Hàng loạt thủy điện lớn bị ngừng hoạt động: Nỗi lo không chỉ dẫn đến thiếu điện mà còn đe dọa môi trường
Điện nước là nguồn cung cấp quan trọng cho đời sống con người Tuy nhiên, loạt nhà máy thủy điện lớn nhất Việt Nam đã chính thức dừng hoạt động do nước trong hồ xuống dưới mực nước chết, không đủ nước để chạy máy Điều này gây ra nguy cơ thiếu điện, ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân và hoạt động kinh tế đất nước
Các nhà máy thủy điện lớn đang phải dừng hoạt động vì không còn đủ nước để vận hành máy móc. Tình trạng này là do hạn hán và tác động của hiện tượng El Nino. Việc mất điện đang gây ảnh hưởng đến đời sống hàng ngày của người dân. Tuy nhiên, các đơn vị điện đã cố gắng huy động tất cả các nguồn phát điện khác để đáp ứng nhu cầu cấp điện cho toàn quốc. Tuy nhiên, đây là thời điểm khó khăn nhất mà ngành điện đang phải đối mặt.
Trong một báo cáo gửi đến Bộ trưởng Công Thương vào ngày 8/6, Cục Kỹ thuật an toàn và Môi trường công nghiệp cho biết rằng, 11 nhà máy thủy điện lớn nhất Việt Nam đã phải tạm ngừng sản xuất điện do thiếu nước, bao gồm các nhà máy Sơn La, Lai Châu, Huội Quảng, Thác Bà, Tuyên Quang, Bản Vẽ, Hủa Na, Trung Sơn, Trị An, Đại Ninh và Pleikrong. Cơ quan và các công sở cũng đã được yêu cầu tiết kiệm ít nhất 5% tiêu thụ điện.
Chính phủ đã ra Chỉ thị về việc tăng cường tiết kiệm điện vào ngày 8/6. Mục tiêu trong giai đoạn từ 2023 đến 2025 và các năm tiếp theo là cả nước phải tiết kiệm tối thiểu 2% tổng điện năng tiêu thụ hàng năm và giảm tổn thất điện năng trên toàn hệ thống điện xuống dưới 6% vào năm 2025. Để đạt được mục tiêu này, Thủ tướng yêu cầu các cơ quan, công sở phối hợp với công ty điện lực địa phương xây dựng và triển khai kế hoạch tiết kiệm điện cho đơn vị mình, và đảm bảo tiết kiệm tối thiểu 5% tổng điện năng tiêu thụ hàng năm.
Tình trạng hạn hán nghiêm trọng đang gây ra nhiều lo ngại về việc giảm mức nước trong tất cả các hồ chứa ở khu vực Bắc bộ, Bắc Trung bộ và Đông Nam bộ. Nhiều hồ thủy điện như Lai Châu, Sơn La, Thác Bà, Tuyên Quang, Bản Vẽ, Hủa Na, Trung Sơn, Thác Mơ và Trị An đang đối mặt với tình trạng mực nước chết. Tuy nhiên, theo Cục Điều tiết điện lực, nhiều nhà máy thủy điện vẫn phải duy trì việc phát điện dù đang đối mặt với tình trạng cạn kiệt nước. Trong những ngày nắng nóng sắp tới, nhu cầu sử dụng điện ở khu vực miền Bắc có thể lên đến mức 23.500-24.000 MW. Điều này đặt hệ thống điện miền Bắc vào tình trạng thiếu công suất trong hầu hết các giờ trong ngày.
Mực nước tại hồ thủy điện Thác Bà đã giảm xuống dưới mực nước chết từ ngày 1/6, khiến cho Công ty Cổ phần Thủy điện Thác Bà phải dừng hoạt động của 2 tổ máy với công suất mỗi tổ máy là 40MW. Hiện chỉ tổ máy số 3 với sản lượng 15MW được hoạt động nhằm đảm bảo cung cấp nước cho hạ du và duy trì cung cấp điện cho đời sống của người dân. Ông Nguyễn Mạnh Cường, Phó Tổng giám đốc của Công ty, cho biết thông tin này trong buổi trao đổi với PV Tiền Phong vào ngày 8/6.
Do tác động của El Nino, hạn hán đã khiến lượng dòng chảy nước đến hồ Thác Bà giảm đến 10 lần so với cùng kỳ năm trước, chỉ còn đạt mức 8-10m3/s. Dung tích hồ chứa lên đến 2,9 tỷ m3, nhưng do hạn hán, lượng nước trong hồ giờ chỉ còn 700 triệu m3. Điều đáng lo ngại là lượng nước trong hồ đã giảm tới 13m và hầu hết cửa nhận nước của nhà máy đã lộ ra. Mặc dù lượng nước trong hồ đã ở dưới mực nước chết 0,5m, nhà máy vẫn phải phát điện cho hệ thống, đây là tình trạng chưa từng xảy ra trong lịch sử Nhà máy Thủy điện Thác Bà. Ông Cường cho biết, nhà máy đã phải tạm dừng hoạt động của 2 tổ máy do thiếu nước, sản lượng điện cũng giảm đến 10 lần so với cùng kỳ năm 2022, chỉ đạt 2 triệu kWh, trong khi tháng 5/2022, nhà máy đã phát được tới 20 triệu kWh.
Doanh nghiệp Thủy điện Sơn La tại thị xã Mường Lay (tỉnh Điện Biên) hiện đang đối mặt với tình trạng khô hạn nghiêm trọng chưa từng có. Với tổng công suất 2.400MW, đây là nhà máy thủy điện lớn nhất Đông Nam Á. Mực nước trong hồ thủy điện Sơn La chỉ còn 174,93m, thấp hơn mực nước chết và thấp hơn 40,07m so với mực nước dâng bình thường do hạn hán kéo dài. Theo đại diện của công ty, đây là lần đầu tiên cả Nhà máy thủy điện Sơn La và thủy điện Lai Châu (công suất 1.200MW) phải vận hành dưới mực nước chết và trong 3-4 ngày qua, nhà máy thủy điện Sơn La và Lai Châu gần như không hoạt động.
EVN yêu cầu EVNNPC lập lịch cắt giảm theo thứ tự ưu tiên, bao gồm tính toán và phân bổ công suất cho các Công ty Điện lực cấp tỉnh, cùng với nguyên tắc điều hoà và tiết giảm điện.
EVNNPC đã lưu ý ưu tiên cung cấp điện cho khách hàng sử dụng điện quan trọng đã được UBND cấp tỉnh phê duyệt. Ngoài ra, EVNNPC cũng ưu tiên cung cấp điện phục vụ các hoạt động chính trị - xã hội quan trọng và các sự kiện khác trên địa bàn theo chỉ đạo của UBND cấp tỉnh. EVN cũng yêu cầu hạn chế tiết giảm điện quá 8 giờ đối với khách hàng sinh hoạt và hạn chế tiết giảm điện vào các khung giờ sinh hoạt của các phụ tải sinh hoạt cũng như vào các ngày cuối tuần của các phụ tải tại các khu du lịch dịch vụ.
Trong bối cảnh nhu cầu sử dụng điện tăng cao, việc cắt điện sẽ diễn ra bất cứ lúc nào khi hệ thống điện không đủ khả năng cung cấp đáp ứng. Điều này đặt ra thách thức lớn cho người dân và doanh nghiệp trong việc đảm bảo hoạt động sản xuất kinh doanh và sinh hoạt hàng ngày.
