Phương tiện giao thông đường thủy là gì? Gồm những loại nào?

Đường thủy hay còn gọi là giao thông đường thủy là một hình thức đi lại trên nước. Các loại giao thông đường thủy bao gồm đường sông, đường biển, đường kênh và hồ. Để xác định đường thủy, ta cần đảm bảo độ sâu phù hợp để tàu có thể di chuyển.

1. Hiểu như thế nào về đường thủy?

1.1. Đường thủy là gì? 

– Phải đủ rộng để phù hợp với chiều rộng của tàu

‐ Không có chướng ngại vật  như thác nước, ghềnh hay các công trình nhân tạo ngăn cản

H2: Đường thủy nội địa và tốc độ dòng nước

‐ Tốc độ của dòng nước ảnh hưởng đến chuyển động của tàu thuyền.

1.2. Đường thủy nội địa là gì?

Đường thủy nội địa là một hệ thống gồm các luồng, âu tàu, các công trình đưa phương tiện qua đập, thác trên sông, kênh, rạch hoặc luồng trên hồ, đầm, phá, vũng, vịnh, ven bờ biển, ra đảo, nối các đảo thuộc nội thủy của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Hệ thống này được tổ chức, quản lý, khai thác để phục vụ giao thông vận tải, theo quy định của Luật Giao thông đường thủy nội địa năm 2015.

1.3. Vận tải đường thủy là gì?

Lĩnh vực vận tải đường thủy ra đời sớm hơn nhiều so với các phương thức vận tải khác (sau vận tải đường sông). Ngay từ thế kỷ thứ V trước công nguyên, các quốc gia cổ như Ai Cập, Trung Quốc và Nhật Bản đã biết tận dụng việc sử dụng đường biển để thúc đẩy giao lưu giữa các vùng, miền, khu vực và quốc gia trên toàn cầu. Ngày nay, với sự phát triển vượt bậc của khoa học công nghệ, vận tải đường biển đã trở thành một hình thức vận chuyển hiện đại trong hệ thống vận tải quốc tế, góp phần quan trọng trong hoạt động xuất nhập khẩu.

2. Phương tiện giao thông đường thủy là gì?

Phương tiện giao thông đường thủy, còn được gọi là Thủy phi cơ, là những phương tiện được sử dụng để di chuyển trên mặt nước, có thể được chế tạo bằng công nghệ thủ công hoặc hiện đại có sử dụng máy móc. Loại phương tiện này được sử dụng để vận chuyển người hoặc hàng hóa qua các kênh rạch, sông ngòi, biển cả... từ nơi này đến nơi khác. Một số tàu chỉ được dùng để vận chuyển người, trong khi các tàu khác tập trung chủ yếu vào việc chở hàng hóa, và cũng có những tàu có thể đảm nhận cả hai nhiệm vụ. Ví dụ, các chiếc phà có khả năng chở người và hành lý, thậm chí ô tô, đến đích của họ. Các tàu đánh cá được sử dụng để đưa ngư dân ra xa khơi để đánh bắt, thường có khả năng lưu trữ để đựng lại sao khi thu hoạch. Ngoài ra, các tàu vận chuyển hàng hóa khác cũng thường tiến hành xử lý nguyên vật liệu và hàng hoá trước khi chuyển chúng đến các điểm đến khác.

Chất liệu làm thành phương tiện giao thông đường thủy cần đáp ứng yêu cầu cao, chống nước tốt, có khả năng nổi trên mặt nước, và chịu được tải trọng lớn để di chuyển.

Tuy nhiên, phương tiện vận chuyển cần sử dụng tùy theo loại và số lượng hàng hóa cần chuyển.

Một số hình thức vận tải đường thủy mà ta cần đề cập đến như: tàu thủy, phà, tàu kéo, thuyền buồm, sà lan, và giàn khoan dầu khí...

3. Phân loại phương tiện giao thông đường thủy:

3.1. Tàu:

Trong các hình thức vận tải đường thủy, tàu thủy là phương tiện được sử dụng phổ biến nhất. Một số loại tàu thông dụng bao gồm:

‐ Tàu chở hàng rời: Thường được sử dụng để vận chuyển các loại hàng hóa như nông sản, gạo, ngũ cốc… có khối lượng lớn.

‐ Tàu làm lạnh: Phổ biến và thường được dùng để vận chuyển hàng hóa dễ hỏng, cần được bảo quản ở nhiệt độ thấp hoặc được kiểm soát như trái cây tươi, cá và các sản phẩm từ sữa và một số sản phẩm khác đòi hỏi yêu cầu về nhiệt độ bảo quản. Tàu này được trang bị phòng lạnh để đảm bảo việc bảo quản hàng hóa trong quá trình vận chuyển.

Tàu container là một loại tàu chuyên dụng được sử dụng để vận chuyển hàng hóa thương mại. Loại tàu này có khả năng vận chuyển số lượng lớn hàng hóa với tải trọng rất nặng trong các không gian container đặc biệt. Hàng hóa được chở trên tàu container chủ yếu là hàng khô. Tàu container thường sử dụng động cơ diesel và có trung bình khoảng 30 người trên mỗi tàu, họ nghỉ ngơi trong buồng máy hoặc phía sau tàu. Đây là loại tàu có khả năng chở container có trọng lượng lên đến hàng chục nghìn tấn trên các loại tàu biển thông thường. Chúng được sử dụng chủ yếu để vận chuyển hàng hóa giữa các nước trong khu vực và trên toàn thế giới.

3.2. Phà:

Phà là một loại phương tiện giao thông đường thủy thường có hình dạng giống một chiếc thuyền hoặc tàu, được sử dụng để vận chuyển hành khách và phương tiện cá nhân của họ. Ngoài việc chở hàng hóa, phà còn có thể vận chuyển tàu hỏa. Phà đã trở thành một phần không thể thiếu trong hệ thống giao thông công cộng ở nhiều quốc gia, cung cấp dịch vụ vận chuyển hàng hóa và di chuyển giữa các địa điểm với giá cả phải chăng. Việt Nam là một trong những quốc gia có phà phục vụ dân chúng.

3.3. Tàu kéo:

Tàu kéo là những phương tiện nhỏ nhưng rất mạnh mẽ được dùng để điều khiển và vận chuyển các tàu lớn bằng cách kéo hoặc đẩy chúng. Các tàu kéo có thể hoạt động độc lập hoặc được kết nối với sà lan thông qua một cơ cấu khớp nối.

3.4. Thuyền buồm:

Thuyền buồm là một loại phương tiện thủy lực. Trái với các loại tàu và thuyền khác thường sử dụng động cơ cơ học, thuyền buồm di chuyển trên mặt nước nhờ sức gió qua các buồm.

3.5. Sà lan:

Sà lan là tên gọi của một loại thuyền đáy bằng, phương tiện thường được sử dụng để vận chuyển hàng hóa nặng trên các con sông, rạch. Hầu hết các sà lan phải được đẩy bằng bánh lái hoặc máy đẩy và không thể tự di chuyển trong nước.

4. Điều kiện để phương tiện giao thông đường thủy được cấp phép lưu thông:

Theo điều 24 của Luật Giao thông đường thủy nội địa 2015, để được cấp phép lưu thông, các phương tiện giao thông đường thủy phải đáp ứng các điều kiện sau đây:

‐ Đối với phương tiện không có động cơ có trọng tải toàn phần trên 15 tấn, phương tiện có động cơ với tổng công suất máy chính trên 15 mã lực và phương tiện có sức chở trên 12 người, khi hoạt động trên đường thủy, cần tuân thủ các tiêu chuẩn chất lượng, an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường được quy định.

Cần có giấy chứng nhận đăng ký phương tiện thủy nội địa, giấy chứng nhận về an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường, đánh dấu hoặc gắn số đăng ký, sơn vạch để nhận biết vùng nước an toàn và số lượng người được phép chở trên tàu.

Ngoài ra, cần có đủ thông tin về định biên của các thủy thủ và danh sách của những người này.

‐ Đối với các phương tiện không có động cơ trọng tải từ 1 tấn đến dưới 5 tấn hoặc có sức chở từ 5 đến 12 người, phương tiện phải có động cơ chính có công suất dưới 5 mã lực hoặc có sức chở dưới 5 người khi hoạt động trên đường thủy nội địa cần tuân thủ những điều kiện sau đây: đảm bảo an toàn, sơn vạch dấu mớn nước nước an toàn và có giấy chứng nhận đăng ký.

‐ Đối với các phương tiện đơn giản có trọng tải dưới 1 tấn hoặc có sức chở dưới 5 người hoặc bè, khi hoạt động trên đường thủy nội địa cần tuân thủ các quy định về an toàn do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh nơi chủ phương tiện đăng ký hộ khẩu thường trú đề ra.

5. Những lưu ý khi tham gia giao thông đường thủy: 

5.1. Những việc nên làm khi tham gia giao thông đường thủy:

Khi tham gia giao thông đường thủy, người tham gia giao thông phải tuân theo một số quy tắc và tuân thủ hướng dẫn để đảm bảo an toàn cho bản thân và những người xung quanh. Cụ thể như sau:

‐ Khi từ tàu thuyền bờ đi xuống bờ, hãy đi chậm rãi và cẩn thận, không được vội vã hay nhanh chóng rời tàu. Nếu có nhân viên giúp bạn xuống tàu, hãy bắt tay với họ khi họ rước bạn nếu cần sự giúp đỡ đó.

- Nếu mang theo vali hoặc hành lý nặng, vui lòng giao cho nhân viên tàu, thuyền để vận chuyển lên phương tiện.

- Khi ngồi trên tàu, thuyền, hãy lắng nghe thông tin từ nhân viên hoặc đọc nội quy quy tắc tham gia giao thông đường thủy.

‐ Khi lên tàu, hãy nhanh chóng ngồi định vị hoặc tuân theo chỉ dẫn của nhân viên. Đồng thời, đảm bảo mặc áo phao khi lên tàu và tuân thủ các quy định để đảm bảo an toàn khi tham gia giao thông đường thủy.

‐ Hãy chú ý đến các hướng dẫn và lưu ý của nhân viên để tuân thủ và đảm bảo an toàn cho toàn bộ hành trình trên đường thủy.

5.2. Những việc không nên làm khi tham gia giao thông đường thủy:

Ngoài việc nên thực hiện, ta cần tránh những việc sau khi tham gia giao thông đường thủy:

‐ Tránh sử dụng giày cao gót, giày gót nhọn, dép trơn, vì chúng có thể làm bạn không thể đứng vững, dễ gặp nguy hiểm.

- Cấm chạy, nhảy, chơi, nô đùa trong khi đi trên tàu, thuyền.

- Cấm xả rác không ngăn nắp trên phương tiện giao thông thủy, không vứt rác xuống các khu vực nước và không ném rác vào sông, hồ, biển...

- Với mục tiêu đảm bảo an toàn và an ninh cho bản thân và người khác, hãy tuân thủ việc không xô đẩy khi lên xuống tàu.

- Tránh tự ý vi phạm quy định bằng việc đi vào các khu vực nguy hiểm hoặc leo lên tàu khi chưa có sự cho phép từ nhân viên.