Công ty bí ẩn phát triển chip cho điện thoại thông minh của Huawei
Những bí ẩn đằng sau vi xử lý tiên tiến, kích thước chỉ 7 nanômét của Huawei đã tạo nên thành công đáng kinh ngạc, gợi dậy sự phấn khích không chỉ trong lòng Trung Quốc mà còn trên toàn thế giới công nghệ
Huawei gần đây đã tạo ra tiếng vang trong ngành công nghệ khi ra mắt chiếc điện thoại thông minh giá 900 USD, cho thấy sự tiến bộ nhanh chóng của Trung Quốc trong lĩnh vực bán dẫn. Sự kiện này cũng đưa công ty sản xuất chip SMIC - ít người biết đến, vào cuộc đấu giữa Mỹ và Trung Quốc về công nghệ bán dẫn. SMIC đang trở thành một "vũ khí bí mật" của Bắc Kinh, giúp phá vỡ rào cản mà Mỹ đặt ra đối với Trung Quốc và nhận được nhiều lời khen ngợi tại quê nhà.
Các thành tựu của SMIC trở nên ấn tượng hơn khi họ phải đối mặt với hạn chế từ Mỹ trong hơn một thập kỷ và chính thức bị đưa vào danh sách đen vào năm 2020. Bộ Thương mại được xem là có quyền lực lớn trong việc kiểm soát việc mua sắm thiết bị và phần mềm có nguồn gốc từ Mỹ, nhưng cơ quan này vẫn cấp phép cho các nhà cung cấp của SMIC ít nhất là trong một số trường hợp.
"Khi sự thật này bị phanh phui, họ sẽ không còn lựa chọn nào ngoại trừ việc tăng cường biện pháp trừng phạt đối với SMIC", ông Douglas Fuller, giáo sư tại Trường Kinh doanh Copenhagen nói. "Nếu họ không nghiêm túc hơn với SMIC, thì chính sách này sẽ không có ý nghĩa gì cả".
Hiện nay, các nhà đầu tư trong nước đang vui mừng vì SMIC. Từ khi Huawei Mate 60 Pro ra mắt vào cuối tháng 8, cổ phiếu của công ty đã tăng 22%, tương đương khoảng 5 tỷ USD, trở thành công ty có hiệu suất thứ ba tốt nhất trên chỉ số chuẩn cho các công ty Trung Quốc niêm yết tại Hong Kong.
Vấn đề về tương lai dài hạn của SMIC là liệu họ có thể sản xuất chip phức tạp theo quy mô lớn hay không, cũng như liệu Mỹ có thể làm suy yếu khả năng của họ hay không. Bộ trưởng Thương mại Gina Raimondo, người giám sát các hạn chế công nghệ của chính phủ ông Biden đã nói rằng Trung Quốc thiếu khả năng sản xuất các thành phần như vậy "trên quy mô lớn". Các chuyên gia ngành công nghiệp, bao gồm Burn J. Lin, người từng là Phó Chủ tịch TSMC, cho rằng Mỹ đang đánh giá thấp khả năng của họ.
SMIC đã tích trữ máy làm chip trong nhiều năm, bao gồm cả các mô hình của máy in chiều sâu cực tím từ công ty ASML Holding NV của Hà Lan, đã được sử dụng để sản xuất bán dẫn 7-nm đầu tiên trong ngành. SMIC đã sản xuất chip cho Huawei trên các máy DUV từ ASML, theo thông tin từ Bloomberg News.
Lin, người đã đứng ra ủng hộ công nghệ in chiều sâu cực tím tại TSMC, cho rằng SMIC có thể tiến triển đến các chip mạnh mẽ hơn với các máy ASML mà họ đã vận hành. Fuller và các chuyên gia khác cũng đồng tình với ý kiến này.
SMIC đã để lại dấu ấn trong lịch sử ngành công nghiệp. Công ty được thành lập hơn 20 năm trước bởi Richard Chang, người đã có hơn 20 năm kinh nghiệm làm việc tại Texas Instruments Inc.
Ông đã xây dựng công ty sản xuất chip trên mảnh đất cằn cỗi ở phía đông Thượng Hải và từ đầu đã nắm giữ một vị trí thuận lợi tại Trung Quốc, giành được đất đai và miễn thuế để hỗ trợ những hoài bão của công ty. SMIC đã vượt qua cạnh tranh từ các đối thủ như Hua Hong Semiconductor Ltd. để trở thành nhà sản xuất bán dẫn hàng đầu của Trung Quốc.
Là một trong những cơ hội tốt nhất ở Bắc Kinh để sản xuất chip tiên tiến, SMIC đã trở thành mục tiêu của Mỹ ngay sau khi được thành lập. Năm 2005, Washington ngừng kế hoạch mua sắm trị giá 1 tỷ USD thiết bị sản xuất chip từ Applied Materials Inc. vì lo ngại rằng thoả thuận này sẽ cạnh tranh với Micron Technology Inc. Cùng năm đó, nhà sáng lập SMIC bị phạt vì vi phạm luật đầu tư. Năm 2009, một tòa án California quyết định rằng SMIC đã sử dụng trái phép bí mật thương mại của TSMC.
Mặc dù vậy, với sự ủng hộ trong nước, SMIC nhanh chóng thành lập nhà máy sản xuất trên khắp đất nước và tranh giành hợp đồng với TSMC. Công ty bắt đầu thuê các nhà quản lý và kỹ sư chất lượng cao để giám sát sự mở rộng của mình.
Sự liên kết cấp địa đã góp phần vào việc phát triển danh sách khách hàng nổi tiếng, bao gồm các tên tuổi hàng đầu từ Mỹ như Qualcomm Inc. đến Broadcom Inc. Trong quá trình này, công ty đã nhận được sự ủng hộ từ các tổ chức quyền lực như quỹ quốc gia của Singapore.
Sau đó, vào tháng 12/2020, chính phủ Mỹ đã đưa SMIC vào Danh sách Công ty bị hạn chế, có nghĩa là các công ty Mỹ sẽ phải có giấy phép từ Bộ Thương mại để giao dịch với SMIC.
Hạn chế đối với SMIC ngày càng trở nên chặt chẽ hơn. Vào tháng 10/2022, Mỹ đã công bố các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đột phá, bao gồm việc hạn chế bán thiết bị sản xuất chip tiên tiến cho các nhà máy sản xuất chip ở Trung Quốc.
Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại những lỗ hổng. Trong khi các quy tắc của Mỹ đã ngay lập tức ảnh hưởng đến các công ty sản xuất chip của Mỹ, chính phủ Biden mất mấy tháng để thuyết phục chính phủ Hà Lan và Nhật Bản. Điều này có nghĩa là các công ty ở hai quốc gia này, như ASML và Tokyo Electron Ltd., vẫn có thể tiếp tục bán máy tiên tiến cho khách hàng Trung Quốc – nơi đang phải nhanh chóng tích trữ trang thiết bị. ASML có thể giao các máy DUV tiên tiến cho đến cuối năm nay theo quy tắc của chính phủ nước họ.
Ngoài ra, việc Bộ Thương mại của Raimondo thực hiện các quy tắc của riêng mình cũng trở nên phức tạp. Các vật liệu cung cấp cho nhà máy sản xuất chip, bao gồm cả máy DUV của ASML, có thể được sử dụng để sản xuất cả chip bị cấm theo quy tắc của Mỹ - và cả chip ít phức tạp cũng được phép.
Bộ Tư pháp đang điều tra xem Applied Materials có bán hàng trăm triệu USD thiết bị mà không có giấy phép đúng đắn cho SMIC bằng cách vận chuyển trang thiết bị từ Mỹ đến Hàn Quốc, sau đó chuyển tiếp đến Trung Quốc hay không.
Hậu quả cho SMIC vẫn chưa rõ ràng. Chính phủ Mỹ vẫn tiếp tục điều chỉnh cách phản ứng với việc hợp tác với Huawei - công ty cũng bị đưa vào danh sách đen. Mỹ đã công bố một bộ quy tắc chip mới vào tháng 10 năm nay, tiếp tục làm chặt chẽ hơn các hạn chế về kinh doanh ở Trung Quốc.
Những người hâm mộ cứng nhắc như các nghị sĩ Mike McCaul và Mike Gallagher đã chỉ trích chính phủ vì không thực hiện chặt chẽ quy định. Bộ Thương mại đang điều tra vụ này nhưng không công bố bất kỳ động thái tiềm ẩn nào khác. SMIC có thể đang trên đường nhận án phạt từ Washington, nhưng những thành tựu của họ đã mang lại hy vọng cho chiến lược của Bắc Kinh xây dựng một ngành công nghiệp công nghệ tự chủ hơn.
Điều này là một bước đáng chú ý trong quá trình phát triển ngành công nghệ bán dẫn của Trung Quốc," các chuyên gia phân tích của Bloomberg Intelligence Charles Shum và Sean Chen viết trong một ghi chú. "Chip này chứng tỏ sức mạnh công nghệ lớn của Trung Quốc đang ngày càng phát triển mạnh mẽ, đồng thời tiến bộ một cách êm đềm trong việc tự chủ về công nghệ.
