội chứng Cushing do thuốc, người bệnh thường có khuôn mặt tròn, da ửng đỏ, khô, cơ thể tích mỡ, bụng to, nhưng tay chân lại gầy, có thể kèm theo loãng xương, suy thận. Thuốc này được sử dụng trong điều trị bệnh tự miễn, viêm khớp dạng thấp, lupus, hen suyễn, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính….

Các loại thuốc chứa glucocorticoid có thể gây hội chứng Cushing khi lạm dụng kéo dài như Medrol, Prednisone, Dexamethasone,… Đối với các loại thuốc giảm đau và kháng viêm không steroid, chúng có thể gây đau dạ dày, buồn nôn, chảy máu, loét, đầy hơi, chướng bụng, tiêu chảy hoặc táo bón.

Cảm giác đau là dấu hiệu phổ biến, có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau: đau họng do viêm họng, đau tai, đau ngực do nhồi máu cơ tim, viêm sụn sườn, đau bụng do viêm dạ dày, viêm ruột thừa, viêm loét đại tràng, trĩ, đau cơ khớp do viêm khớp, thậm chí còn có những trường hợp đau vô căn do không tìm ra nguyên nhân…

Cảm giác đau gây ra sự không thoải mái, mất ngủ, suy nhược, mất tập trung, căng thẳng, và ảnh hưởng đến sức khỏe toàn diện. Việc sử dụng thuốc giảm đau chỉ nên được xem là biện pháp cơ bản, hỗ trợ để làm dịu cảm giác đau, đồng thời kết hợp với các phương pháp điều trị khác. Nếu sử dụng thuốc giảm đau như là cách chữa trị, việc lạm dụng sẽ để lại hậu quả nặng nề. Khi gặp cảm giác đau, chúng ta cần tìm nguyên nhân gây ra cảm giác đau, vì đôi khi việc sử dụng thuốc có thể làm che lấp triệu chứng và làm mất bỏ sót bệnh tình. Ví dụ, trong trường hợp viêm ruột thừa, nếu sử dụng thuốc giảm đau quá sớm mà không biết được nguyên nhân bệnh, chúng ta có thể không cảm nhận sự đau đớn hoặc sốt chỉ đến khi ruột thừa vỡ, gây ra nhiễm trùng và nguy hiểm.