Hệ miễn dịch được ví như những binh sĩ bảo vệ hoặc một hàng rào tự nhiên bảo vệ cơ thể con người. Một mặt, nó có khả năng loại bỏ vi khuẩn, virus và các vật thể nguy hiểm khác, trong khi mặt khác giúp loại bỏ các tế bào cũ kỹ, tế bào đột biến để duy trì sức khỏe. Dù nguyên nhân suy giảm khả năng miễn dịch có thể gây ra từ nhiều nguyên nhân khác nhau, một trong các tác nhân chính lại là những thói quen xấu hàng ngày của chúng ta.
Dưới đây là 5 hành vi gây hủy hoại nghiêm trọng cho hệ miễn dịch mà nhiều người đang mắc phải.
1. Ngủ không đủ giấc, thường xuyên thức khuya
Theo Mayo Clinic, việc thiếu ngủ có thể ảnh hưởng đến hệ thống miễn dịch của bạn. Một nghiên cứu tại Đại học Chicago (Hoa Kỳ) đã chỉ ra rằng so với những người có 7,5-8,5 giờ ngủ mỗi đêm, những người chỉ ngủ 4 giờ mỗi đêm có ít hơn 50% khả năng sản xuất kháng thể chống lại cúm. Nghiên cứu khác cũng cho thấy rằng những người không ngủ đủ hoặc thường xuyên thức khuya có nguy cơ cao hơn bị nhiễm virus, ví dụ như virus cảm lạnh thông thường. Thiếu ngủ cũng có thể làm chậm quá trình phục hồi nếu bạn bị ốm.Khi bạn đang ngủ, hệ thống miễn dịch của bạn giải phóng một số protein gọi là cytokine, trong đó có một số giúp thúc đẩy quá trình ngủ. Một số cytokine cần thiết tăng lên khi bạn đang bị nhiễm trùng, viêm nhiễm hoặc căng thẳng. Thiếu ngủ có thể giảm sự sản xuất của những cytokine bảo vệ này. Ngoài ra, kháng thể và tế bào chống nhiễm trùng cũng bị giảm trong những thời điểm bạn không ngủ đủ.
Vì vậy, để đề phòng các bệnh truyền nhiễm, cơ thể của bạn cần thời gian nghỉ ngơi đủ. Thiếu ngủ trong thời gian dài cũng có thể góp phần gia tăng nguy cơ mắc các bệnh như béo phì, tiểu đường, bệnh tim và ứng dụng mạch máu.
Bạn cần ngủ bao nhiêu để củng cố hệ miễn dịch? Thời lượng ngủ tối ưu cho hầu hết người trưởng thành là từ 7 đến 8 giờ mỗi đêm. Thanh thiếu niên cần ngủ từ 9 đến 10 giờ và trẻ em trong độ tuổi đi học có thể cần ngủ từ 10 giờ trở lên.
2. Thói quen ăn uống kém lành mạnh
Ảnh hưởng của các thói quen ăn uống kém lành mạnh tới hệ miễn dịchTheo Medical News Today, chế độ ăn uống có thể ảnh hưởng đến tất cả các khía cạnh sức khỏe của con người. Chẳng hạn, dinh dưỡng có thể ảnh hưởng đến hệ vi sinh vật (đường ruột), chức năng rào cản đường ruột, quá trình viêm và chức năng bạch cầu... tất cả trong số đó đều ảnh hưởng đến chức năng miễn dịch.
3. Căng thẳng tinh thần thường xuyên
Thói quen ăn uống không tốt đã được nhiều người chú ý, như việc uống quá nhiều đồ uống có cồn, tiêu thụ quá nhiều muối, đường, ăn thường xuyên đồ chiên rán, ăn kiêng quá mức... Nhà miễn dịch học lâm sàng Leonard Calabrese (Hoa Kỳ) đã cho biết rằng các cảm xúc như tinh thần căng thẳng, trầm cảm, bi quan có thể ảnh hưởng đến quá trình tiết glucocorticoid... và từ đó, ảnh hưởng đến khả năng miễn dịch.Cụ thể, sự căng thẳng gây ra sự sản xuất quá mức hoóc môn căng thẳng cortisol trong cơ thể. Trong thời gian ngắn, cortisol có thể tăng cường hệ miễn dịch bằng cách ức chế trạng thái viêm nhiễm. Tuy nhiên, theo thời gian, cơ thể có thể trở nên quen với mức độ cortisol cao trong máu. Kết quả, nguy cơ mắc các bệnh viêm nhiễm sẽ tăng lên.
Bên cạnh đó, căng thẳng còn làm giảm số lượng tế bào lympho - các tế bào bạch cầu có chức năng chống nhiễm trùng - trong cơ thể. Mức độ tế bào lympho thấp hơn sẽ làm cho bạn dễ bị nhiễm virus, bao gồm cả các bệnh cảm lạnh thông thường và vết loét lạnh.
4. Ít vận động, tập thể dục
Theo Viện Sức khỏe Quốc gia Hoa Kỳ (NIH), việc ít vận động thể chất trong một thời gian dài có thể gây rối loạn chức năng hệ thống miễn dịch. Điều này làm gia tăng khả năng bị nhiễm trùng và làm cho các bệnh lý thường gặp ở người lớn tuổi như bệnh tim mạch, ung thư và viêm nhiễm trở nên trầm trọng hơn.Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng thực hiện 30 phút tập thể dục nhịp điệu như đi bộ nhanh và chạy bộ hàng ngày có thể cải thiện số lượng tế bào bạch cầu và tăng cường chức năng miễn dịch.
5. Uống không đủ nước
Hệ thống sức khỏe Baptist Health ở Hoa Kỳ đã chỉ ra rằng một con người có thể tồn tại khoảng một tuần mà không cần nước, bởi vì cơ thể của chúng ta chủ yếu là nước, chiếm tỷ lệ 75%. Việc loại bỏ độc tố và chất thải trở thành một nhiệm vụ khó khăn khi thiếu nước. Nếu không loại bỏ chúng, cơ thể dễ bị nhiễm trùng hơn. Thiếu nước cũng có thể làm giảm mức năng lượng của cơ thể, dẫn đến việc thiếu tập thể dục và làm yếu hệ thống miễn dịch.Uống đủ nước có thể giữ ẩm cho màng nhầy của đường hô hấp và làm chậm tốc độ sinh sản của virus cảm lạnh... đặc biệt là cải thiện khả năng miễn dịch.
Nguồn và ảnh: NIH, Medical News Today, Mayo Clinic