Không ai có thể 'tiêu diệt' Đất Rừng Phương Nam

Sáng ngày 8/11, vấn đề liên quan đến bộ phim Đất Rừng Phương Nam tiếp tục được đưa lên nghị trường Quốc hội để được chất vấn.

Cảnh trong bộ phim Đất Rừng Phương Nam.

Không một thế lực nào có thể "tiêu diệt hoàn toàn" vẻ đẹp của Đất Rừng phương Nam.

Trong một cuộc trao đổi với báo Tiền Phong, nhà nghiên cứu văn hóa Ngô Hương Giang cho rằng cần phải khẳng định rằng câu chuyện xoay quanh phim Đất Rừng phương Nam đã làm dư luận chú ý vào những ngày gần đây.

Theo ông Ngô Hương Giang, dư luận đánh giá: có phê, có chê! Điều này là hết sức bình thường trong lĩnh vực văn nghệ. Điều này không liên quan đến vấn đề quan trọng về an sinh xã hội.

Chuyên gia nhấn mạnh rằng nếu tác phẩm nghệ thuật Đất Rừng Phương Nam có giá trị thì không có bất kỳ sức mạnh hay ý kiến phê phán nào có thể "lấn át" nó. Thực tế, tác phẩm của đạo diễn Nguyễn Quang Dũng vẫn tồn tại tốt trước sự góp ý đa chiều từ dư luận, và cũng đạt doanh thu phòng vé vượt quá mong đợi.

Mặt khác, một tác phẩm nghệ thuật khi được tiếp xúc với công chúng nên nhận được những đánh giá đa chiều, có nghĩa là tác phẩm phải thể hiện cái sống, cái duy nhất và cảm xúc của khán giả.

Do đó, không nên sử dụng tiêu chí khen, chê để xác định sự tồn tại của tác phẩm nghệ thuật. Khen ngợi và chỉ trích chỉ là biểu hiện cảm xúc từ nhiều quan điểm và trải nghiệm thẩm mỹ với tác phẩm đó, nhưng chúng không định đoạt "chất lượng" và "giá trị" của nghệ thuật.

Nhà nghiên cứu văn hóa Ngô Hương Giang cho biết, khi quy chụp một tác phẩm nghệ thuật, không chỉ tác giả mà cả công chúng và xã hội đều trải qua những cảm xúc tiêu cực. Nhưng quy chụp không đóng góp gì cho nghệ thuật và văn hóa mà chỉ là cách ép buộc ý chí chủ quan của cá nhân hoặc tổ chức vào một vấn đề khách quan.

''Còn chưa đề cập tới tác động tiêu cực tới tâm lý sáng tạo của người nghệ sĩ, khiến họ trở nên do dự, không dám tạo mới, không dám đối mặt với công chúng. Thay vào đó, cá tính của người nghệ sĩ bị hạn chế trong vòng an toàn. Nhưng bạn có biết, trong nghệ thuật và với người nghệ sĩ, sự an toàn sẽ không bao giờ mang lại những tác phẩm vĩ đại, có ý nghĩa về nhân sinh'', ông Ngô Hương Giang chia sẻ.

Khán giả có quyền phê phán hoặc khen ngợi.

Theo quan điểm cá nhân của tôi, nhà nghiên cứu Ngô Hương Giang cho rằng dư luận được coi như ''vũ trụ" lớn chứa đựng những kinh nghiệm sống, kinh nghiệm xã hội, trong khi tác phẩm nghệ thuật và người nghệ sĩ chỉ là những ngôi sao rực sáng trong vũ trụ đó.

Nếu không có vũ trụ để chiếu sáng, những ngôi sao sẽ không biết mình sáng hay tối trong biển trời nghệ thuật. Do đó, sự phê bình từ công chúng đối với tác phẩm nghệ thuật có vai trò như nền móng văn hóa, kinh nghiệm sống, phản ánh đánh giá tác phẩm và làm cho tác phẩm và người nghệ sĩ nhận ra giá trị của mình, sự tồn tại của mình qua thời gian và với cộng đồng nhân dân hay không.

Bỏ qua ý kiến công chúng, tác phẩm nghệ thuật và người nghệ sĩ có như ngôi sao cô đơn giữa bầu trời đêm của dải ngân hà. Đương nhiên, hoạt động đánh giá ở đây cần được thực hiện một cách khách quan, không vụ lợi.

Chứng minh của các chuyên gia đã cho thấy rằng, nếu nghệ sĩ biết lắng nghe các ý kiến phê, chê trái chiều từ dư luận và biến chúng thành hành động sáng tạo, tác phẩm của họ sẽ mang bản sắc riêng, có cuộc sống riêng mà không dễ bị thay thế theo thời gian.

Chẳng hạn như phim "Người Phán Xử" khi mới trình chiếu đã nhận được sự chỉ trích dữ dội từ dư luận, thậm chí được đưa vào thảo luận tại Quốc hội. Tuy nhiên, thực tế cho thấy phim này vẫn vững chắc trước thời gian và nhận được sự đánh giá cao từ công chúng, được chiếu đi chiếu lại nhiều lần. Do đó, việc khen chê, bình luận là điều kiện cơ bản của hoạt động nghệ thuật. Nếu thiếu đi những phản hồi này, đời sống nghệ thuật sẽ không thể tồn tại và không thể tiến bộ, chuyên gia cho biết.

Ông Ngô Hương Giang cũng xác nhận rằng việc khán giả phản hồi về một tác phẩm nghệ thuật không chỉ là cảm xúc văn hóa mà còn là quyền tự do ngôn luận cơ bản.

Công chúng xử lý quan điểm bình luận nghệ thuật góp phần làm giảm vai trò thẩm định xã hội với tác phẩm và vi phạm quyền, lợi ích hợp pháp của người tiếp nhận. Điều này vi phạm luật văn hóa và các quy tắc nghệ thuật. Ông Ngô Hương Giang nhấn mạnh rằng, xử lý đối với công chúng không chỉ "giết chết" cảm xúc của họ, mà còn khiến họ quay lưng với điện ảnh và văn hóa nước nhà. Điều này không thể chấp nhận.