BSCKII Huỳnh Tấn Vũ từ Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM (cơ sở 2) cho biết rằng bèo tây, còn được biết đến với các tên gọi khác như lục bình, lộc bình, hay bèo Nhật Bản, là một loài thực vật thủy sinh sống ở dạng thân thảo và được nổi lên theo dòng nước. Chúng thuộc về họ bèo tây (Pontederiaceae) và chi Eichhornia.
Cây bèo tây đã được nhập khẩu và trồng ở Việt Nam. Nguồn gốc của cây này xuất phát từ lưu vực sông Amazon và chúng thích nghi với môi trường nước ấm.
Theo bác sĩ Vũ, bèo tây có nhiều chất xơ, giàu khoáng chất và có giá trị năng lượng thấp. Bên cạnh đó, trong bèo tây còn chứa một số hợp chất như alkaloid, phthalate, propanoid và dẫn xuất phenyl có tác dụng chống khuẩn, chống nấm, chống oxy hóa và có tác dụng phòng chống ung thư.
Nghiên cứu cho thấy, chiết xuất từ bèo tây và một số chất trong đó có khả năng chống lại vi khuẩn. Dịch chiết thô chứa các chất kháng khuẩn khác nhau có hiệu quả và cách hoạt động khác nhau, có thể hoạt động đối kháng hoặc tạo hiệp đồng để ức chế sự phát triển của vi khuẩn.
Món ăn từ nấm bèo tây (Ảnh: ST)
Theo bác sĩ Vũ, nấm bèo tây có khả năng chống oxy hóa. Các thành phần hoạt tính được tách từ nấm bèo tây có thể có hoạt tính chống oxy hóa nhờ sự hiện diện của nhóm hydroxyl.
Chiết xuất thô từ bèo tây đã được chứng minh là có hiệu quả cao nhất trong việc chống lại một số loại khối u, so với tất cả các hợp chất khác. Chiết xuất bèo tây cũng có khả năng chọn lọc mạnh mẽ trong việc chống ung thư tế bào gan và các loại khối u khác.
Theo bác sĩ Vũ, những tác dụng được đề cập trên đây chỉ là kết quả nghiên cứu thực hiện trong phòng thí nghiệm. Việc ứng dụng những kết quả này vào đời sống yêu cầu nhiều quá trình khác nhau. Việc ăn bèo tây không đồng nghĩa với việc đạt được những tác dụng như đã nêu trên.
Món ăn, bài thuốc từ bèo tây
Theo bác sĩ Vũ, theo kinh nghiệm trong y học dân gian, bèo tây có thể được sử dụng như một loại thuốc chữa bệnh. Thông thường, người ta sử dụng lá và phần phình của cuống lá.Khi bị đau (như mụn nhọt, vết thương), người ta thường đắp bèo tây bên ngoài. Cách làm như sau: hái một nắm bèo tây rồi rửa sạch. Sau đó, giã nát chúng và thêm một ít muối trắng vào. Tiếp theo, đắp lên vị trí sưng tấy. Đắp đến khi khô, sau đó thay bằng một miếng đắp khác. Thực hiện việc đắp mỗi ngày 2-3 lần.
Cách dùng bèo tây để giảm đau và sưng rất hiệu quả và mang lại sự thoải mái. Đầu tiên, rửa sạch lá bèo tây và giã nhỏ, sau đó hòa lẫn với muối (100g bèo và 5-8g muối ăn). Đắp hỗn hợp này lên vùng bị sưng và băng lại, lưu ý rằng phải quấn băng lỏng để không mất nước. Nên đắp từ chiều tối hôm trước đến sáng hôm sau.
Theo bác sĩ Vũ, ở nước ngoài, ví dụ như ở Indonesia, người ta thường sử dụng cả thân và hoa bèo tây để chế biến thành những món ăn tốt cho sức khỏe. Gần đây, người Việt Nam cũng đã bắt đầu sử dụng bèo tây để chế biến thành nhiều món ăn ngon.
Ngó bèo tây có thể xào tương tự như ngó sen. Đọt non và cuống lá có thể được sử dụng để nấu canh tép, cá lóc, tôm khô. Hoa bèo tây cũng có thể được luộc và dùng để chấm cá kho, xào thịt heo hoặc lòng heo, lẩu cá rô phi bèo tây, hoặc xào thịt bò, thịt ba chỉ với bèo tây.
Bác sĩ Vũ khuyên rằng, tuy bèo tây có nhiều giá trị dinh dưỡng và lợi ích cho sức khỏe, nhưng cần cẩn trọng khi sử dụng và tránh hái bèo tây từ những nguồn nước bị ô nhiễm. Vì cây bèo tây có khả năng hút kim loại nặng và các chất độc khác từ nước và tích tụ chúng trong thân cây. Việc tiêu thụ quá nhiều loại bèo đó có thể tiềm ẩn nguy cơ mắc phải các bệnh liên quan đến kim loại nặng mà bèo tây đã chứa và chuyển hóa vào cơ thể.
Nên chỉ ăn bèo tây sống từ các kênh rạch có nguồn nước sạch và hái đọt bèo. Tránh ăn bèo tây quá thường xuyên để đề phòng sự tích tụ của các kim loại nặng trong bèo tây.