Mark Zuckerberg đang thực hiện một dự án táo bạo, nếu thành công sẽ vượt mặt Bill Gates

Được ngồi trong căn phòng họp có vách toàn bằng kính mang tên The Aquarium, Mark Zuckerberg đã thực hiện một cuộc phỏng vấn độc quyền với Forbes. Trong hầu hết sự nghiệp của mình, Zuckerberg đã thất bại trong việc bảo vệ những thành tựu lớn của mình bằng việc mắc phải những sai lầm và vướng vào các vụ bê bối có ảnh hưởng mạnh mẽ đến nền dân chủ. Mặc dù vậy, trái qua những khó khăn đó, Mark Zuckerberg hiện tại đã phát triển từ một "CEO trẻ con" của Facebook thành một "chính khách" của tập đoàn Meta.

Mark nói: "Cái quyết định quyết định số phận của bạn không phải là đối thủ cạnh tranh. Mà chính là cách bạn thực hiện nó".

Zuckerberg sẽ nhanh chóng tiến vào tuổi 40 vào tháng 5 tới, với khối tài sản gần 106 tỷ USD, và anh ta đã thiết kế một quỹ từ thiện nhằm đạt hiệu quả tối đa và cam kết đổi mới một trong những công ty quan trọng nhất trên thế giới mà anh ta đang kiểm soát hoàn toàn. Trong nhiều cách, Mark đang trải qua "khoảnh khắc Bill Gates" của riêng mình.

Số phận của bạn không phụ thuộc vào đối thủ cạnh tranh, mà nó phụ thuộc vào cách bạn thực hiện.

Mark Zuckerberg

Tương tự như Zuckerberg, Gates quyết định từ bỏ việc học tại trường Đại học Harvard để xây dựng một công ty công nghệ có vai trò quan trọng trong lịch sử. Như Zuckerberg, Gates cũng là một gương mặt khá đặc biệt trong lĩnh vực của mình. Tương tự như Zuckerberg, Gates cũng đã tạo được sự cảm mến, nhưng cũng không tránh khỏi sự phê phán và lo ngại về việc giữ gìn quyền không độc quyền trên hành trình đạt đến đỉnh cao mà ông đã khát khao và không ngừng cố gắng. Và cuối cùng, vào khi ông 40 tuổi, Gates đã thay đổi hoàn toàn cách mọi người nhìn nhận ông. Ông đã biến hình ảnh từ một người độc quyền và lạnh lùng sang một nhà hảo tâm toàn cầu, và các công ty cũng như di sản của ông đều hưởng lợi vì sự thay đổi này.

Vậy điều đó có thể xảy ra với Zuckerberg như thế nào?

Một người bạn và cũng là đồng nghiệp của Mark, người sáng lập Spotify, Daniel Ek cho biết: "Mark hiện tại trở nên trung thực hơn nhiều trong cách ứng xử với công chúng. Anh ấy đã học được rất nhiều trong vài năm qua và bên trong tâm hồn của anh ấy có một tinh thần mới. Mark nhận thức rằng mình cần phải hành động có trách nhiệm với nền tảng khổng lồ mà anh ấy đã xây dựng... Tuy vậy, Mark vẫn còn giữ lại một phần "Mark cũ" - nơi mà anh ấy đặt cược vào mọi thứ, dù mọi người nói rằng "điều này sẽ không bao giờ thành công". Đáng chú ý nhất là việc đầu tư 100 tỷ USD vào một không gian ảo gọi là metaverse, mà việc có thể mang lại lợi nhuận trong bảy năm tới vẫn chưa được chứng minh."

Zuckerberg hiện tại, với sự trưởng thành đã chấp nhận một quy tắc mới: Tự nhận thức. "Khi tham gia một cuộc thi, bạn không đấu tranh với người khác, mà đấu tranh với chính mình, đúng không? Bạn chỉ đang cố gắng trở thành phiên bản tốt hơn của chính mình".

Và hơn bất kỳ ai khác, Zuckerberg có những điều kiện tốt nhất để ủng hộ anh ta chuyển đổi bản thân theo cách này. Về mặt chuyên môn, không ai có thể ra lệnh cho Mark làm gì theo cách mà bạn hiểu đúng nghĩa đen. Facebook có một cấu trúc chia sẻ kép, đảm bảo rằng Mark có quyền kiểm soát không thể bị xâm phạm. Hiện tại, Mark sở hữu 99% cổ phiếu loại B với quyền biểu quyết cực kỳ cao và có 61% tổng quyền biểu quyết, đồng thời anh ta không thể bị sa thải và không chịu trách nhiệm.

"Anh có thể tụ họp tất cả các cổ đông thông thường khác để bỏ phiếu phản đối Mark không?" câu hỏi được đặt ra cho anh của Mark và cũng là người đồng sáng lập Facebook, Dustin Moskovitz. "Không, không thể".

Trong những ngày đầu của Facebook, nhu cầu kiểm soát định mệnh của mình đã được củng cố. Zuckerberg nhớ lại khi Yahoo đề nghị 1 tỷ USD để mua Facebook vào năm 2006, khi đó chỉ mới có hai tuổi. "Có rất nhiều công ty trên thế giới có vốn lớn, nhưng không có cơ cấu lãnh đạo hoặc hội đồng quản trị cho phép họ đặt cược lớn vào tương lai", Mark nói. "Chúng tôi là một công ty do người sáng lập kiểm soát".

Điều đó đã chắc chắn giúp Facebook thực hiện một số thương vụ mua lại được xem là táo bạo trước đây, nhưng hiện tại mọi người đã phải nhìn nhận lại theo một cách khác. Các ví dụ như WhatsApp, Oculus hoặc thậm chí là Instagram - một trong những thương vụ mua lại thành công nhất trong thế kỷ này.

Tuy nhiên, những thành công này đã dẫn đến giai đoạn "Evil Mark" khi Facebook niêm yết với mức vốn hóa thị trường gần 82 tỷ USD vào năm 2012, và một từ để tóm tắt giai đoạn đó là "Kiêu ngạo".

Việc kiểm soát đa số phiếu bầu lớn đảm bảo sự bảo vệ cho Mark khỏi bất kỳ hậu quả nào ngoài việc xin lỗi. Anh đã thừa nhận trong phiên điều trần quốc hội năm 2018 rằng "Chúng tôi đã không nhận thức đầy đủ trách nhiệm của mình và đây là một sai lầm lớn", xin lỗi về vụ bê bối Cambridge Analytica. "Đây là sai lầm của tôi và tôi xin lỗi. Tôi đã sáng lập Facebook, tôi điều hành nó và tôi chịu trách nhiệm cho những gì đã xảy ra ở đây".

Tuy nhiên, trách nhiệm và trách nhiệm giải trình là hai khái niệm khác nhau. Đặc biệt, khi các công ty có tài sản khổng lồ như Vanguard, BlackRock và Fidelity đã nhận ra rằng, bất kể những khó khăn, Mark đã đạt được thành tích tuyệt vời mà không thể bác bỏ cho các cổ đông. Trong ba năm qua, cổ phiếu của Meta đã tụt lại so với S&P 500 gần 16 điểm phần trăm, nhưng vượt trội hơn chỉ số này lần lượt là 31 và 367 điểm phần trăm trong vòng 5 và 10 năm.

Mark Zuckerberg nói rằng không có nhiều nơi khác trên thế giới mà chúng ta có thể đặt cược dài hạn như Meta. Ông tiếp tục cho biết ông dự định điều hành Meta trong một thời gian dài. Việc xác định sự trưởng thành của một người thật khó, nhưng với Mark, có thể xem xét thời điểm là tháng 9/2021.

Cổ phiếu Facebook đã đạt đỉnh cao chưa từng có. Hiện nay, giá trị công ty gần 1,1 nghìn tỷ USD và Zuckerberg cá nhân cũng có giá trị khoảng 136 tỷ USD. Sự đẩy mạnh của ông vào metaverse đang diễn ra với tốc độ nhanh chóng. Tháng sau, ông công bố quyết định đổi tên Facebook thành Meta Platforms, với mục tiêu đặt cược vào thương hiệu của mình rằng metaverse sẽ trở thành tương lai của công nghệ thông tin - chính xác theo định nghĩa về một vụ đặt cược lớn được người sáng lập điều khiển.

Trong 14 tháng tiếp theo, cổ phiếu của Meta đã giảm 75% khi doanh thu hàng năm lần đầu tiên giảm, và thu nhập ròng năm 2022 giảm đi 41%. Tài sản của Zuckerberg cũng đã giảm xuống còn 33 tỷ USD. Bản cập nhật về quyền riêng tư năm 2021 của Apple cho hệ điều hành di động iOS, làm cho việc theo dõi người dùng trên các ứng dụng trở nên khó khăn hơn đối với các công ty công nghệ, đã đóng một vai trò nào đó trong sự sụt giảm mạnh lần này. Tuy nhiên, còn một thủ phạm khác: sự cạnh tranh từ TikTok.

Năm ngoái, Zuckerberg đã quyết định thực hiện một hành động khác biệt. Thay vì tiếp tục phát triển một cách nhiệt tình, hoặc gây tiếc nuối muộn màng, anh đã thay đổi hướng đi. Sau khi mở rộng lực lượng lao động từ 33.600 lên 87.000 trong vòng 4 năm, Zuckerberg đã thông báo sa thải hơn 11.000 nhân viên vào tháng 11 năm trước - chiếm 13% tổng số nhân sự của công ty - và sau đó tuyển thêm 10.000 người vào tháng 3 năm nay. "Năm ngoái, chúng tôi đã phải đưa ra một số quyết định rất khó khăn", anh nói thẳng. "Điều đó không hề dễ dàng".

Anh tiếp tục: "Chúng tôi đã cố gắng xây dựng một khung hoạt động cho công ty với hai mục tiêu: thứ nhất là để chúng tôi hoạt động hiệu quả hơn và phát triển sản phẩm tốt hơn một cách nhanh chóng. Thứ hai là đảm bảo rằng chúng tôi có đủ tài chính để vượt qua mọi khó khăn trong quá trình thực hiện và tiếp tục đầu tư vào tầm nhìn dài hạn, đặc biệt là trong hai lĩnh vực chúng tôi đang triển khai, trí tuệ nhân tạo và siêu vũ trụ".

Tầm nhìn vẫn không thay đổi, ngay cả khi metaverse đã bị một số người coi là thất bại và Zuckerberg đã tuyên bố công khai rằng sẽ phải mất một thập kỷ trước khi lĩnh vực này kiếm được tiền. Meta đã tích lũy một khoản lỗ hoạt động khoảng 40 tỷ USD từ việc đặt cược vào ý tưởng về một vũ trụ ảo thay thế do chi nhánh Reality Labs dẫn đầu, nhưng Zuckerberg vẫn tập trung tối đa vào nó.

Đó là một chặng đường gian nan: Horizon Worlds—một ứng dụng thực tế ảo miễn phí dành cho tai nghe Quest VR đã được dự đoán sẽ mở ra một kỷ nguyên của trải nghiệm đa dạng và các cuộc họp hội nghị VR, nhưng nó không đạt được mục tiêu hiện tại là 500.000 người dùng hàng tháng vào năm 2022, chỉ được khoảng 200.000 người dùng, theo một tài liệu nội bộ được trích dẫn bởi Wall Street Journal vào tháng hai. Ngay cả Zuckerberg cũng thừa nhận rằng Horizon Worlds không có tính bền vững như mong đợi.

Tuy nhiên, Zuckerberg luôn khuyến khích tranh luận và tiếp thu lời chỉ trích một cách vui vẻ. Thái độ đó đã nhận được sự đáp lại tích cực từ thị trường. Cổ phiếu của Meta đã tăng hơn ba lần giá trị từ đáy vào cuối năm 2022, phần đó cũng nhờ vào hoạt động mua lại cổ phiếu trị giá khoảng 38 tỷ USD trong năm ngoái.

Các nhà phân tích đều đồng ý rằng doanh thu của công ty sẽ tăng 14% trong năm nay, lên gần 133 tỷ USD, và thu nhập ròng tăng đột biến 50% lên 34 tỷ USD, giúp cổ phiếu của công ty tiến gần đến mức cao nhất hai năm trước đây. Kết quả là cổ phiếu tiếp tục tăng giá, đưa Zuckerberg trở thành một trong mười người giàu nhất trên thế giới.

Đối với anh ấy, metaverse là phần quan trọng trong tầm nhìn dài hạn, không chỉ bao gồm VR và AR, mà còn có trí tuệ nhân tạo. Như Gates, trong một cuộc phỏng vấn với Forbes vào tháng 2, Zuckerberg đã miêu tả sự tiến bộ gần đây trong lĩnh vực AI là "quan trọng như PC hay Internet" và coi việc phổ biến AI là một sự kiện mang tính thay đổi. Tương tự như các công ty công nghệ khác, Meta đã xây dựng một mô hình ngôn ngữ lớn có tên là Llama 2 để đào tạo AI và xác định tương lai của họ. Mô hình này là mã nguồn mở và sẽ được tích hợp vào nhiều sản phẩm của Meta.

"AI sẽ giải quyết mọi thứ", Mark nói, nhưng ông cũng thừa nhận AI là một trong những rủi ro tốn kém về tương lai. Tuy nhiên, ông là cổ đông quan trọng duy nhất của Meta và có tầm nhìn xa. "Hãy coi điều này, sẽ mất thời gian để có được kính thực tế tăng cường hoàn chỉnh. Đó là mục tiêu mà phần lớn ngân sách của Reality Labs đang hướng đến. Vì vậy, khi mọi người hỏi: 'Tại sao lại tiêu số tiền này cho việc gì?', thì đó giống như, 'Chúng tôi đang cố gắng lắp một siêu máy tính vào một cặp kính thông thường'".

Nếu Meta có thể thực hiện điều này một cách hấp dẫn, công ty có thể phát hiện ra một thị trường mới. Nếu không, nhanh chóng sẽ xảy ra thất bại và tốn kém, như nhiều dự án thất bại trước đây như điện thoại Facebook, thiết bị trò chuyện video Portals và nỗ lực với đồng tiền số Libra.

Andrew “Boz” Bosworth, giám đốc công nghệ của Meta nói: "Trải qua các thất bại này là trải nghiệm của chúng tôi, luôn luôn thử những điều mà chúng tôi nghĩ mọi người sẽ ưa thích. Khi họ không thích, chúng tôi đặt câu hỏi: 'Tại sao bạn không thích cái này?' Chúng tôi đặt câu hỏi đó một cách nghiêm túc và lặp đi lặp lại cho đến khi tìm ra sản phẩm phù hợp với thị trường. Đó là điều chúng tôi làm rất tốt".

Nếu trước đây, Mark dựa trên nhận thức của công chúng, thì Mark hiện tại đã nhận ra rõ ràng sự thay đổi hình ảnh của Gates thông qua những công trình công cộng vĩ đại mà ông đã tập trung vào khi ông 40 tuổi. Zuckerberg, cách đây 26 tuổi, đã là một trong những người đầu tiên ký vào "Cam kết Cho đi", chiến dịch được khởi xướng bởi Gates và Warren Buffett để yêu cầu các tỷ phú cam kết đóng góp ít nhất một nửa tài sản của họ cho các hoạt động từ thiện.

"Bill tin tưởng mạnh mẽ rằng nếu bạn muốn làm việc từ thiện tốt như một kỷ luật, nếu bạn muốn thành công trong việc đó khi già, bạn cần phải rèn luyện", Zuckerberg nói.

Vào năm 2015, trước khi con gái ra đời, Zuckerberg và vợ là Priscilla Chan đã viết một lá thư cam kết sẽ chuyển giao 99% cổ phần Facebook của họ cho mục tiêu từ thiện, sau này được gọi là Sáng kiến Chan Zuckerberg (CZI). Hiện nay, giá trị của số cổ phiếu này là khoảng 103 tỷ USD. Nếu thực hiện cam kết này, CZI sẽ trở thành một trong những nỗ lực từ thiện lớn nhất thế giới, chỉ sau Gates và Melinda French Gates, cũng có thể vượt qua tùy theo hoạt động trong tương lai của Meta.

Chan mô tả CZI là "một cơ hội không thể tin được". Tổ chức này được thành lập theo một cách phi truyền thống, với tư cách là một công ty trách nhiệm hữu hạn. Ngoài việc tiến hành các hoạt động từ thiện trực tiếp, CZI còn đầu tư rủi ro vào các công ty với mục tiêu tạo ra lợi nhuận phù hợp với mục đích của tổ chức. Họ cũng tài trợ cho các hoạt động vận động chính sách. Việc thành lập công ty trách nhiệm hữu hạn có nghĩa là Zuckerberg và Chan sẽ không được giảm thuế ngay lập tức và không phải tiết lộ hoạt động của mình. Tuy nhiên, khi họ chuyển tài sản từ công ty trách nhiệm hữu hạn sang quỹ từ thiện CZI, mà hiện có tài sản trị giá 7 tỷ USD (theo thông tin thuế gần nhất), cặp đôi này sẽ được khấu trừ thuế và buộc phải tiết lộ thông tin. Mục tiêu táo bạo của CZI là hỗ trợ cho việc nghiên cứu, quản lý và ngăn ngừa mọi bệnh tật vào cuối thế kỷ này.

Để đạt được mục tiêu này, CZI đang dự định xây dựng một cụm điện toán trí tuệ nhân tạo hàng đầu thế giới, tập trung vào nghiên cứu về cuộc sống phi lợi nhuận. Mục tiêu của họ là mô hình hóa các tế bào trong cơ thể con người để hiểu rõ hơn về cách chúng hoạt động khi khỏe mạnh và khi mắc bệnh. Viện Hình ảnh Sinh học Tiên tiến Chan Zuckerberg, có trụ sở tại Thành phố Redwood, California, đang phát triển các phương pháp mới để quan sát tế bào ở độ phân giải cao, nhằm giúp phát hiện bệnh sớm hơn.

Tư duy mở rộng này đã tác động đến cách mà Zuckerberg làm việc. Kể từ khi CZI hỗ trợ nghiên cứu về bệnh tật, Mark đã áp dụng chăm sóc sức khỏe cho cuộc sống cá nhân của mình, nhằm tăng hiệu suất làm việc. Anh ta tập thể dục gần như mỗi ngày và ngủ đủ 8 tiếng mỗi đêm. Với việc tham gia các môn thể thao như jiujitsu và MMA, anh ấy thể hiện sự chiến đấu, nhưng lại theo một cách tôn trọng và chu đáo hơn. Và Mark cũng nhận thức rõ rằng, nếu anh ta đạt được ít nhất một phần nhỏ trong những gì CZI cam kết, những sai lầm trong quá khứ có thể được xóa bỏ.

“Ngay cả khi chỉ làm được 1/3 những gì đã cam kết, tôi nghĩ điều đó vẫn tạo ra rất nhiều giá trị trên thế giới”.

Nguồn: Forbes