Làm móng và rạp chiếu phim: Những nguy cơ lây nhiễm HIV cần biết

1. Thông tin chung về virus HIV

HIV là viết tắt của Virus Gây Hủy Hoại Miễn Dịch- Người. Nó được phát hiện lần đầu vào năm 1981, khi các trường hợp bệnh xuất hiện ở những người nghiện ma túy và đồng tính nam. Bệnh trở nên rõ rệt qua những dấu hiệu gây suy giảm miễn dịch chưa được hiểu rõ cũng như qua những cơn viêm phổi nặng bởi Pneumocystis, một loại nhiễm trùng hiếm gặp ở người có hệ thống miễn dịch bình thường.

Ở Việt Nam, trường hợp nhiễm HIV đầu tiên được phát hiện vào năm 1990.

BÁC SĨ NGUYỄN QUANG HIẾU

Tác giả bài viết

Bác sĩ khoa Ngoại - Phòng khám Đa Khoa Quốc tế Yersin, TP HCM

Kinh nghiệm làm việc:

2015 - 1/2016: Bác sĩ phòng khám Đa khoa Minh Quang, Biên Hòa.

1/2016 - 10/2018: Bác sĩ khoa Ngoại Tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa khu vực Long Thành.

10/2018 - 10/2019: Lớp Sơ bộ Ngoại tổng quát - Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM.

2. Đường lây nhiễm của HIV

HIV chỉ lây lan thông qua việc tiếp xúc với dịch tiết nhiễm virus. Nghĩa là trong tất cả trường hợp, khi có tiếp xúc với dịch tiết có chứa vi khuẩn HIV thông qua vết thương không được bảo vệ hoặc màng niêm mạc, nguy cơ bị lây nhiễm là có thể xảy ra.

Ví dụ: Sử dụng kim tiêm, bơm thuốc hoặc tiêm từ một dụng cụ y tế chung, sử dụng ống thuốc chung, truyền máu, quan hệ tình dục không sử dụng biện pháp an toàn, hoặc ghép tạng đều có nguy cơ nhiễm virus từ người khác.

3. Những tin đồn gần đây.

Vì sao lại là tin đồn? Vì những thông tin này thật sự rất khó xác minh.

- Đầu tiên, theo quy định của Bộ Y tế, thông tin về người bệnh nhiễm HIV được bảo mật. Vì vậy, bạn không thể xác minh thông tin trong bài viết trên các mạng xã hội, trừ khi họ tự tiết lộ hoặc tự cung cấp thông tin y tế của mình.

⁃ Đầu tiên, không gian mạng mang tính đa dạng cao và thông tin, bài viết thường phổ biến và không dễ xác thực.

• Liệu có thể lây HIV qua ghế ngồi ở rạp phim?

Câu chuyện được kể bắt đầu từ năm 2015 và từ đó đến nay đã trở thành một hiện tượng phổ biến theo từng giai đoạn. Nội dung của câu chuyện xoay quanh một người ngồi xuống ghế rạp chiếu phim và cảm thấy đau. Sau khi đứng dậy, người đó phát hiện ra một chiếc kim tiêm cùng với dòng chữ: "Tôi mắc HIV, chào mừng bạn đến với cộng đồng HIV".

Dù câu chuyện này có thật hay không vẫn là một câu hỏi chưa được giải đáp, nhưng nó đã gây ra sự thịnh nộ trong cộng đồng trong một thời gian dài. Hiện nay, một số bạn trẻ vẫn có thói quen kéo ghế xuống, sờ sờ trước khi ngồi để đảm bảo an toàn.

Tôi đã nhiều lần đến rạp xem phim và thấy điều tương tự này, đôi khi tôi tự hỏi họ đang làm điều không có ý nghĩa gì. Tuy nhiên, nếu như những bạn đó cảm thấy thoải mái khi ngồi xem phim thì cũng không sao.

Thực tế là khi một nhóm khách xem xong phim, rạp luôn mở đèn và dọn dẹp sạch sẽ. Cho đến mức không thấy một hạt bắp còn lại, huống hồ còn không có tờ giấy nào gắn trên ghế. Tuy nhiên, vì những tin đồn như vậy nên một số rạp đã trang bị máy hút rất mạnh đến mức không còn cả kiến.

Một điều quan trọng khác là các bạn sử dụng gì để chạm vào ghế? Tay trần đúng không? Vậy theo logic, nếu điều đó là sự thật, việc các bạn chạm vào như vậy liệu có nguy cơ không? Vì vậy, việc làm đó của các bạn chủ yếu là để yên tâm về niềm tin, chứ không giúp các bạn phòng tránh.

• Câu chuyện về nguy cơ nhiễm HIV thông qua làm móng.

Câu chuyện này không mới. Ban đầu, nó được đăng trên group viết truyện khoảng mười năm trước nên không được coi là tin cậy. Câu chuyện diễn ra chủ yếu ở quận 5, một người phụ nữ làm móng từ một người làm dạo. Sau một tháng, cô thấy sức khỏe yếu dần và khi kiểm tra, phát hiện cô bị nhiễm HIV. Vì tính chất của câu chuyện, nếu xem từ góc độ khoa học, có nhiều nghi ngờ. Về thời gian, việc suy yếu miễn dịch không thể xảy ra sau một tháng kể từ khi tiếp xúc với vi rút để có thể được xét nghiệm. Vấn đề thứ hai là liệu việc làm móng tay hoặc thậm chí tại tiệm có thể lây truyền vi rút hay không.

Trong quá trình làm móng tay hoặc móng chân, dụng cụ cắt móng sắc có đủ sắc để cắt móng tay. Nhưng thường thì chúng ta không tự cắt móng tay, phải không? Thợ làm móng sẽ cắt bỏ phần da thừa ở ngón tay sau khi cắt móng. Sau đó, họ cắt tỉa khoé để đẹp và sạch sẽ. Chính việc cắt khoé này có thể vô tình làm thương tổn mô và gây ra chảy máu. Như đã được đề cập ở phần trên, việc tiếp xúc với máu và chất nhờn có nguy cơ. Điều này có thể xảy ra khi cây nhíp cắt được dùng để cắt và làm sạch khoé ngón tay cho khách hàng trước. Đáng lưu ý, nguy cơ lây nhiễm là có.

Một câu chuyện tương tự liên quan đến việc cắt tóc. Khi cạo da mặt và cắt những sợi tóc non, có thể sử dụng cùng lưỡi lam và vô tình gây lây nhiễm...

Khả năng lây nhiễm tồn tại. Tuy nhiên, việc lây nhiễm HIV rất khó xảy ra do tỉ lệ lây nhiễm HIV thấp hơn so với những virus khác cũng lây qua dịch tiết, như virus viêm gan B, viêm gan C hay virus herpes, HPV. Để xảy ra lây truyền HIV, cần có nhiều yếu tố:

⁃ Để lây nhiễm, cần có vết thương niêm mạc hở (cửa ngõ) sâu đến lớp dưới da để xâm nhập vào mạch máu hoặc hệ đệm bạch cầu dưới da.

⁃ Để gây nhiễm bệnh, nồng độ virus trong máu cần được duy trì ở mức cao. Virus HIV chỉ sinh trưởng trong tế bào lympho T, vì vậy để tồn tại lâu, virus HIV cần có môi trường chứa tế bào lympho T. Trong trường hợp ngoại cảnh môi trường không có tế bào này, virus HIV sẽ nhanh chóng bị tiêu diệt.

⁃ Yếu tố vật chủ mới: vị trí nơi lây nhiễm phải chứa đủ lượng virus và chúng cần phải thoát khỏi hệ thống cơ thể, di chuyển đến tế bào lympho T để gây nhiễm. Điều này mới mở ra cơ hội để gây nhiễm.

4. Vậy nếu bạn lỡ chẳng may bị nhiễm? (Do trường hợp bạn cũng không hề biết)

⁃ Bạn cũng cần đối mặt với tình trạng sức khoẻ của mình.

- Bạn cần đến trung tâm y tế dự phòng để thực hiện xét nghiệm và đưa ra chẩn đoán.

- Trong trường hợp bạn bị nhiễm virus, chúng tôi sẽ hỗ trợ bạn. Thông tin cá nhân của bạn sẽ được bảo mật tuyệt đối. Đồng thời, chúng tôi sẽ tiến hành điều trị bằng thuốc kháng HIV nhằm giảm tải lượng virus và ngăn ngừa sự suy giảm miễn dịch. Các nhân viên y tế sẽ cùng bạn vượt qua khó khăn và hỗ trợ bạn hòa nhập vào cuộc sống.

Đối với những câu chuyện chưa được xác minh trên mạng xã hội, bạn có thể đọc, tuy nhiên cần sử dụng lý trí để phân tích. Tốt nhất là bạn cần hỏi một nhân viên y tế để được tư vấn, việc này có thể thực hiện được không? Đôi khi những câu chuyện chỉ đến từ tưởng tượng của người viết và không có căn cứ, có thể vô tình gây hoang mang dư luận hoặc ảnh hưởng đến cả một ngành nghề.