Một nguyên nhân chính dẫn đến tỷ lệ mắc ung thư gan ở Việt Nam cao là việc nước ta nằm trong khu vực có sự lây lan của viêm gan virus. Nếu không được điều trị, viêm gan virus có khả năng phát triển thành ung thư gan.
Ngoài ra, có một số yếu tố khác có thể tăng nguy cơ mắc bệnh, bao gồm giới tính (thường nhiều hơn ở nam giới), xơ gan, nhiễm mỡ gan, béo phì và tiếp xúc với độc tố aflatoxin do nấm mốc. Các yếu tố môi trường, cũng như việc tiêu thụ quá nhiều rượu, bia và hút thuốc có thể có liên quan đến ung thư gan.
Theo PGS.TS Phạm Cẩm Phương, Giám đốc Trung tâm Ung bướu và Y học hạt nhân (Bệnh viện Bạch Mai), việc phát hiện ung thư gan sớm có thể được thực hiện thông qua tầm soát trong nhóm người có nguy cơ cao. Bệnh viện Bạch Mai và Bệnh viện Đại học Y Hà Nội đã tiến hành một nghiên cứu kéo dài hai năm với những bệnh nhân thuộc nhóm nguy cơ cao. Đối tượng nghiên cứu là nam giới trên 40 tuổi có viêm gan B hoặc C, viêm gan do virus, xơ gan do rượu và các nguyên nhân khác.
Nghiên cứu đã cho thấy rằng 23,8% số bệnh nhân thuộc nhóm nghiên cứu bị ung thư gan, dựa trên chẩn đoán của Bộ Y tế (tức là 136 trường hợp trong tổng số 572 trường hợp được nghiên cứu). Trong số đó, có 7% bệnh nhân được phát hiện ở giai đoạn sớm.
Đau hạ sườn có thể cảnh báo ung thư gan (ảnh ST)
Các ca bệnh mắc ung thư gan
Một trường hợp điển hình là một người đàn ông 72 tuổi ở Nghệ An đến Bệnh viện Bạch Mai với triệu chứng vàng da và chán ăn. Bệnh nhân khai báo rằng đã mắc viêm gan B trong nhiều năm nhưng không được điều trị. Kết quả xét nghiệm cho thấy virus vẫn đang hoạt động trong cơ thể. Siêu âm bụng không phát hiện khối u gan. Tuy nhiên, kết quả xét nghiệm máu cho thấy mức độ tăng cao của chất chỉ điểm khối u AFP và PIVKA-II.
Sau đó, bệnh nhân được tiến hành kiểm tra sâu hơn để đánh giá tổn thương gan. Kết quả MRI cho thấy khối u rất nhỏ, chỉ có đường kính 2cm. Bệnh nhân đã được chẩn đoán mắc ung thư biểu mô tế bào gan.
Theo PGS.BS Cẩm Phương, những bệnh nhân như trên có khối u gan nhỏ có thể phẫu thuật để cắt bỏ và khỏi bệnh hoàn toàn.
Trường hợp khác là một bệnh nhân nam, 42 tuổi, có triệu chứng chán ăn và đau tức ở phần dưới sườn bên phải. Bệnh nhân được chẩn đoán mắc viêm gan B. Xét nghiệm hình ảnh cho thấy bệnh nhân có khối u gan nhỏ hơn 5 cm. Bệnh nhân sẽ được tiến hành phẫu thuật để cắt bỏ khối u và có triển vọng khỏi bệnh hoàn toàn.
Bác sĩ Phương khuyến nghị rằng những người có nguy cơ cao nên được kiểm tra đều đặn bằng siêu âm ổ bụng và xét nghiệm chất chỉ định khối u để phát hiện ung thư sớm.
Triệu chứng của ung thư gan.
Trong giai đoạn đầu của bệnh, các triệu chứng thường không rõ ràng, dễ bị nhầm lẫn với các vấn đề về tiêu hóa khác. Tuy nhiên, bác sĩ Phương đã chỉ ra rằng một số bệnh nhân có thể gặp các triệu chứng không đặc hiệu như:
- Đau vùng hạ sườn bên phải, cảm giác đau tăng dần;
- Triệu chứng của bệnh ung thư gan ở giai đoạn muộn bao gồm những dấu hiệu như da và mắt màu vàng, sự giảm cân, sự phình to của bụng, tình trạng di căn đến các hạch cổ, cơ thể hoại tử chất lỏng trong bụng, sự phù lớn trong bụng, khó thở và đau ngực.
Hiện nay, phương pháp điều trị ung thư gan đã được cải tiến bằng việc áp dụng nhiều phương pháp điều trị kết hợp. Đối với bệnh ung thư gan, ngoài việc điều trị viêm gan B, C, chúng ta cần kết hợp cả việc phục hồi chức năng gan cho bệnh nhân.
Để phòng tránh ung thư gan...
Cách hiệu quả nhất để ngăn ngừa và phát hiện sớm ung thư gan là:
- Thí điểm thực hiện siêu âm gan hai lần mỗi năm trong quá trình kiểm tra sức khỏe định kỳ, đặc biệt quan trọng đối với những người có nguy cơ cao như nhiễm xơ gan, viêm gan mãn tính do vi khuẩn hoặc virus B, C,...
- Tiêm đầy đủ vắc xin phòng viêm gan B.
- Tránh tiếp xúc với các hóa chất độc hại dễ làm tổn thương gan.
Khi nghi ngờ mắc ung thư gan, bác sĩ sẽ chỉ định xét nghiệm máu, chụp cắt lớp, sinh thiết gan… để đưa ra kết luận chính xác