Lịch sử phát triển Tội giao cấu với người từ đủ 13 đến dưới 16

Giai đoạn sau cách mạng tháng 8 năm 1945 đến trước BLHS năm 1985 có ảnh hưởng đáng kể đến thành tựu của cách mạng và quyền cơ bản của người dân Việt Nam. Trong thời gian này, chính phủ tạm thời tập trung vào xử lý tội phạm phản cách mạng và chống lại chính quyền nhân dân. Các văn bản pháp luật cũ vẫn được sử dụng, tuân thủ nguyên tắc độc lập của nước Việt Nam và chính thể dân chủ cộng hòa. Hình luật An Nam, Hoàng Việt Hình luật và Hình luật pháp tu chính vẫn áp dụng cho Bắc kỳ, Trung Kỳ và Nam Kỳ. Tuy nhiên, từ năm 1954 trở đi, các tội phạm xâm phạm tình dục và hành vi giao cấu với người dưới 16 tuổi đã được xử lý theo án lệ thay vì sử dụng luật cũ. Trong thời kỳ này, Đảng và Nhà nước đã tăng cường chính sách hình sự, bao gồm hướng dẫn xử lý tội hiếp dâm và các tội phạm khác về tình dục. Bản tổng kết số 329- HS2 từ năm 1967 là văn bản toàn diện nhất cho đến thời điểm này, đã bao gồm định nghĩa và xác định sự khác biệt giữa hành vi giao cấu và hiếp dâm trẻ em.

- Giao cấu với trẻ em, dưới 13 tuổi, không cần sự đồng ý, bất kể là có yếu tố tình cảm hoặc không, đều được coi là hành vi hiếp dâm do trong suy nghĩ của những người đó có ý niệm sai lầm. Nói cách khác, trẻ em dưới 13 tuổi không thể tự bảo vệ và không thể biểu lộ ý chí đúng đắn.

- Giao cấu với trẻ em, từ đủ 13 tuổi đến 14 tuổi, trong số đó đã trưởng thành và có thể đồng ý giao cấu. Vì vậy, yếu tố tình cảm trong hành vi giao cấu sẽ được sử dụng để xác định xem đó có phải là tội hiếp dâm trẻ em hay tội giao cấu với người dưới 16 tuổi hay không.

Năm 1975, sau khi đất nước thống nhất, tội hiếp dâm được quy định tại điểm c và điểm d Điều 5 của Sắc lệnh 03, ngày 15/03/1976 của Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam. Theo đó, phạm tội hiếp dâm sẽ bị phạt tù từ 2 đến 5 năm, còn hiếp dâm vị thành niên sẽ bị phạt tù từ 3 đến 7 năm. Trường hợp nghiêm trọng đặc biệt, bị phạt từ 20 năm tù đến tù chung thân hoặc tử hình. Ngoài ra, các tội xâm phạm thân thể và nhân phẩm của công dân khác sẽ bị phạt tù từ 3 tháng đến 10 năm.

Ngày 15/4/1976, Bộ Tư pháp đã ban hành Thông tư số 03/BTP-TT để hướng dẫn thực hiện Sắc lệnh số 03/SL 76, trong đó các tội xâm phạm tình dục bao gồm: hiếp dâm, cưỡng dâm, giao cấu với người vị thành niên, dâm ô.

Tuy Sắc lệnh số 03/SL không quy định cụ thể tội danh giao cấu với người dưới 16 tuổi, điểm d của Điều 5 cho phép các Tòa án áp dụng nguyên tắc tương tự trong việc định tội các tội xâm phạm thân thể và nhân phẩm của công dân. Vì vậy, trong thực tiễn xét xử, đã áp dụng thêm ba tội tình dục khác là cưỡng dâm, giao cấu với người chưa đủ 16 tuổi và dâm ô.

, việc quy định về các tội phạm xâm phạm tình dục và giao cấu trẻ em không đồng nhất và chưa được tập trung trong một văn bản pháp lý cụ thể. Khiến cho việc xử lý các vụ án liên quan dựa trên nguyên tắc tương tự trở nên mập mờ và không đảm bảo tính công bằng trong việc áp dụng luật pháp. Do đó, việc ban hành một văn bản pháp luật hoàn chỉnh về tội phạm xâm phạm tình dục và giao cấu trẻ em là cần thiết.

Năm 1985, Quốc hội nước ta thông qua BLHS đầu tiên vào ngày 27/6/1985, có hiệu lực từ ngày 01/01/1986, đây là bước tiến quan trọng trong lĩnh vực lập pháp nói chung và Luật hình sự Việt Nam nói riêng. Các tội xâm phạm tình dục được hệ thống lại thành 03 tội danh: tội hiếp dâm (Điều 112), tội cưỡng dâm (Điều 113), tội giao cấu với người dưới 16 tuổi (Điều 114) được quy định tại Chương 2. BLHS năm 1985 sau đó trải qua 03 lần sửa đổi bổ sung vào năm 1989, năm 1991 và năm 1997 với nhiều thay đổi về quy định tội phạm xâm phạm tình dục. Cụ thể:

Lần sửa đổi bổ sung đầu tiên vào năm 1989, tội giao cấu với người dưới 16 tuổi được bổ sung khoản 2 với nội dung: “giao cấu với nhiều người hoặc tác động gây hậu quả nghiêm trọng sẽ bị phạt tù từ 2 năm đến 7 năm” (Điều 114 BLHS). Điều này nghĩa là, ngoài tội cơ bản, tội giao cấu với người dưới 16 tuổi đã được tăng cường yếu tố cường độ.

Vào năm 1991, lần sửa đổi và bổ sung Bộ luật hình sự (BLHS), tội hiếp dâm (Điều 112 BLHS) đối với trẻ em dưới 13 tuổi được sửa đổi để tăng cường hình phạt, đặc biệt là bổ sung khoản 4 với nội dung: "Mọi trường hợp giao cấu với trẻ em dưới 13 tuổi đều bị coi là tội hiếp dâm và bị phạt từ 7 đến 15 năm tù. Nếu tội phạm thuộc một trong các trường hợp quy định tại khoản 2 và khoản 3 của điều này, sẽ bị phạt 12 đến 20 năm tù, tù chung thân hoặc tử hình". Điều này đã mang đến sự thay đổi đáng kể trong chính sách hình sự về xử lý tội phạm xâm hại tình dục với trẻ em theo hình phạt nghiêm khắc hơn và tăng cường răn đe hơn.

Vào năm 1997, lần sửa đổi và bổ sung BLHS đã diễn ra song song với các biến đổi đáng kể về mặt kinh tế xã hội trong thời kỳ này, nhằm điều chỉnh phù hợp với tình hình mới. Các tội xâm phạm tình dục được phân loại cụ thể hơn, trong đó, hành vi xâm hại trẻ em từ mức độ tăng nặng trở thành tội phạm rõ ràng, do đó, số lượng tội danh trong nhóm tội này đã tăng từ 3 tội danh lên 7 tội danh bao gồm: Điều 112 (tội hiếp dâm), Điều 112a (tội hiếp dâm trẻ em), Điều 113 (tội cưỡng dâm), Điều 113a (tội cưỡng dâm người chưa thành niên), Điều 114 (tội giao cấu với trẻ em). Đáng chú ý, tên tội danh "tội giao cấu với người dưới 16 tuổi" trong Điều 114 đã được thay đổi thành "tội giao cấu với trẻ em". Đồng thời, trong BLHS năm 1985, hình phạt bổ sung cho các tội xâm phạm tình dục vẫn chưa được quy định.

3. Kể từ thời điểm áp dụng Bộ luật hình sự năm 1999 cho đến trước khi Bộ luật hình sự năm 2015 được ban hành,

Bộ luật hình sự năm 1999 được thay thế cho Bộ luật hình sự năm 1985 sau 14 năm triển khai và thi hành. Tội XPTD được quy định trong Chương XII của Bộ luật hình sự này với 6 điều luật, trong đó tội giao cấu với trẻ em được quy định tại Điều 115 với một số điểm mới và thay đổi nhất định như sau: Phạm vi chủ thể phải là "người đã trưởng thành"; đồng thời, chi tiết hóa các khung hình phạt với nhiều tình tiết định khung như là: bổ sung tình tiết "gây tổn hại cho sức khỏe của nạn nhân mà tỷ lệ thương tật từ 31% đến 60%" tại điểm d khoản 2; "Gây tổn hại cho sức khỏe của nạn nhân mà tỷ lệ thương tật từ 61% trở lên" tại điểm a khoản 3 và "Biết mình bị nhiễm HIV mà vẫn phạm tội" tại điểm b khoản 3. Điều này làm tăng khả năng phân biệt và cụ thể hóa việc xử lí tội nạn hiếp dâm trẻ em đối với từng người phạm tội. Ngoài ra, cách tiếp cận nghiêm khắc trong việc xử lí tội giao cấu với trẻ em cũng được thể hiện qua việc tăng mức án phạt từ 03 năm lên thành 05 năm và bổ sung 02 khung hình phạt với mức cao nhất là 15 năm tù.

Qua nhiều giai đoạn khác nhau, rõ ràng đã có sự thay đổi đáng kể ở các quy định về tội giao cấu với trẻ em hoặc giao cấu với người dưới 16 tuổi. Tuy nhiên, hành vi này vẫn bị coi là nguy hiểm cho xã hội và trực tiếp xâm hại lên "mầm non của đất nước". Ngoài yếu tố văn hóa, thuần phong mỹ tục và sự phù hợp với yêu cầu thời đại cũng được xem xét để đảm bảo tính nghiêm khắc và răn đe của các hình phạt. Điều này cho thấy sự tiến bộ trong việc lập pháp và hiểu biết chung về quy định về tội giao cấu với trẻ em.