5 dấu hiệu quan trọng để nhận biết ung thư và cách phòng ngừa

Tuyến tụy có vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hóa thức phẩm thành năng lượng cho cơ thể. Cơ quan này thực hiện hai chức năng chính: tiết ra men tiêu hóa và điều chỉnh mức đường trong máu. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ung thư tuyến tụy là nguyên nhân gây tử vong xếp thứ 7 trên toàn cầu. Ở Hoa Kỳ, dự kiến có khoảng 60.430 người được chẩn đoán mắc bệnh ung thư tuyến tụy và khoảng 48.220 người sẽ mất vì căn bệnh này trong năm 2021. Tỷ lệ sống sót sau 5 năm của bệnh ung thư tuyến tụy chỉ khoảng 9.3%, cho thấy tiên lượng rất xấu.

Dù tuyến tụy nhỏ bé và ít được chú ý, nhưng tỷ lệ tử vong do ung thư tuyến tụy lại rất cao (Ảnh minh họa)

Lí do khiến ung thư tuyến tụy có tiên lượng xấu hơn so với ung thư tiêu hóa khác là vì tuyến tụy nằm sâu trong ổ bụng, triệu chứng lâm sàng nghèo nàn lại dễ nhầm lẫn với các bệnh khác nên người bệnh thường được chẩn đoán ở giai đoạn muộn. Ngay cả khi được phát hiện, việc điều trị bệnh ung thư tuyến tụy cũng đạt hiệu quả thấp.

Bác sĩ Liu Boren, Chủ tịch của Hiệp hội Dinh dưỡng Di truyền và Y học Chức năng Đài Loan (Trung Quốc), chia sẻ rằng người ta thường ít quan tâm đến tuyến tụy cho đến khi bệnh phát triển. Ông đưa ra ví dụ về một người đàn ông 49 tuổi đến khám vì da vàng, đau bụng và giảm cân. Mặc dù bề ngoài anh ta không quá yếu đuối, nhưng kết quả xét nghiệm chỉ ra rằng anh ta mắc ung thư tuyến tụy đã lan toả khắp cơ thể và sau đó qua đời sau 3 tháng.

Vì rất khó phát hiện, thời gian từ khi phát hiện tới khi tử vong rất ngắn, thậm chí chỉ một vài tháng, nên căn bệnh này còn được gọi là "vua ung thư." Bác sĩ Liu nhắc nhở rằng, nếu không muốn bỏ lỡ cơ hội điều trị, chúng ta cần chú ý đặc biệt đến 5 dấu hiệu từ tuyến tụy ở giai đoạn đầu.

1. Đau vùng bụng trên

‎Khi bị ung thư tụy, một trong những triệu chứng phổ biến là đau bụng. Đau bụng thường bắt đầu xuất hiện trước khi bệnh được phát hiện khoảng 1-2 tháng và trở nên nghiêm trọng hơn theo thời gian, nhưng ban đầu thường chỉ cảm thấy đau nhẹ ở vùng thượng vị nên dễ bị nhầm lẫn với viêm dạ dày.

Nếu bệnh tiến triển, đau thường bắt đầu từ vùng thượng vị và lan ra hai bên và/hoặc sau lưng. Cơn đau có thể không liên tục, nhưng thường trở nên nặng hơn sau khi ăn hoặc nằm ngửa, khiến người bệnh phải cuộn tròn để giảm đau. Đau sau lưng thường xảy ra khi khối u nằm ở phần thân hoặc đuôi của tụy hơn là phần đầu.

Triệu chứng đau bụng dai dẳng thường là dấu hiệu rõ ràng nhất của ung thư tuyến tụy. Thông thường, đau bụng trong ung thư tuyến tụy sẽ xuất hiện dần dần và tăng dần theo tiến triển của bệnh, tuy nhiên cũng có trường hợp đau bụng đột ngột và gay gắt do u làm tắc ống tụy gây viêm tụy cấp.

2. Vàng da, nước tiểu sẫm màu

Triệu chứng tiếp theo khi mắc ung thư tụy bao gồm vàng da và nước tiểu sẫm màu. Thường được gọi là vàng da tắc mật.

Một điểm khác biệt quan trọng của vàng da do ung thư tuyến tụy là việc da trở nên vàng liên tục và màu sắc càng ngày càng tăng do u gây tắc ống mật chính, từ đó dịch mật từ gan không thể xuống tá tràng. Hậu quả là dịch mật vào máu gây vàng da và nước tiểu sẫm màu, thường có màu cam hoặc nâu, do cơ thể tích tụ bilirubin.

Vàng da thường gặp và xuất hiện sớm với những khối u vùng đầu tụy. Trong một số trường hợp, vàng da là lý do khiến bệnh nhân đi khám và phát hiện bệnh ung thư tụy.

3. Lượng đường trong máu tăng bất thường

Nếu lượng đường trong máu tăng không rõ nguyên nhân, có thể tuyến tụy đang yêu cầu giúp đỡ. Ung thư tuyến tụy giai đoạn đầu có thể dẫn đến tăng đường huyết do rối loạn tiết Insulin và Glucagon - 2 hormone điều hòa đường huyết của cơ thể.

Tuyến tụy chính là cơ quan nội tiết quan trọng của cơ thể người và insulin cần thiết cho cơ thể con người được sản xuất từ tuyến tụy. Insulin giúp duy trì mức đường huyết ổn định. Khi ung thư tuyến tụy phát hiện, sự sản xuất insulin không bình thường có thể dẫn đến tăng đường huyết không rõ nguyên nhân.

Đáng tiếc, nhiều người thường nghĩ họ mắc bệnh tiểu đường sau khi phát hiện đường huyết cao. Nhưng nếu chỉ tập trung vào điều trị bệnh tiểu đường, có khả năng cao ung thư tuyến tụy sẽ không được chẩn đoán kịp thời.

4. Chán ăn và sụt cân không rõ nguyên nhân

Vai trò của tuyến tụy rất quan trọng trong quá trình tiêu hóa thức ăn. Khi tuyến tụy bị tổn thương, quá trình tiêu hóa sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng, người bệnh thường trở nên chán ăn và sụt cân đột ngột.

Tuyến tụy không chỉ đóng vai trò là cơ quan nội tiết mà còn là cơ quan ngoại tiết, dịch tụy chứa nhiều chất như natri bicarbonate, trypsinogen, lipase, amylase... Nước tụy được dẫn vào tá tràng thông qua ống tụy, nơi thực hiện quá trình tiêu hóa protein, chất béo và đường.

Mặt khác, khối u tụy kích thước lớn cũng ảnh hưởng đến dạ dày gây ợ nóng, ợ chua, buồn nôn, nôn ói… khi ăn

5. Hay đầy bụng và tiêu chảy

Bệnh nhân ung thư tuyến tụy dễ bị trướng bụng do dịch tụy tiết ra bất thường. Khi các khối u tuyến tụy phát triển và chèn ép thì nó có thể gây ra các triệu chứng ở đường tiêu hóa như đầy hơi, chướng bụng, khó tiêu... Chúng thường bị nhầm lẫn với các bệnh về dạ dày, đường ruột.

Biểu hiện đầy bụng, không muốn ăn khi mắc ung thư tuyến tụy giai đoạn đầu thường dễ bị nhầm lẫn với vấn đề tiêu hóa (Hình minh họa)

Bệnh nhân mắc ung thư tuyến tụy cũng thường gặp tình trạng tiêu chảy, được mô tả bởi mọi người là chứng phân mỡ. Nguyên nhân của tình trạng này có thể do dịch tụy tiết ra không đều hoặc bị tắc nghẽn, làm cho thức ăn béo khó tiêu hóa.

Trong những trường hợp khác nhau, các triệu chứng được đề cập có thể là do các bệnh lý khác nhau. Tuy nhiên, Tiến sĩ Liu Boren khuyên rằng việc đi khám sức khỏe sớm, đặc biệt là sàng lọc ung thư tuyến tụy, để tránh hối hận không kịp. Nguồn và hình ảnh: Aboluowang, Cancer.net, Sunday More.