Lazada trải qua cuộc cách mạng nhân sự: lãnh đạo và nhân viên đầu quân cho đối thủ, dù đang 'ngập trong tiền'

Đồ họa: Bảo Bảo.

Sau khi tiếp quản vị trí CEO Lazada từ người tiền nhiệm Chun Li năm 2022, James Dong đã chia sẻ trên The Straits Times rằng Lazada không có kế hoạch sa thải và vẫn đang tìm kiếm nhân sự cho thị trường này.

Chuyện gì đang xảy ra với Lazada?

Hình minh họa.

Vào ngày làm việc đầu tiên của năm 2024, nhân viên cấp junior và senior tại Lazada đã được gọi vào phòng họp với bộ phận Nhân sự, khởi đầu cho chuỗi sự giảm bớt được gọi là "cuộc thanh lọc". Phòng họp được sắp xếp vào cuối tuần, một nhân viên Lazada trong đợt sa thải gần đây chia sẻ với báo The Edge Singapore.

Sau khi Lazada Singapore, Lazada Malaysia sẽ là đơn vị tiếp theo có kế hoạch sa thải nhân sự một cách đột ngột theo TechinAsia. Nền tảng thương mại điện tử (TMĐT) Lazada dự kiến ​​sẽ sa thải 30% nhân viên ở nhiều thị trường. Hành động này xảy ra ngay sau khi Lazada nhận được 634 triệu USD từ công ty mẹ Alibaba và nâng tổng số vốn mà tập đoàn Trung Quốc bơm vào nền tảng này trong năm 2023 lên hơn 1,8 tỷ USD.

Momentum Works cho rằng dường như Lazada đang tập trung phân bổ nguồn lực và cách vận hành. Và cuộc chiến TMĐT này là một "Trò chơi vô tận".

Cuộc chiến này của Lazada giờ có vẻ không còn là đấu với Shopee - vị trí thống lĩnh với nguồn lực dồi dào, hoặc TikTokShop – tân binh hiếu chiến không cần phải thu hút người dùng mới, bởi họ đã có sẵn người dùng. Việc Lazada mưu cầu giờ đây sẽ khả thi hơn nếu chỉ là chiếm lĩnh một thị trường TMĐT nhất định và có lợi nhuận.

Hình minh họa.

Việc không cố gắng tranh vị trí số 1 với Shopee hoặc số 2 là TikTokShop – điều này là không thể, Lazada có thể đạt được mục tiêu nếu chỉ cần chiếm lĩnh một phần thị trường thương mại điện tử nhất định và đạt được lợi nhuận.

Momentum WorksThực tế, trên thị trường thương mại điện tử hiện nay, thậm chí việc giữ vững vị trí số 1 cũng không hẳn là chắc chắn.

Vì đâu nên nỗi?

Nhân sự hạ tầng

Có nhiều ý kiến cho rằng Lazada đặt quá nhiều nhân sự tại Singapore, trong khi thiếu nguồn lực ở các thị trường khác để cạnh tranh với Shopee. Mức lương tại Singapore cũng cao hơn nhiều so với các thị trường khác do chi phí sống đắt đỏ, dẫn đến chi phí nhân sự tăng cao cho Lazada mà hiệu suất công việc lại không được xác định rõ ràng.

Hiệu quả kinh doanh

Chỉ số GMV (tổng giá trị giao dịch) hoặc Doanh thu/Nhân sự của các nền tảng TMĐT đa quốc gia như Lazada không thể sánh kịp với các chỉ số của Pinduoduo đến từ Trung Quốc. Như một ví dụ, Alibaba - tập đoàn mẹ của Lazada - đã để mất thị trường TMĐT Trung Quốc cho công ty mới 8 tuổi này.

Cơ cấu tổ chức và lãnh đạo

Về cơ cấu tổ chức và năng lực lãnh đạo, bản thân công ty mẹ Alibaba cũng đang trải qua một quá trình chuyển đổi lớn. Dàn lãnh đạo mới của Lazada, mặc dù gắn bó chặt chẽ với Alibaba hơn những người tiền nhiệm, nhưng có vẻ chưa hiểu rõ về tình trạng hiện tại của nền tảng TMĐT này, theo nhận định của Momentum Works.

Từ khi đầu tư vào Lazada, Alibaba luôn giữ vị trí quan trọng nhất trong công ty thương mại điện tử này. Năm 2018, một trong 18 người sáng lập Alibaba - bà Lucy Peng Lei, CEO của Ant Financial và Alipay - đã được bổ nhiệm làm CEO của Lazada thay vì Max Bittner, người sáng lập Lazada, sau khi Alibaba đầu tư tổng cộng 4 tỷ USD vào công ty.

Bà Lucy Peng (trái) và Pierre Poignant (phải). Việc thay đổi liên tục người đứng đầu cấp cao nhất từ "người của Alibaba - người của Lazada" đã gây ra nhiều sự xáo trộn trong hoạt động của Lazada.

Peng giữ cương vị CEO của Lazada trong 6 tháng. CEO kế nhiệm là Pierre Poignant, người Pháp, đã đối mặt với thách thức không phải là người Trung Quốc. Theo Bloomberg, mỗi quý, Poignant và nhóm của ông phải đến trụ sở của Alibaba ở Hàng Châu ít nhất một lần để tăng cường mối quan hệ.

Những thay đổi về nhân sự tại thị trường Việt Nam cũng gây ra khó khăn cho Lazada. Năm 2018, Max Zhang, phó tướng của CEO Alibaba Daniel Zhang, đã được giao nhiệm vụ điều hành Lazada Vietnam.

Theo WSJ, Max Zhang hiếm khi giải thích quyết định của mình và đòi cấp dưới tuân theo mệnh lệnh mà không thắc mắc. Ông thường chỉ trích nhân viên và thậm chí nói rằng "các anh chị đang tiêu tiền một cách ngu dốt", theo một nhân viên cũ tại Lazada Việt Nam. Ông hủy các chương trình vận chuyển miễn phí, gây khó chịu cho nhiều doanh nghiệp và khách hàng, khiến họ chuyển sang các nền tảng khác.

Theo WSJ, khi bị phản ứng, ông Zhang và các phó tướng luôn lôi kinh nghiệm thành công ở Tmall và Taobao ra để dẹp bỏ mọi chỉ trích. "Câu trả lời chúng tôi nhận được luôn là 'Ở Tmall/Taobao, chúng tôi làm thế này'. Hay 'Ở Trung Quốc chúng tôi làm thế này'. Nhưng đây không phải là Tmall/Taobao hay Trung Quốc", lá thư của một số quản lý Việt Nam gửi cho bà Lucy Peng, giám đốc Alibaba phụ trách Lazada Đông Nam Á viết.

Bà Peng đã liên hệ với quản lý tại Lazada ở các địa phương do Alibaba gửi, yêu cầu tôn trọng nhân viên và văn hóa ở từng địa phương. Và vào tháng 6/2019, ông Zhang trở về Trung Quốc, CEO của Lazada Thái Lan được giao nhiệm vụ phụ trách thị trường Việt Nam.

Giữa năm 2020, CEO của Lazada một lần nữa thay đổi. Ông Chun Li, người từng là CTO tại Alibaba thay thế nhà đồng sáng lập Lazada Pierre Poignant. Hai năm sau, James Dong thay thế Chun Li. James gia nhập Lazada vào năm 2018, theo dòng nhân sự từ Alibaba vào công ty con này.

The Edge cho hay sau khi bị thay thế, ông Li vẫn ở lại Lazada một thời gian ở vị trí cố vấn, nhưng sau đó ông đã rời công ty. Hiện tại, ông là CEO của tập đoàn DHgate, một nền tảng thương mại điện tử của Trung Quốc.

Tại Singapore, ông Loh Wee-Lee được cho là đã từ chức Giám đốc điều hành của Lazada Singapore vào tháng 8 năm ngoái. Trong một cuộc phỏng vấn với The Edge, ông Loh chia sẻ rằng anh đã quyết định tìm kiếm những cơ hội mới bên ngoài. Hiện tại, ông đang sống tại Hongkong và giữ cương vị giám đốc kỹ thuật số của tập đoàn DFI Retail Group.

Ngoài ra, bộ phận truyền thông nội bộ tại Lazada Singapore đã bị bỏ trống từ năm ngoái.

Cái kết nào cho Lazada, khi không muốn bại và cũng không thể thắng?

Ảnh minh họa.

Momentum Works dẫn 2 câu chuyện phương Đông và phương Tây nói về tình cảnh của Lazada.

Năm 1938, trong một cuộc chiến tranh, Chủ tịch Trung Quốc Mao Trạch Đông đã phát biểu về "chiến tranh kéo dài", chỉ ra rằng trong tình hình chiến tranh khó khăn, cả hai quan điểm bại trận và "thắng nhanh" đều không đúng. Thay vào đó, quan trọng là phải hiểu các giai đoạn chuyển hóa khác nhau và có động thái ứng phó phù hợp.

Simon Sinek, tác giả của cuốn sách "The Infinite Game" (Tạm dịch: Trò chơi vô tận) năm 2019, cũng đưa ra khái niệm tương tự về cách để thành công trong trò chơi kinh doanh, nơi không có điểm cuối xác định, không có người thắng kẻ thua, chỉ có tiến và lùi.