Khám phá chi tiết: Chọn bo mạch chủ sao cho hiệu quả khi build PC

Nếu bạn muốn tự lắp ráp một bộ máy tính hoặc đang xem xét việc mua một bộ máy tính sẵn có khả năng nâng cấp lâu dài, bo mạch chủ là một phần cực kỳ quan trọng. Trước khi quyết định mua, hãy xem xét kỹ những yếu tố sau đây!

Không phải ngẫu nhiên mà bo mạch chủ còn được gọi là "main" hoặc "mother", vì nó thực sự là cốt lõi của hệ thống. Trong hướng dẫn này, chúng tôi sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về bo mạch chủ và cách chọn linh kiện phù hợp nhất cho bộ máy tính của bạn.

Mainboard là gì?

Bo mạch chủ, hay còn được gọi là mainboard, motherboard hoặc "mobo", là tấm mạch in được sử dụng để kết nối mọi thành phần bên trong máy tính với nhau, tạo nên một máy tính hoàn chỉnh. Bo mạch chủ chứa đầy đủ các kết nối cho CPU, card đồ họa, ổ cứng, loa, quạt,... và quyết định được số lượng và loại các linh kiện có thể được gắn vào máy tính.

Khi nhìn vào một bo mạch chủ, bạn có thể thấy nhiều linh kiện khác nhau như đường mạch, transistor, tụ điện, khe cắm, đầu nối, tản nhiệt, chip,... Tất cả những linh kiện này được thiết kế để truyền tín hiệu giữa các linh kiện khác nhau và cung cấp nguồn điện cho chúng. Bo mạch chủ là một thiết bị rất phức tạp và chúng ta sẽ không đi sâu vào cấu trúc và hoạt động của nó trong bài viết này.

Có một số loại bo mạch chủ được sản xuất với các kích cỡ và chuẩn khác nhau, cho phép người dùng có thể lựa chọn theo nhu cầu và ngân sách của mình. Ví dụ, nếu bạn muốn xây dựng một hệ thống mạnh mẽ với nhiều quạt và sử dụng thùng máy kích cỡ full tower, bo mạch chủ ATX sẽ là một lựa chọn tốt nhờ vào số lượng kết nối lớn, hỗ trợ nhiều đầu cắm quạt và ổ cứng SATA. Tuy nhiên, nếu bạn chỉ cần một bo mạch chủ đơn giản để sử dụng trong văn phòng hoặc giải trí home theater, bo mạch chủ Mini-ITX nhỏ gọn sẽ phù hợp hơn.

Xem thêm: Top CPU tốt nhất để build PC cho gaming và giải trí trong năm 2023

Các nền tảng mainboard

Hiện nay, trên thị trường có hai nhà sản xuất chính của CPU máy tính là AMD và Intel. Vì vậy, thị trường mainboard cũng chia thành hai nền tảng chính là mainboard hỗ trợ CPU AMD và mainboard hỗ trợ CPU Intel. Bạn có thể dễ dàng tìm thấy mainboard phù hợp với mọi mức giá, từ mainboard dành cho CPU giá rẻ đến mainboard cho phép lắp nhiều CPU và card đồ họa cùng một lúc.

Cả Intel và AMD đều cạnh tranh để phát triển các CPU mới mạnh mẽ hơn, và điều này làm cho các loại mainboard hỗ trợ cùng loại CPU của cùng một hãng phân thành nhiều hệ thống khác nhau dựa trên "socket", tức là cách để CPU lắp vào mainboard. Khi bạn lựa chọn mainboard, bạn cần chọn một mainboard có socket phù hợp với CPU mà bạn muốn sử dụng, nếu không, bạn sẽ không thể lắp được.

Tuy nhiên, đôi khi bạn đã chọn đúng socket và đã lắp CPU vào mainboard nhưng máy vẫn không hoạt động. Nguyên nhân là do mainboard có thể không tương thích với CPU mới, dù chúng có cùng socket. Ví dụ, những mainboard A320M đời cũ chưa được cập nhật BIOS mới nhất sẽ không thể chạy được CPU Ryzen 7 5800X3D. Vì vậy, khi mua mainboard, hãy chú ý kiểm tra phần "CPU support list" để xem nó có hỗ trợ CPU mà bạn muốn sử dụng không, và hãy nhờ kỹ thuật viên cửa hàng hỗ trợ nếu cần.

Xem thêm: Những thuật ngữ CPU có ý nghĩa gì?

Các tùy chọn mở rộng

Khi xây dựng một máy tính cá nhân, bo mạch chủ đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối các linh kiện bên trong thùng máy như RAM, card đồ họa, card âm thanh, card mạng, ổ cứng, quạt... Số lượng cổng kết nối và khe cắm trên bo mạch chủ sẽ quyết định được số lượng linh kiện mà bạn có thể lắp đặt vào máy tính và ảnh hưởng đến hiệu suất của máy.

Hiện nay, trên bo mạch chủ, chuẩn kết nối quan trọng nhất là Peripheral Component Interconnect Express (PCIe), với phiên bản phổ biến nhất là PCIe 4.0. Có 4 kích cỡ PCIe là x1, x4, x8 và x16, và phổ biến nhất là x4 và x16. Số lượng khe cắm PCIe trên bo mạch chủ thường khác nhau và vị trí của chúng cũng có thể thay đổi. Tuy nhiên, thường thì luôn có ít nhất một khe cắm dành cho card đồ họa. Bạn cần lưu ý xem bo mạch chủ bạn chọn có khe cắm phù hợp với bạn hay không, và có đủ không gian để lắp đặt các thiết bị bạn có hay không.

Ngoài ra, trong những năm gần đây, bo mạch chủ đã được trang bị thêm một khe cắm mới là M.2. Khe cắm này dành riêng cho ổ cứng SSD tốc độ cao, giúp người dùng có thể khởi động máy nhanh hơn rất nhiều so với việc sử dụng ổ cứng SSD kết nối qua khe SATA truyền thống. Khe M.2 ngày càng phổ biến và hiện đã xuất hiện trên các bo mạch chủ giá rẻ. Tuy nhiên, đôi khi bạn có thể gặp một số sản phẩm không được trang bị khe cắm này nhằm giảm giá thành.

Cổng kết nối ở mặt sau

Ngoài những linh kiện bên trong thùng máy, mainboard chịu trách nhiệm kết nối với các thiết bị ngoại vi (peripheral) nằm ngoài thùng máy, ví dụ như màn hình, chuột, loa, bàn phím, tai nghe, webcam,… Nhiệm vụ này được thực hiện thông qua một số lượng lớn các cổng kết nối được đặt ở mặt sau của thùng máy, bao gồm USB, P/S2, DVI, VGA, LAN, 3.5mm,…

Mainboard thường có đủ số lượng cổng để kết nối với các thiết bị mà một người dùng máy tính thông thường sở hữu. Tuy nhiên, nếu nhu cầu của bạn cao hơn (như muốn kết nối cùng lúc với loa và tai nghe, thêm bộ chuột phím không dây, webcam, hoặc đầu đọc thẻ nhớ), việc thiếu cổng có thể trở thành một vấn đề nhỏ. Dù có nhiều tùy chọn để mở rộng số lượng cổng trên mainboard, bạn cũng nên xem xét kỹ trước khi quyết định mua để tránh các rắc rối sau này.

Lời kết

Và đó là tất cả những điều bạn cần quan tâm khi lựa chọn mainboard cho việc xây dựng máy tính cá nhân. Đừng lo lắng, vì đây là một linh kiện quan trọng, đóng vai trò chính cho tất cả những phần còn lại mà bạn sẽ lắp gắn vào máy tính hiện tại và tương lai khi nâng cấp. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào, hãy để lại comment dưới bài viết này và đội ngũ kỹ thuật của chúng tôi sẽ hỗ trợ bạn ngay khi có thể. Hẹn gặp lại trong những bài viết sắp tới!