Hollywood đang phụ thuộc Trung Quốc quá mức?
Trung Quốc - thị trường điện ảnh lớn nhất thế giới, cung cấp 41% phim từ Mỹ Hollywood hướng về Trung Quốc nhằm thu hút khán giả và tăng doanh thu Tuy nhiên, việc này đã gây tranh cãi, khiến nhiều hãng phim bị chỉ trích và bị cấm chiếu
"Việc cấm chiếu phim 'Barbie có bản đồ chứa đường lưỡi bò' đã thu hút sự quan tâm trong những ngày gần đây. Ban điều hành Hội đồng thẩm định và phân loại phim (gồm 11 thành viên do GS.TS Trần Thanh Hiệp làm chủ tịch) đã quyết định chính thức cấm chiếu bộ phim này.
Theo ông Vi Kiến Thành - Cục trưởng Cục Điện ảnh, các thành viên của cục đã thống nhất không cho phép chiếu phim 'Barbie' do có các cảnh đường lưỡi bò vi phạm pháp luật. Cục cũng giải thích rằng hình ảnh này xuất hiện nhiều lần trong phim, không giống với những thông tin trên mạng chỉ đề cập đến hình ảnh trong trailer."
Tác phẩm Hollywood không chỉ khiến người Việt tức giận, các chính trị gia Mỹ cũng không hài lòng với việc các hãng phim cố gắng thâm nhập thị trường Trung Quốc.
Các thượng nghị sĩ Mỹ Marsha Blackburn và Ted Cruz đã phản đối phương pháp làm việc của nhà sản xuất phim Barbie. Người phát ngôn của Cruz cho biết với Daily Mail rằng đội ngũ sản xuất Barbie đang cố gắng "điều hòa tình hình với Trung Quốc".
Từ lâu, Hollywood đã coi Trung Quốc là một thị trường tiềm năng. Khi chính sách hạn chế phim nước ngoài của Bắc Kinh áp dụng, các nhà sản xuất phim Mỹ đã nỗ lực để làm hài lòng khán giả Trung Quốc.
Barbie bị cấm chiếu ở Việt Nam do trong phim có hiển thị bản đồ chứa đường lưỡi bò.
Phim Hollywood đang ngày càng mất đi sức hút tại Trung Quốc. Vào năm 2009, bộ phim Avatar của đạo diễn James Cameron đã được ra mắt tại đây và nhanh chóng trở thành một hiện tượng văn hóa. Có người thậm chí đã bỏ ra 100 USD để được xem trong suất chiếu đầu tiên và xếp hàng dài để chờ đợi. Với doanh thu 259 triệu USD, Avatar đã trở thành bộ phim Mỹ có doanh thu cao nhất từng được phát hành tại Trung Quốc vào thời điểm đó.
13 năm sau đó, bộ phim Avatar: Con Đường Nước đã ra mắt nhưng không gây được cơn sốt. Doanh thu chỉ đạt 229 triệu USD, chỉ bằng một nửa so với dự đoán của các chuyên gia. Tình hình thảm hại này đã khiến ông Yu Dong - Chủ tịch của Tập đoàn Bona Film, nhà sản xuất và phân phối phim có doanh thu cao nhất tại Trung Quốc, phát biểu: "Các tác phẩm nước ngoài không đáp ứng được sở thích xem phim của khán giả Trung Quốc".
Trong khi ngành công nghiệp phim Mỹ đang bắt đầu phục hồi tại Trung Quốc sau đại dịch, Hollywood đang gặp khó khăn trong việc thu hút khán giả. Ngay cả Marvel, một thương hiệu từng rất phổ biến tại Trung Quốc, cũng không còn được đánh giá cao.
Black Panther: Wakanda Forever, bộ phim thuộc Marvel được trình chiếu ở Trung Quốc, đã không đạt được kỳ vọng cao như Avengers: Endgame và Spider-Man: Far From Home năm 2019, với mức thu nhập thấp, theo số liệu của Maoyan - nền tảng bán vé trực tuyến.
Ant-Man and the Wasp: Quantumania, phim đã ra mắt ở Trung Quốc vào ngày 17/2, chỉ thu về 19,4 triệu USD trong tuần đầu tiên, giảm hơn 70% so với con số 66 triệu USD của Ant-Man and the Wasp vào tháng 7/2018. Trong các tuần tiếp theo, doanh thu tiếp tục giảm và đã dừng lại ở con số 33,4 triệu USD.
Phim Mỹ ngày càng kén khán giả ở Trung Quốc
Phim Mỹ ngày càng kén khán giả ở Trung Quốc
Phần tiếp theo của siêu anh hùng Warner Bros. là Shazam! Fury of the Gods chỉ thu về 4,3 triệu USD trong tuần đầu công chiếu tại Trung Quốc, thấp hơn so với dự định ban đầu. So sánh với Shazam! năm 2019, bộ phim này đạt khoảng 30 triệu USD trong tuần đầu công chiếu khu vực.
Sau khi Bắc Kinh nới lỏng chính sách "zero COVID" vào tháng 12/2022, doanh thu phòng vé Trung Quốc trong kỳ Tết Nguyên đán đạt 988 triệu USD, tăng 14% so với cùng kỳ năm 2019. Tuy nhiên, doanh thu chủ yếu đến từ các tác phẩm trong nước.
Theo Global Times, Trung Quốc hiện tại không quan tâm nhiều đến Hollywood do việc giảm lượng nhập khẩu phim Mỹ trong vài năm gần đây. Khán giả cũng dần dần làm quen với tình trạng này. Thông thường, Bắc Kinh chỉ cho phép công chiếu từ 30 đến 40 phim nước ngoài mỗi năm. Trong đại dịch, chỉ có 20 bộ phim Hollywood được phát hành tại Trung Quốc trong năm 2021.
Michael Berry, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Trung Quốc tại Đại học California, Los Angeles, Mỹ cho biết rằng phim Mỹ đang gặp khó khăn trong việc cạnh tranh trên thị trường Trung Quốc.
Hollywood có quá mức ưu ái thị trường Trung Quốc không?
Theo Screen Daily, Hollywood phải gửi phim để chính quyền phê duyệt trước 10-12 tuần (so với 8-10 tuần trước đây) để có cơ hội công chiếu ở thị trường tỷ dân. Thông thường, các yếu tố dẫn đến việc từ chối phim bao gồm nội dung tình dục, bạo lực quá mức và sự nhạy cảm của Trung Quốc đối với các vấn đề liên quan đến lãnh thổ.
Ngành công nghiệp điện ảnh Hollywood cho biết điều này là vấn đề đáng lo ngại. Các hãng phim truyền đi thông tin cho nhau rằng việc phim được công chiếu tại Trung Quốc là một "bất ngờ". "Khó khăn hơn nữa là đưa phim vào Trung Quốc. Chúng tôi sẽ vượt qua các rào cản này vào một ngày nào đó," một giám đốc điều hành nói với Screen Daily.
Năm 2022, ông Tôn Nghiệp Lễ, Phó Bộ trưởng Bộ Tuyên truyền Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc, đã gửi thông điệp đến Hollywood rằng phim Mỹ cần nâng cao chất lượng và tuân thủ văn hóa, phong tục và hành vi của khán giả.
"Chúng tôi sẽ nhập khẩu những bộ phim từ bất kỳ quốc gia nào có chất lượng tốt hơn và phù hợp với sở thích của khán giả Trung Quốc", ông nói.
Thông tin về việc cấm chiếu Barbie tại Việt Nam đã thu hút sự chú ý của truyền thông quốc tế.
Theo thông tin từ Bloomberg, đây là lần đầu tiên một quan chức cấp cao của Trung Quốc đã ám chỉ lý do vì sao các bộ phim Mỹ ngày càng khó có cơ hội được chiếu tại quốc gia này. Trung Quốc không chỉ là thị trường điện ảnh lớn nhất thế giới mà còn là một nguồn thu quan trọng cho Hollywood. Trong 10 năm qua, khoảng 41% phim được chiếu tại Trung Quốc đến từ Mỹ, với một số tác phẩm đạt doanh thu cao hơn khi được chiếu tại Mỹ.
Điều này đã làm tăng sự quan trọng của việc "lấy lòng" thị trường Trung Quốc ở Hollywood.
Các nhà lập pháp Mỹ cho rằng Warner Bros. Film Group áp dụng chính sách được tùy chỉnh theo thị trường Trung Quốc, mặc dù trước đó, đại diện của hãng phim này đã phủ nhận bất kỳ cam kết nào trong bản đồ trong phim.
"Theo phát ngôn viên của ông Ted Cruz, bà Blackburn, Thượng nghị sĩ Cruz đã chiến đấu trong nhiều năm để ngăn chặn các công ty Mỹ, đặc biệt là các hãng phim Hollywood, thay đổi và xem xét nội dung để kiếm lợi nhanh chóng từ thị trường Trung Quốc".
Thành viên Hạ viện Mark Green đã nhắc lại lời kêu gọi các nhà lập pháp ủng hộ việc ngăn chặn sự kiểm duyệt quá mức của thị trường Trung Quốc đối với Hollywood. Theo Politico, không chỉ Barbie mà gần đây còn có Top Gun: Maverick của Tom Cruise đang phải đối mặt với tranh cãi.
"Phim Mỹ không nên truyền bá hoặc tuyên truyền tư tưởng quốc gia khác. Tôi khuyến khích các hãng phim tôn trọng điều này, nếu không, sẽ mất sự hỗ trợ từ các tổ chức liên bang", Mark Green đã nói trong tuyên bố của mình.
