Trần Anh Hùng: Hành trình vươn tầm thế giới

LHP Cannes 2023 sẽ diễn ra từ ngày 16 đến 27-5 (giờ địa phương) tại thành phố Cannes, nước Pháp. Trong sự kiện này, đạo diễn Trần Anh Hùng đã được tôn vinh với tác phẩm mang tên La Passion de Dodin Bouffant (còn được gọi là The Pot-au-Feu), một bộ phim mà ông đạo diễn và viết kịch bản. Với những cảnh quay tinh tế và chất lượng, tác phẩm đã nhận được tràng vỗ tay dài 7 phút và nhiều lời khen ngợi từ khán giả.

Đạo diễn Trần Anh Hùng (trái) nhận giải tại Cannes 2023 (Ảnh: REUTERS)

Trong lúc được vinh danh với giải thưởng Đạo diễn xuất sắc nhất, Trần Anh Hùng đã bày tỏ lòng biết ơn đối với hai diễn viên chính trong phim của mình, đó là Juliette Binoche và Benoît Magimel. Ông cũng không quên cảm ơn vợ của mình, bà Trần Nữ Yên Khê - người đã đồng hành và hỗ trợ ông trong suốt những dự án phim của mình. Ông gọi bà là "người đầu bếp" trong sự nghiệp của mình, thể hiện tình cảm và sự tinh tế đẳng cấp của một đạo diễn thành công.

Tác phẩm La Passion de Dodin Bouffant là bản chuyển thể từ tiểu thuyết The Life and Passion of Dodin-Bouffant, Gourmet (1924) của Marcel Rouff. Phim xoay quanh chuyện tình lãng mạn của đầu bếp Eugenie (do Juliette Binoche thủ vai) và chuyên gia ẩm thực Dodin Bouffant (do Benoît Magimel thủ vai) vào cuối thế kỷ XIX. Dodin Bouffant là một người giàu có, sành ăn và có niềm đam mê mãnh liệt với ẩm thực, trong khi đó, Eugenie là đầu bếp tài năng, luôn hoàn thành những yêu cầu khó từ phía Dodin Bouffant. Từ sự đồng điệu về niềm đam mê ẩm thực và gắn bó trong nhiều năm, cả hai dần dần dệt nên câu chuyện tình lãng mạn.

Phim có cốt truyện đơn giản nhưng cách kể ấn tượng, điềm tĩnh và chậm rãi nhưng rất đẹp, rất thơ. Ẩm thực được nâng tầm trong phim thông qua góc quay, mô tả cho khán giả vẻ đẹp và sự ngon miệng của món ăn cũng như những tầng ý nghĩa đầy chiêm nghiệm trong đó. La Passion de Dodin Bouffant được đánh giá là một tác phẩm thành công, tôn vinh các giác quan trong trải nghiệm ẩm thực. Các diễn viên nam, nữ chính thể hiện vai diễn của họ một cách hoàn hảo. Phim có sự quyến rũ, tinh tế và đầy hấp dẫn đáng để xem lại. Mạch phim chậm rãi nhưng đầy khéo léo và đáng xem.

Bộ phim tinh tế của Trần Anh Hùng đã đưa khán giả đến những suy ngẫm đằng sau những món ăn cùng câu chuyện tình được kể. Bữa ăn dù ngon đến mấy cũng chỉ tồn tại trong khoảnh khắc và một mối tình cũng tương tự, không thể tránh khỏi hết hạn. Tuy nhiên, khi bộ phim kết thúc với nỗi buồn thì điều an ủi khán giả sẽ là quan điểm giống món ăn ngon tuyệt vời, và những ký ức về một mối tình lãng mạn sẽ mãi trường tồn trong lòng mỗi người.

Trở lại với vẻ đẹp tỉ mỉ

Khi được hỏi về lý do quay cảnh nấu ăn lên đến 40 phút trong phim, với sự mô tả cực kỳ chi tiết mà thậm chí các chương trình nấu ăn cũng chưa từng làm được, đạo diễn Trần Anh Hùng đã chia sẻ rằng mục đích của ông là để thể hiện điều gì đó hoàn toàn mới mẻ nhưng lại cực kỳ bình thường, không có bất kỳ yếu tố ngoạn mục nào. Theo ông, nếu quay cảnh nấu ăn như một màn vũ đạo trên màn ảnh thì nó sẽ rực rỡ, giống như một vở ballet. Trên phim trường, đoàn làm phim đã thưởng thức tất cả các món ăn được sử dụng trong mỗi cảnh quay và đó chính là những bữa ăn ngon nhất.

Trần Anh Hùng là một đạo diễn điện ảnh nổi tiếng của Việt Nam và cũng được biết đến trên toàn thế giới. Ông sinh năm 1962 tại Việt Nam và sau đó theo gia đình đến Pháp. Tại Pháp, ông đã học tại Trường Điện ảnh École Louis-Lumière và hoàn thành đề tài tốt nghiệp năm 1987 với phim ngắn có liên quan đến văn hóa Việt, đó là Người Thiếu Phụ Nam Xương. Ông đã viết kịch bản phim này dựa trên tác phẩm Truyền Kỳ Mạn Lục của nhà văn Nguyễn Dữ.

Sau Người Thiếu Phụ Nam Xương, ông thực hiện một phim ngắn khác là Hòn Vọng Phu trước khi thực hiện phim dài đầu tay của mình vào năm 1993, đó là Mùi Đu Đủ Xanh. Tác phẩm này đã giúp Trần Anh Hùng gây được tiếng vang lớn. Ông đã được trao giải "Camera d'Or" tại LHP Cannes 1993 và giải César de la meilleure première œuvre tại Giải César của Viện Hàn lâm Nghệ thuật và Kỹ thuật Điện ảnh Pháp.

Phim Mùi cũng được đề cử chính thức tại Oscar lần thứ 66 trong hạng mục "Phim nói tiếng nước ngoài xuất sắc nhất", đây là bước đột phá lớn của điện ảnh Việt Nam khi có một tác phẩm đạt được thành tích đáng kể tại giải thưởng danh giá nhất thế giới. Phim kể về cuộc đời của cô bé Mùi, từ khi là một người trong gia đình buôn vải ở Sài Gòn những năm 1950 cho đến khi trưởng thành và có tình yêu với một nghệ sĩ dương cầm. Trần Anh Hùng, với tác phẩm đầu tay Xích Lô đã đạt được thành công, và sau đó anh còn giành được giải "Sư tử vàng" cho phim xuất sắc nhất tại LHP Venice 1995 khi chỉ mới 33 tuổi. Tác phẩm tiếp theo của Trần Anh Hùng như Mùa Hè Chiều Thẳng Đứng, Và Anh Đến Trong Cơn Mưa, Rừng Na Uy và Vĩnh Cửu cũng đều nhận được sự đánh giá cao từ khán giả và giới chuyên môn.

Trần Anh Hùng đã tạo nên dấu ấn riêng trong 9 tác phẩm điện ảnh của mình bằng phong cách không tuân thủ lối mòn truyền thống, luôn tìm kiếm cách kể chuyện mới lạ. Mặc dù gặp phải ý kiến trái chiều và lời chê nhiều hơn khen với Và Anh Đến Trong Cơn Mưa và Rừng Na Uy, nhưng ông đã tái xuất đầy thăng hoa với La Passion de Dodin Bouffant và nhận được những thành quả lịch sử trong sự nghiệp của mình. Thành quả này không thể thiếu sự đồng hành và gắn bó của Trần Nữ Yên Khê - người vợ của đạo diễn và là nàng thơ trong tác phẩm điện ảnh này.

Sau khi đạo diễn Trần Anh Hùng hoàn thành phim Mùa Hè Chiều Thẳng Đứng, ông không tiếp tục làm phim tại Việt Nam nhưng vẫn thường trở về đây giảng dạy về điện ảnh và hỗ trợ cho các nhà làm phim trẻ có tài năng. Ngay khi thông tin vinh danh của ông tại Cannes 2023 được công bố, nhiều người yêu điện ảnh và trong giới đã gửi lời chúc mừng và tự hào về sự thành công của Trần Anh Hùng trên trang cá nhân.

Đạo diễn Trần Anh Hùng cho biết ông có ước mơ làm một bộ phim về Đức Phật và nghĩ rằng đó sẽ là một công việc thú vị. Với di sản tinh thần phi thường, Đức Phật đã chữa lành cho nhiều người trên thế giới và là một nhân vật vô cùng đặc biệt. Ngoài ra, ông cũng muốn thực hiện một bộ phim tại Việt Nam với dàn diễn viên toàn nữ.

Năm 1993, Trần Anh Hùng đã đoạt giải Camera d’Or tại LHP Cannes cho phim Mùi Đu Đủ Xanh. Và đến năm 2023, Phạm Thiên Ân cũng được vinh danh với giải thưởng này cho tác phẩm Bên Trong Vỏ Kén Vàng, chiếu ở hạng mục Tuần lễ đạo diễn và là tác phẩm duy nhất của Việt Nam tại LHP Cannes năm nay.

Phạm Thiên Ân, một đạo diễn đến từ TP HCM, hiện đang sinh sống và làm phim tại Houston, Mỹ. Anh từng giành giải nhì cuộc thi "Phim ngắn 48 giờ" vào năm 2014 và đạt giải illy cho phim ngắn xuất sắc nhất tại hạng mục Directors’ Fortnight thuộc LHP Cannes với tác phẩm Hãy Tỉnh Thức Và Sẵn Sàng vào năm 2019. Sau đó, anh đã phát triển phim ngắn trên thành phim dài Bên Trong Vỏ Kén Vàng.