Quá trình tạo nước tiểu bao gồm giai đoạn lọc tại các cầu thận, tái hấp thu chất từ ống thận vào máu và quá trình vắt chất thải ra khỏi máu vào ống thận. Việc đi tiểu là một hoạt động hàng ngày, tuy nhiên rất ít người quan tâm đến việc kiểm tra nước tiểu thường xuyên.
Tuy nhiên, những thay đổi về nước tiểu lại phản ánh nhiều về tình trạng sức khỏe. Việc quan sát và phân tích nước tiểu cũng đóng vai trò quan trọng trong việc bác sĩ đưa ra chẩn đoán lâm sàng, đặc biệt là đối với các bệnh liên quan đến hệ tiết niệu và quá trình bài tiết.
Màu sắc của nước tiểu thông thường từ màu vàng nhạt đến màu hổ phách đậm. Màu sắc này do sắc tố urochrome và có thể khác nhau tùy vào độ đậm hoặc pha loãng của nước tiểu. Tuy nhiên, nếu màu sắc nước tiểu thay đổi không bình thường, có thể là dấu hiệu cho tình trạng sức khỏe không đúng. Hãy đến bệnh viện kiểm tra kỹ nếu phát hiện bất thường!
1. Màu nước tiểu nhạt
Nước tiểu có màu đậm thường là do bị các vấn đề về thận (Ảnh minh họa)
Nước tiểu không màu là do bạn đã uống nhiều nước hoặc sử dụng thuốc lợi tiểu, nhưng cũng có thể là dấu hiệu của bệnh lý đái tháo nhạt. Nước tiểu có màu nâu hoặc mật ong rất đậm có thể là dấu hiệu của mất nước và các vấn đề về gan. Nước tiểu màu cam thường là do sử dụng thuốc kháng sinh hoặc điều trị ung thư.
Đặc biệt, nếu bạn đi tiểu ra màu đỏ, hồng, đen hay nâu đậm thì bạn nên cảnh giác cao độ vì đó là dấu hiệu của bệnh tật. Điều này thường xảy ra do chấn thương cơ, tắc nghẽn hoặc nhiễm trùng đường tiết niệu, bệnh thận nghiêm trọng, phì đại tiền liệt tuyến, thiếu máu tán huyết, và rối loạn di truyền hồng cầu porphyria...
2. Lượng nước tiểu bình thường
Lượng nước tiểu mỗi người khác nhau, nhưng nói chung, lượng nước tiểu hàng ngày bình thường nằm trong khoảng 1000-2000 ml. Nếu bạn tiết nước tiểu quá nhiều hoặc quá ít, điều này có thể cho thấy thận hoặc các cơ quan khác trong cơ thể bạn gặp vấn đề.Lượng nước tiểu quá nhiều có thể là dấu hiệu của các bệnh như tiểu đường, nhiễm khuẩn hoặc có dị vật, sỏi trong đường tiết niệu, viêm đường tiết niệu, viêm bàng quang kẽ, hội chứng bàng quang kích thích, ung thư bàng quang, suy tuyến thượng thận, hội chứng thận hư, hoặc bị hẹp niệu đạo…
Còn lượng nước tiểu quá ít có thể là do nhiễm khuẩn hoặc tắc nghẽn đường tiết niệu, viêm đường tiết niệu, lao bàng quang mãn tính, viêm bàng quang, viêm đài bể thận, suy thận, ung thư thận, ung thư bàng quang… Tiểu ít, còn được gọi là thiểu niệu, là tình trạng thể tích nước tiểu dưới 500ml/ 24h hoặc dưới 0.5ml/ kg/ h đối với người lớn (dưới 1ml/ kg/ h đối với trẻ sơ sinh). Hãy nhanh chóng đến bệnh viện để kiểm tra sức khỏe trước khi quá muộn.
3. Nước tiểu trong và ít bọt
Ngoài màu vàng nhạt, nước tiểu của người khỏe mạnh thường có độ trong tự nhiên. Độ trong ở đây không chỉ mang ý nghĩa về màu sắc mà còn bao gồm tính chất của dung dịch. Nước tiểu không nên có vẩn đục, cặn, máu, cục máu đông, hoặc các dị vật lạ. Nó cũng nên có dạng lỏng, không dính hoặc đặc, nhớt như nước. Nếu bạn phát hiện những bất thường kể trên, hãy nhanh chóng đến bệnh viện để được khám phá càng sớm càng tốt!
Nếu bạn nhận thấy nước tiểu có bọt, tốt nhất là hãy đi khám bệnh sớm (Ảnh minh họa)
Nước tiểu khỏe mạnh có thể không có bọt hoặc chỉ có ít bọt. Khi nước tiểu xuất hiện lớp bọt mịn, nó sẽ biến mất nhanh chóng. Tuy nhiên, nếu nước tiểu có nhiều bọt hoặc bọt không biến mất sau thời gian dài, đó có thể là dấu hiệu của hàm lượng protein trong nước tiểu quá cao, thường là biểu hiện của bệnh thận phổ biến nhất. Ngoài ra, một số trường hợp cũng có thể do tiểu đường, cao huyết áp, hoặc rối loạn chức năng tình dục (xuất tinh ngược)...
4. Mùi nước tiểu bình thường
Trong trạng thái bình thường, nước tiểu có màu trong và mùi khai hơi nhẹ. Đối với người khỏe mạnh, đôi khi nước tiểu có mùi hơn bình thường. Tuy nhiên, mùi này thường xuất phát từ thực phẩm và sẽ nhanh chóng biến mất sau khi điều chỉnh lượng nước uống hoặc thức ăn. Nếu màu và mùi nước tiểu bất thường kéo dài trên 48 giờ, có thể là một dấu hiệu liên quan đến sức khỏe hoặc triệu chứng của một số bệnh lý, bao gồm cả bệnh hiểm nghèo.Nếu nước tiểu mùi lạ kéo dài hơn 2 ngày và kèm theo các triệu chứng như: mùi ngọt, tri giác lẫn, bị phù, buồn nôn, nôn ói... cần đến gặp bác sĩ để kiểm tra sức khỏe. Các dấu hiệu này có thể là biểu hiện của bệnh đái tháo đường, mất nước nặng hoặc các bệnh về gan.
Người mắc bệnh gan thường có mùi nước tiểu hôi tanh. Các bệnh phổ biến nhất là men gan cao, gan nhiễm mỡ, viêm gan virus và xơ gan. Thường đi kèm với chán ăn, da và mắt bị vàng và màu nước tiểu đậm hơn. Điều này xảy ra do rối loạn chuyển hóa bilirubin và tích tụ methionine.
Mùi nước tiểu không bình thường có thể là biểu hiện của một bệnh tiết niệu nghiêm trọng (Ảnh minh họa).
Đặc biệt, các bệnh về thận có thể gây ra các triệu chứng nước tiểu thay đổi từ mặt, màu sắc, mùi hương và trạng thái. Bệnh sỏi thận có thể làm cho nước tiểu trở nên đặc và có mùi như kim loại gỉ sét. Viêm thận và suy thận có thể làm cho nước tiểu có mùi và hơi tanh. Người bệnh ung thư thận có thể có mùi hôi khó chịu, thậm chí có thể gây buồn nôn hoặc mùi như trứng thối trong nước tiểu. Thường kèm theo việc tiểu lẫn máu, nước tiểu có thể đen hoặc nâu và nhày hơn bình thường.
Ngoài ra, bệnh tiểu đường cũng có thể làm cho nước tiểu có mùi đặc biệt ngọt ngào. Rò bàng quang, viêm hệ sinh dục hoặc nhiễm trùng đường tiết niệu cũng có thể gây ra mùi nồng nặc trong nước tiểu. Một bệnh di truyền không thể chữa được, gây tổn thương não và có thể dẫn đến tử vong là Siro niệu cũng tạo ra mùi khác thường trong nước tiểu. Thường là một mùi ngọt ngào hoặc một mùi thơm đặc biệt và thường xuất hiện từ khi còn bé.
