1. Mức xử phạt đối với hành vi xây dựng nhà ở sai giấy phép xây dựng?
Xây dựng là một quy trình thiết kế và thi công nhằm tạo ra các cơ sở hạ tầng hoặc công trình, nhà ở. Hoạt động này khác với hoạt động sản xuất, vì trong sản xuất, một lượng lớn sản phẩm được tạo ra với những chi tiết giống nhau, trong khi xây dựng nhằm phục vụ cho từng đối tượng khách hàng riêng biệt tại những địa điểm khác nhau. Ở các quốc gia phát triển, ngành công nghiệp xây dựng đóng góp từ 6 đến 9% tổng sản phẩm nội địa.Từ khái niệm "xử phạt vi phạm hành chính" trong lĩnh vực hành chính, chúng ta có thể rút ra khái niệm "xử phạt hành chính trong lĩnh vực xây dựng nhà ở" như sau: xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng nhà ở là hoạt động của cơ quan nhà nước và những người có thẩm quyền áp dụng hình thức xử phạt cũng như các biện pháp khắc phục hậu quả đối với cá nhân và tổ chức thực hiện hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng nhà ở, theo quy định của pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính.
1.2. Mức xử phạt đối với hành vi xây dựng nhà ở sai giấy phép xây dựng?
Theo điều khoản trong Nghị định số 16/2022/NĐ-CP của Chính phủ về việc xử phạt các hành vi vi phạm quy định về trật tự xây dựng, khi xử phạt chủ đầu tư hoặc tổ chức thi công công trình xây dựng khi vi phạm nội dung giấy phép xây dựng do cơ quan có thẩm quyền cấp (Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh, cơ quan ủy quyền từ Sở Xây dựng, Ban quản lý khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao, khu kinh tế, Uỷ ban nhân dân cấp huyện theo Luật Xây dựng năm 2020), mức xử phạt đối với chủ đầu tư vi phạm các quy định về trật tự xây dựng là như sau:Thứ nhất, đối với trường hợp cấp phép sửa chữa, cải tạo, di dời công trình và giấy phép xây dựng có thời hạn, áp dụng mức xử phạt như sau:
– Nếu xây dựng nhà ở riêng lẻ thông thường, bạn sẽ bị phạt từ 15 triệu đến 20 triệu đồng.
– Nếu xây dựng nhà ở riêng lẻ tại khu bảo tồn, khu di tích lịch sử, văn hóa hoặc công trình xây dựng khác, bạn sẽ bị phạt từ 25 triệu đến 30 triệu đồng.
- Đối với việc xây dựng công trình yêu cầu lập báo cáo nghiên cứu tính khả thi hoặc báo cáo kinh tế kỹ thuật, vi phạm sẽ bị phạt từ 70 triệu đồng đến 90 triệu đồng.
- Đối với việc cấp giấy phép xây dựng mới, mức phạt được áp dụng như sau:
- Khi xây dựng nhà ở riêng lẻ, phạt sẽ dao động từ 30 triệu đồng đến 40 triệu đồng.
- Trường hợp xây dựng nhà ở riêng lẻ tại khu bảo tồn, khu di tích lịch sử, văn hóa hoặc công trình xây dựng khác, phạt sẽ từ 50 triệu đồng đến 70 triệu đồng.
– Trình tự, thủ tục xử phạt đối với hành vi xây dựng sai giấy phép theo nghị định số 16/2022/NĐ-CP được tiến hành như sau: Trong trường hợp xây dựng công trình mà đòi hỏi phải có yêu cầu lập báo cáo nghiên cứu tính khả thi khi đầu tư xây dựng hoặc công trình mà phải lập báo cáo kinh tế kĩ thuật khi đầu tư xây dựng, vi phạm sẽ bị áp dụng hình phạt tiền từ 100 triệu đồng đến 120 triệu đồng.
2. Khi xây dựng nhà ở sai giấy phép xây dựng thì có cách nào để không bị phá dỡ không?
Thứ nhất, phải lập biên bản vi phạm hành chính và yêu cầu dừng thi công xây dựng công trình. Thanh tra viên xây dựng hoặc cán bộ quản lý xây dựng cấp xã có trách nhiệm phát hiện ngay các vi phạm pháp luật xây dựng trên địa bàn và lập biên bản vi phạm để yêu cầu ngừng thi công xây dựng công trình và đồng thời yêu cầu chủ đầu tư thực hiện các nội dung được ghi trong biên bản. Biên bản ngừng thi công xây dựng phải ghi rõ nội dung vi phạm và biện pháp xử lý, và phải được gửi ngay cho chủ tịch ủy ban nhân dân cấp để báo cáo.
Thứ hai, phải đình chỉ thi công xây dựng. Nếu chủ đầu tư không ngừng thi công xây dựng để thực hiện các nội dung trong biên bản trong thời hạn 24 giờ kể từ khi lập biên bản ngừng thi công xây dựng, thì chủ tịch ủy ban nhân dân cấp xã phải ban hành quyết định đình chỉ thi công xây dựng công trình và buộc chủ đầu tư thực hiện các nội dung đã quy định. Trong 24 giờ kể từ khi ban hành quyết định đình chỉ thi công xây dựng, chủ tịch ủy ban nhân dân xã phải tổ chức một lực lượng cấm các phương tiện vận chuyển vật tư và vật liệu vào công trình xây dựng đang vi phạm pháp luật về xây dựng. Người có thẩm quyền ký kết hợp đồng dịch vụ phải ngừng cung cấp các dịch vụ đối với công trình vi phạm.
Thứ ba, sẽ tiến hành cưỡng chế phá dỡ công trình vi phạm. Ủy ban nhân dân cấp xã sẽ ban hành quyết định về việc cưỡng chế phá dỡ và sẽ tổ chức phá vỡ công trình sau ba ngày, tính cả ngày nghỉ, kể từ khi ban hành quyết định đình chỉ thi công đối với công trình vi phạm. Sau mười ngày, kể từ ngày ban hành quyết định đình chỉ thi công, phải lập phương án phá dỡ và chủ đầu tư bắt buộc không được tiến hành thi công xây dựng những nội dung đã được ghi trong biên bản.
Đối với công trình xây dựng vi phạm do ủy ban nhân dân cấp huyện hoặc Sở xây dựng cấp giấy phép xây dựng, trong vòng 24 giờ kể từ khi ủy ban nhân dân cấp xã ban hành quyết định đình chỉ thi công, ủy ban nhân dân cấp xã sẽ gửi hồ sơ lên chủ tịch ủy ban nhân dân cấp huyện. Trong ba ngày, kể từ ngày nhận được hồ sơ hợp lệ, chủ tịch ủy ban nhân dân huyện sẽ ban hành quyết định cưỡng chế. Theo đó, chủ tịch ủy ban nhân dân xã chịu trách nhiệm tổ chức phá dỡ cưỡng chế.
Thứ tư, người ta bắt đầu phá dỡ công trình vi phạm bằng cưỡng chế. Việc phá dỡ cần có một kế hoạch để đảm bảo an toàn trong quá trình thực hiện. Đối với các công trình xây dựng yêu cầu phê duyệt kế hoạch phá dỡ, kế hoạch này phải được chủ đầu tư tổ chức lập. Trong trường hợp không đủ điều kiện để lập kế hoạch phá dỡ, chủ đầu tư phải thuê một tổ chức tư vấn có đủ năng lực pháp lý để lập kế hoạch. Trong trường hợp bị cưỡng chế phá dỡ, người có thẩm quyền sẽ ban hành quyết định cưỡng chế và chỉ định một tổ chức tư vấn để lập kế hoạch, và chủ đầu tư phải chịu mọi chi phí.
Kế hoạch phá dỡ phải bao gồm các biện pháp quy trình phá dỡ, cung cấp trang thiết bị máy móc để đảm bảo an toàn và vệ sinh môi trường, cũng như an ninh trật tự.
Tổ chức phá dỡ phải đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn năng lực theo quy định của pháp luật. Nếu phá dỡ không được xem là phương án, thì việc phải đảm bảo an toàn cho con người, tài sản và môi trường.
Theo nghị định trên, khi bị xử phạt vi phạm hành chính, chủ đầu tư sẽ có 90 ngày để nộp và điều chỉnh giấy phép xây dựng. Trong thời gian này, nếu đồng ý được, không cần thực hiện biện pháp phá dỡ công trình đang thi công. Nếu không được cấp phép, sẽ phải phá dỡ công trình xây dựng không tuân thủ giấy phép trước đó được cấp bởi cơ quan có thẩm quyền.
3. Các biện pháp khắc phục hậu quả xây dựng nhà ở sai giấy phép xây dựng:
Ngoài ra, Nghị định số 16/2022/NĐ-CP của Chính phủ đã quy định về việc xử phạt vi phạm quy định về trật tự xây dựng ngày 28/01/2022 cũng đề cập đến các biện pháp trách nhiệm hành chính nhằm khôi phục lại quyền lợi hợp pháp bị vi phạm. Những biện pháp khắc phục sau vi phạm có thể bao gồm:- Bắt buộc phải khôi phục lại tình trạng ban đầu;
- Phải thực hiện các biện pháp để khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường và sửa thông tin sai lệch hoặc gây nhầm lẫn;
- Phải hoàn trả các khoản lợi ích bất hợp pháp nhận được từ việc vi phạm các quy định hành chính.
– Buộc phá dỡ công trình xây dựng, bộ phận của công trình xây dựng vi phạm;
– Cùng các biện pháp khác theo quy định của Chính Phủ.
Các văn bản pháp luật được sử dụng trong bài viết:
Luật Xây dựng năm 2014, sửa đổi bổ sung năm 2020;
Luật Nhà ở năm 2014;
Nghị định số 16/2022/NĐ-CP của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm quy định về trật tự xây dựng ngày 28/01/2022.
