Vợ của nghệ sĩ Kim Cương cho biết rằng chồng bà đã qua đời vào khoảng hơn 8 giờ ngày 24/12, sau khi điều trị tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Xô. Trong những năm cuối đời, sức khỏe của ông kém đi do tai nạn ở chân, phải ngồi xe lăn. Mọi sinh hoạt của ông chủ yếu diễn ra trong căn phòng nhỏ ở Nguyễn Thái Học.
Biên kịch Trịnh Thanh Nhã cho biết rằng bà rất xót xa khi nghe tin. Bà nói: "Vậy là cặp đôi trong ngành điện ảnh Long Vân - Lê Phương đã cùng khuất bóng. Trống vắng quá". Hai năm trước, biên kịch Lê Phương của phim Biệt động Sài Gòn, người bạn thân của Long Vân, mất ở tuổi 89. Biên kịch Thanh Nhã cũng tiếc nuối vì đạo diễn có nhiều đóng góp nhưng chưa được phong danh hiệu.
Ông sinh năm 1936 tại Hà Nội và sau đó cùng gia đình tham gia kháng chiến lên Thái Nguyên. 14 tuổi, ông sang Trung Quốc học tại Khu học xá Trung ương, nơi bắt đầu đam mê phim ảnh. Sau năm 1954, ông tốt nghiệp Trường Sư phạm và làm việc tại Bộ Giáo dục. Khi Trường Điện ảnh Việt Nam tổ chức tuyển sinh, ông tham gia và trúng tuyển, sau đó chuyển sang học diễn viên và ngành đạo diễn do sĩ số lớp đạo diễn đông.
Ông làm trợ lý đạo diễn và phó đạo diễn gần 20 năm, trước khi xuất sắc với phim Tiếng gọi phía trước, đoạt giải đặc biệt tại Liên hoan phim quốc tế tại Moskva, năm 1979. Một năm sau, ông làm phim Nơi gặp gỡ của tình yêu, Cho cả ngày mai và thu hút sự chú ý.
Phim nổi bật nhất trong sự nghiệp của ông là "Biệt động Sài Gòn", một bộ phim dài bốn tập được phát sóng vào năm 1986, tái hiện những sự kiện nổi bật của biệt động Sài Gòn trong chiến tranh Việt Nam. Khán giả sẽ được chứng kiến khung cảnh chiến trường đầy bom đạn, chết chóc và cuộc đấu trí căng thẳng của những chiến sĩ hoạt động bí mật trong lòng địch.
Bộ phim đã đưa dàn diễn viên như Thương Tín (vai Sáu Tâm), Thanh Loan (vai ni cô Huyền Trang), Bùi Quang Thái (Tư Chung), Hà Xuyên (Ngọc Mai), Hai Nhất (Ba Cẩn) lên đỉnh cao, trở thành những gương mặt quen thuộc và được yêu thích của khán giả.
Con gái đạo diễn Long Vân - Vân Dung - khi ấy 15 tuổi - đóng vai em bé bán báo trong Biệt động Sài Gòn.
Dàn diễn viên "Biệt động Sài Gòn" gồm Hai Nhất, Hà Xuyên, Thương Tín và Thanh Loan hội ngộ trong chương trình truyền hình phát sóng năm 2019. Video: Vie
Quá trình sản xuất phim của đạo diễn Long Vân đầy tâm huyết từ việc lựa chọn diễn viên đến chỉnh sửa kịch bản. Trong suốt ba năm làm phim, ông đã phải điều chỉnh và thay đổi nhiều chi tiết. Việc lựa chọn diễn viên cũng không dễ dàng khi Chánh Tín ban đầu đã "trượt" vai Tư Chung, Thương Tín cũng suýt "trượt" vai Sáu Tâm và diễn viên Mộng Tuyền mất vai Ngọc Mai.
Sau thành công của bộ phim Biệt động Sài Gòn, đạo diễn Long Vân tiếp tục làm thêm các phim như Hẹn gặp lại Sài Gòn và Giải phóng Sài Gòn. Ông từng chia sẻ rằng mình có nhiều duyên nợ với thành phố này.
Hà Thu