Gan là cơ quan quan trọng trong cơ thể, thực hiện nhiều chức năng như làm sạch độc tố, sản xuất mật, lưu trữ vitamin và khoáng chất, chuyển hóa các chất...
Do nhiều nguyên nhân khác nhau, gan có thể mắc phải nhiều bệnh như viêm gan, gan nhiễm mỡ, viêm đường mật, sỏi mật, ung thư gan, xơ gan...
Trong số đó, xơ gan là tình trạng gan bị sẹo nặng. Theo trung tâm y tế Mayo Clinic (Mỹ), tình trạng nghiêm trọng này có thể do nhiều vấn đề gây ra, chẳng hạn như viêm gan hoặc nghiện rượu mãn tính.
Khi gan bị tổn thương - dù là do uống quá nhiều rượu hay nguyên nhân khác, chẳng hạn như nhiễm virus - gan sẽ cố gắng tự phục hồi. Trong quá trình này, mô sẹo hình thành. Khi tình trạng xơ gan trở nên trầm trọng hơn, ngày càng có nhiều mô sẹo hình thành, khiến gan trở nên chai cứng, khó thực hiện công việc của mình. Xơ gan tiến triển có thể đe dọa tính mạng.
Tổn thương gan do xơ gan thường không thể hồi phục. Tuy nhiên, nếu xơ gan được phát hiện sớm và điều trị nguyên nhân cơ bản, tổn thương nặng có thể được giảm thiểu. Đôi khi, trong những trường hợp hiếm, tổn thương gan có thể được đảo ngược.
Các triệu chứng của xơ gan
Theo Mayo Clinic, xơ gan thường không có triệu chứng cho đến khi gan bị tổn thương nặng. Khi các triệu chứng xảy ra, chúng có thể bao gồm:
- Mệt mỏi.
- Dễ chảy máu hoặc bầm tím.
- Ăn mất ngon.
- Buồn nôn.
- Sưng ở chân, bàn chân hoặc mắt cá chân, gọi là phù nề.
- Giảm cân.
- Ngứa da.
- Da và lòng trắng mắt chuyển sang màu vàng, được gọi là vàng da.
- Chất lỏng tích tụ trong bụng, được gọi là cổ trướng.
- Xuất hiện mạch máu hình mạng nhện trên da.
- Đỏ ở lòng bàn tay.
- Móng tay nhợt nhạt, đặc biệt là ngón cái và ngón trỏ.
- Ngón tay dùi trống, trong đó các đầu ngón tay xòe ra và trở nên tròn hơn bình thường.
- Mất kinh không phải là dấu hiệu của mãn kinh ở phụ nữ.
- Ở nam giới, mất ham muốn tình dục, co rút tinh hoàn hoặc phình to vú có thể là triệu chứng của chứng gynecomastia.
- Lú lẫn, buồn ngủ hoặc nói chuyện rời rạc, khó hiểu.
Hãy hẹn gặp bác sĩ nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào được liệt kê ở trên.
Các nguy cơ liên quan đến xơ gan
Có một số yếu tố có thể tăng nguy cơ mắc phải xơ gan, trong đó có một thói quen đáng lo ngại, đó chính là việc sử dụng quá nhiều rượu bia.
Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Mỹ, việc uống rượu bia quá mức đối với nam giới được xác định là uống từ 15 ly trở lên mỗi tuần.
- Đối với phụ nữ, việc uống rượu bia quá mức là 8 ly trở lên mỗi tuần.
Theo CDC Mỹ, một ly rượu/bia được quy ước là 1 chai bia 350 ml hoặc 1 ly rượu vang 150 ml hoặc 1 ly rượu mạnh 45 ml.
Những yếu tố nguy cơ khác của xơ gan bao gồm:
- Thừa cân: Béo phì có thể tăng nguy cơ mắc các bệnh dẫn đến xơ gan, như bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu và viêm gan nhiễm mỡ không do rượu.
- Bị viêm gan virus không phải lúc nào cũng dẫn đến xơ gan, nhưng đây vẫn là một trong những nguyên nhân chính gây ra bệnh gan trên toàn cầu.
Cách ngăn ngừa xơ gan
Để chăm sóc gan và giảm nguy cơ mắc xơ gan, bạn nên tuân thủ những điều sau:
- Tránh uống rượu nếu bạn có vấn đề về gan. Nếu bạn mắc bệnh gan, hãy tránh xa rượu.
- Hãy duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh bằng cách tăng cường việc tiêu thụ trái cây và rau củ. Chọn ngũ cốc nguyên hạt và thực phẩm giàu protein. Hạn chế thức ăn béo và thực phẩm chiên rán.
- Đảm bảo duy trì cân nặng lành mạnh. Sự tích tụ quá nhiều chất béo trong cơ thể có thể gây hại cho gan. Nếu bạn đang béo phì hoặc thừa cân, hãy thảo luận kế hoạch giảm cân với bác sĩ.
- Giảm rủi ro nhiễm viêm gan. Việc sử dụng kim tiêm chung và quan hệ tình dục không an toàn có thể tăng nguy cơ nhiễm viêm gan B và C. Hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ về việc tiêm phòng viêm gan.
Nếu bạn lo lắng về rủi ro mắc bệnh xơ gan, hãy tìm hiểu cách giảm nguy cơ với các chuyên gia.
(Theo Mayo Clinic, CDC Mỹ)