Gan được biết đến với cái tên "nhà máy hóa chất" của cơ thể vì nó thực hiện 1500 phản ứng sinh hoá liên quan đến các cơ quan nội tạng khác. Nó liên tục sản xuất hormone và các hợp chất khác để duy trì hoạt động của cơ thể.
Tuy nhiên, khi gan bị tổn thương, nó sẽ gây ảnh hưởng lớn đến các cơ quan nội tạng khác. Hầu hết nguyên nhân gây tổn thương gan là do các thói quen hàng ngày, đặc biệt là thói quen ăn uống. Thậm chí, việc sử dụng sai các loại gia vị trong bữa ăn cũng có thể gây hại cho gan hơn cả rượu.
3 loại gia vị dùng quá nhiều sẽ gây hại cho gan
1. Nước tương (xì dầu)Nước tương là một loại nước chấm và gia vị được sử dụng rộng rãi trong ẩm thực Việt, nhờ vào hương vị thơm ngon mà nó mang lại. Tuy nhiên, việc sử dụng quá nhiều nước tương có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe, đặc biệt là gan. Lý do là nước tương có xuất xứ từ quá trình lên men của đậu nành, trong quá trình này sẽ tạo ra amoni nitrit - một hợp chất gây ung thư.
Gan có vai trò quan trọng trong việc loại bỏ chất độc khỏi cơ thể. Mặc dù amoni nitrit là một chất độc, nhưng gan vẫn tiếp nhận chúng để loại bỏ. Tuy nhiên, nếu tiếp xúc quá nhiều amoni nitrit thông qua việc sử dụng quá nhiều nước tương, gan sẽ bị ức chế trong quá trình chia tế bào và có thể dẫn đến tổn thương và xơ hóa gan.
2. Sử dụng dầu ăn đã hỏng hoặc dùng dầu chiên nhiều lần
Có nhiều người cho rằng dầu ăn không bị biến chất dù để lâu. Tuy nhiên, nếu để quá lâu và không được lưu trữ đúng cách, dầu ăn cũng sẽ mất chất lượng và tạo ra mùi hăng.
Khi cảm thấy mùi lạ trong dầu ăn, nên ngừng sử dụng tốt nhất. Vì khi dầu ăn biến chất, nó sẽ tạo ra aflatoxin, một chất độc có thể gây ung thư gan với hàm lượng dưới 1mg, gây hại nghiêm trọng cho gan. Ngoài ra, dầu ăn quá hạn sẽ phân huỷ dần và tạo ra các oxit, gốc tự do và các chất khác, có thể gây tổn thương tế bào gan và gây ra các bệnh về gan.
Đồng thời, việc tái sử dụng dầu ăn chiên nhiều lần, dù có thể tiết kiệm trong sinh hoạt, cũng gây hại đáng kể cho gan. Loại dầu này, khi sử dụng liên tục, có thể giải phóng nhiều chất độc hại như acrolein, acrylamide, tetrahydropyran... gây tổn thương tế bào gan.
3. Sử dụng quá nhiều gia vị nồng, muối
Gia vị là điều cần thiết trong quá trình nấu ăn để làm tăng hương vị, tuy nhiên sử dụng quá nhiều sẽ gây hại cho gan. Điều này liên quan đặc biệt đến safrole - một chất có trong gia vị.
Safrole được xếp vào danh sách các chất gây ung thư. Sử dụng một lượng nhỏ không ảnh hưởng đến cơ thể, nhưng nếu tiếp tục tích tụ safrole trong gan trong thời gian dài, sẽ gây tổn thương và nguy cơ mắc ung thư gan.
Đồng thời, cần cẩn trọng khi ăn muối vì nếu hấp thụ quá nhiều natri sẽ tăng áp lực, gây hại cho gan và dẫn đến các bệnh lý gan khác nhau. Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), mỗi người chỉ nên ăn 5 gram muối mỗi ngày để đảm bảo sức khoẻ.
Dấu hiệu bất thường cảnh báo vấn đề về gan
Nếu cơ thể hiện dấu hiệu của hai trong số những bất thường dưới đây, nó có thể là một cảnh báo về các vấn đề liên quan đến gan, và cần đặc biệt chú ý để bảo vệ sức khỏe:- Mệt mỏi, kém tập trung, sút cân không rõ nguyên nhân
- Tóc hai bên thái dương bạc sớm, mụn trứng cá
- Mắt khô và ngứa, quầng thâm trầm trọng hơn và tiết dịch nhầy ở mắt tăng lên.
- Mùi hơi thở và cơ thể khó chịu không rõ nguyên nhân, việc đánh răng và nhai kẹo cũng không đem lại hiệu quả giảm bớt.
- Xuất hiện nốt ruồi mạng nhện trên bàn tay hoặc gan bàn tay
- Mất ngủ, hồi hộp, dễ thức giấc về đêm, tính tình nóng nảy.
Làm gì để bảo vệ gan?
Để bảo vệ sức khỏe của gan, hãy kiên trì thực hiện những điều sau:1. Giữ tâm trạng tốt
Cảm xúc của con người có thể ảnh hưởng đến sức khỏe, ví dụ như tức giận thường xuyên có thể gây tổn thương cho gan. Việc tức giận sẽ làm cho hoạt động và chuyển hóa của gan bị trì trệ và tắc nghẽn, dẫn đến nóng gan và đối mặt với rủi ro bệnh lý gan. Để duy trì sức khỏe tốt, chúng ta cần giữ tâm trạng vui vẻ. Nhiều nụ cười không chỉ mang lại niềm vui và thuận lợi trong cuộc sống mà còn có lợi cho gan.
Trong trường hợp bạn có gan yếu, hãy thử sử dụng trà hoa cúc như một thức uống hàng ngày để giúp tăng cường chức năng gan. Trà hoa cúc chứa nhiều chất selen, flavonoid, choline và các yếu tố có lợi cho gan. Việc đưa một bông hoa cúc khô vào nước uống hàng ngày sẽ giúp bảo vệ gan khỏi các vấn đề sức khỏe.
Nghiên cứu đã phát hiện rằng selen có tác dụng kháng độc tố, tăng cường khả năng chống lại các chất độc tích tụ trong gan, ngăn ngừa xơ hóa gan. Choline có khả năng sửa chữa tế bào gan tổn thương và flavonoid bảo vệ hoạt động gan, giảm lipofuscin trong gan. Trà hoa cúc cũng giúp giảm cholesterol "xấu" và chất béo trung tính, sử dụng calo dư thừa trong tế bào mỡ sau này.
3. Việc đi ngủ sớm và dậy sớm
Nếu thức khuya và thiếu ngủ trong thời gian dài, sẽ gây rối loạn nội tiết và ảnh hưởng đến chức năng gan. Ngoài ra, việc thiếu giấc và cản trở quá trình giải độc cũng làm suy giảm chức năng gan, vì máu không được dựa trên gan đúng cách. Do đó, chất lượng giấc ngủ và thời gian nghỉ ngơi đều ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe gan.
Nguồn: aboluowang
