Cách cho trẻ ăn thực phẩm giàu sắt không thể không biết

1. Thiếu máu thiếu sắt ảnh hưởng tới sự phát triển của trẻ

Theo cuộc điều tra của Viện Dinh dưỡng Quốc gia trong giai đoạn từ năm 2019 đến 2020, có đến 60% trẻ em dưới 5 tuổi ở Việt Nam gặp tình trạng thiếu kẽm, và có 1 trẻ em thiếu sắt trong số 3 trẻ. Thiếu sắt sẽ dẫn đến tình trạng thiếu máu. Mặc dù tình hình trẻ em thiếu máu dinh dưỡng đã có những cải thiện, nhưng tỷ lệ vẫn còn rất cao. Năm 2020, tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi bị thiếu máu là 19,6%, phụ nữ mang thai là 25,6%, và phụ nữ sau sinh là 16,2% (so với năm 2010, tỷ lệ các nhóm trên là 29,2%, 36,5% và 28,8%).

Thiếu máu do thiếu sắt không phải là một bệnh cấp tính, nhưng nó có tác động lớn đến sức khỏe, khả năng lao động và học tập. Khi cơ thể thiếu máu, người bệnh thường trở nên xanh xao, mệt mỏi, da nhợt nhạt, tim đập nhanh, khó thở, hoạt động chậm chạp, và trẻ em thường có dấu hiệu quấy khóc, biếng ăn, chậm phát triển...

Tình trạng thiếu máu xảy ra khi huyết sắc tố và số lượng hồng cầu trong máu ngoại vi giảm, gây ra sự thiếu oxy cho các tế bào trong cơ thể.

Theo TS.BS. Nguyễn Trọng Hưng - Trưởng khoa Khám tư vấn dinh dưỡng người lớn, Viện Dinh dưỡng Quốc gia: Thường thì, cơ thể hấp thụ sắt từ thức ăn thông qua quá trình tiêu hóa. Tuy nhiên, nếu quá trình tiêu hóa không hoạt động bình thường, như trường hợp của những người mắc một số bệnh như bệnh celiac, viêm dạ dày tự miễn, các dạng viêm dạ dày khác, hoặc đã phẫu thuật cắt bỏ dạ dày... thì sự hấp thụ sắt không đủ và dẫn tới tình trạng thiếu máu do thiếu sắt.

2. Các thực phẩm giàu sắt mẹ nên cho bé ăn hàng ngày

Nạn thiếu máu do thiếu sắt xảy ra khi cơ thể không đủ chất sắt để tổng hợp hemoglobin trong các tế bào hồng cầu hoặc khi số lượng hồng cầu thấp hơn mức bình thường. Thiếu máu gây ảnh hưởng đến các hoạt động đòi hỏi năng lượng, do đó trẻ em mắc thiếu máu thường có kết quả học tập thấp hơn so với những trẻ em khác bình thường.

2. Các thực phẩm giàu sắt mẹ nên cho bé ăn hàng ngày

Hiện nay, đây không còn là một vấn đề lớn như trước đây. Việc sử dụng những thực phẩm giàu chất sắt và/hoặc các sản phẩm chứa chất sắt dành cho trẻ em sẽ giúp giảm rủi ro mắc phải thiếu máu do thiếu sắt. Cha mẹ cần quan trọng biết về những loại thực phẩm giàu chất sắt nhất và đưa chúng vào thực đơn hàng ngày của con em mình.

PGS.TS. Nguyễn Thị Lâm - nguyên Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia đề xuất mẹ nên lựa chọn thực phẩm giàu sắt như thịt bò, ăn 4 bữa/tuần (50-70g thịt bò/bữa); và cho trẻ ăn gan gà, ngan, vịt... Nếu sau 1-2 tháng không có cải thiện, có thể tham khảo ý kiến bác sĩ để bổ sung sản phẩm đa vi chất, bao gồm sắt hoặc kết hợp sắt với vitamin C để cải thiện tình trạng thiếu sắt.

Trừ khi trẻ sinh non hoặc bị bệnh thiếu máu, thường trẻ sẽ nhận được đủ lượng sắt cần thiết từ sữa mẹ hoặc sữa công thức có tăng cường chất sắt cho trẻ sơ sinh. Tuy nhiên, khi trẻ đạt 4-6 tháng tuổi, trẻ có thể cần thêm sắt, thường dưới dạng bột tăng cường chất sắt cho trẻ em.

Cha mẹ nên cho bé ăn hàng ngày các loại thực phẩm giàu sắt.

Khi bé đang ăn dặm hoặc đã đi qua giai đoạn ăn dặm, hãy nhớ lựa chọn trong thực đơn hàng ngày của bé những loại thực phẩm có hàm lượng sắt cao để đảm bảo bé nhận được đủ chất sắt cần thiết. Thông thường, hãy cho con bạn ăn ít nhất 2 loại thực phẩm giàu chất sắt mỗi ngày. Các nguồn cung cấp sắt tốt bao gồm:

Tất cả loại đậu đều là nguồn cung cấp sắt tuyệt vời, bao gồm đậu ván trắng, đậu Hà Lan, đậu xanh, đậu đen, đậu đỏ, đậu nành và đậu lăng...

Mật mía đen cũng là một nguồn sắt tốt. 1 muỗng canh mật mía chứa 20% giá trị hàng ngày của sắt.

Thịt nạc đỏ, bao gồm thịt bò, thịt lợn, thịt cừu.

Thịt gà.

Trái cây sấy khô, chẳng hạn như nho khô, mận khô, chà là và quả mơ sấy.

Lòng đỏ trứng.

Rau lá xanh, bao gồm các loại cải như cải xoăn, cải xanh, rau bina và rau củ cải, bông cải xanh, măng tây, rau mùi tây, cải xoong.

Gan động vật.

Đậu hũ.

Hải sản, chẳng hạn như hàu, nghêu, cá ngừ, cá hồi và tôm,…

3. Một số lưu ý cần thiết để phòng ngừa thiếu sắt

Ngoài các loại thực phẩm tự nhiên giàu sắt đã được đề cập, hiện nay có nhiều loại thực phẩm dành riêng cho trẻ em, nhằm bổ sung chất sắt. Một số ví dụ bao gồm bột ăn liền chứa nhiều vi chất, ngũ cốc sáng tạo tăng cường sắt,... Để tìm kiếm thực phẩm bổ sung chất sắt cho các bữa ăn của trẻ, cha mẹ nên kiểm tra kỹ nhãn thực phẩm.

- Để phòng ngừa bệnh thiếu máu thiếu sắt ở trẻ em, bà bầu cần tuân thủ phác đồ uống thuốc sắt theo hướng dẫn của bác sĩ, và tăng cường ăn những loại thực phẩm giàu sắt. Cần đảm bảo cung cấp đầy đủ và chính xác chế độ ăn giàu chất sắt từ các nguồn thực phẩm động vật và thực vật.

- Sắt nonheme có trong trái cây, rau và ngũ cốc khó được hấp thụ bởi cơ thể hơn sắt heme có trong thực phẩm động vật như thịt đỏ, thịt gia cầm và cá. Vì vậy, việc kết hợp thực phẩm động vật và thực phẩm thực vật cùng lúc sẽ tăng khả năng hấp thụ sắt từ thực vật.

- Trẻ bị thiếu máu, thiếu sắt không nên tiêu thụ nhiều thực phẩm giàu canxi như sữa và sản phẩm từ sữa như pho mát, sữa chua, hạt và chuối. Điều này vì canxi sẽ ngăn chặn quá trình hấp thụ sắt trong cơ thể, gây trầm trọng thêm tình trạng thiếu máu, thiếu sắt.

Nên cho trẻ ăn nhiều loại thực phẩm giàu vitamin C như các loại trái cây có múi để cải thiện khả năng hấp thu sắt.

- Thêm vào chế độ ăn cân đối các thực phẩm giàu sắt, cần bổ sung nhiều thực phẩm giàu vitamin C như cam quýt, ớt, bông cải xanh, cà chua, dưa và dâu tây để gia tăng hiệu quả hấp thu sắt.

- Hãy chú ý rằng hạt có thể gây nguy hiểm tử thở cho trẻ nhỏ và ăn quá nhiều hải sản có thể khiến trẻ nhỏ tiếp xúc với thủy ngân. Vì vậy, nên chế biến hạt thành sữa để bé ăn và cẩn thận khi cho trẻ ăn hải sản, đặc biệt là cá xa bờ như cá ngừ, cá kiếm, cá thu vua...

Tìm hiểu thêm về video đang được quan tâm.