Từ khi còn có một giọng hát mỏng yếu, Hà Trần đã trải qua một hành trình thành công trong lĩnh vực ca hát. Sinh năm 1977 tại Hà Nội, cô là thành viên của một gia đình nghệ sĩ. Cha cô là NSND Trần Hiếu, người đã từng là một trong những nhà sư phạm thanh nhạc hàng đầu tại Nhạc viện.
Mẹ Hà Trần là Vũ Thúy Huyền, một giáo viên xuất sắc, từng là trưởng khoa Thanh nhạc của Nhạc viện Hà Nội. Chú cô là Trần Tiến, một nhạc sĩ tài năng, góp phần vào nền âm nhạc Việt Nam hiện đại. Anh họ của Hà Trần là Trần Thanh Phương, một nhà sản xuất âm nhạc được biết đến như "tay chơi đàn giỏi nhất Việt Nam".
Hà Trần bên cạnh cha mình - NSND Trần Hiếu và chú - nhạc sĩ Trần Tiến
Trở thành "con nhà nòi", Hà Trần đã sớm thừa hưởng, tiếp thu và phát triển được tài năng âm nhạc vượt trội, đặc sắc. Ngay từ khi còn nhỏ, cô đã có niềm đam mê với nhiều lĩnh vực như viết thơ, văn, hội họa, trước khi tìm đến với ca hát.
Dù không sở hữu giọng hát bẩm sinh xuất sắc, màu giọng của Hà Trần từng trở thành đề tài đánh giá là mỏng, đại trà, thiếu ấn tượng và khó định hình. Vì vậy, NSND Trần Hiếu không mong muốn con gái theo đuổi sự nghiệp ca hát, mà thay vào đó, ông muốn Hà Trần trở thành một giảng viên thanh nhạc giống như mẹ.
Tuy nhiên, sau đó, Trần Hiếu nhận ra rằng cá tính mạnh mẽ của Hà Trần không phù hợp với nghề giáo, và anh khuyến khích cô nàng tập luyện để khắc phục những điểm yếu trong giọng hát.
Năm 1995, sau khi hoàn tất trung cấp thanh nhạc, Hà Trần tiếp tục học tại Đại học Khoa thanh nhạc, Nhạc viện Hà Nội và tốt nghiệp vào năm 2000. Tại Nhạc viện, cô được đào tạo theo chuẩn thanh nhạc cổ điển nên kỹ thuật vững vàng. Nhờ những kỹ thuật cổ điển đó, nữ ca sĩ đã cải thiện khả năng hát nhạc nhẹ của mình.
Ngay từ khi còn học trường, Hà Trần đã ghi danh nhiều danh hiệu ấn tượng như giành giải trẻ triển vọng trong cuộc thi Giọng hát hay Hà Nội năm 1993, đoạt giải nhất trong cuộc thi tiếng hát học sinh, sinh viên toàn quốc năm 1994, nhận huy chương vàng trong cuộc thi đơn ca các trường nghệ thuật toàn quốc năm 1994, đạt giải ba trong cuộc thi tìm kiếm tài năng trẻ Tiếng hát Vàng Anh do công ty Horitro (Nhật Bản) tổ chức năm 1995 và nhận giải thưởng Hội Nhạc sĩ Việt Nam cho ca sĩ thể hiện xuất sắc nhất tác phẩm âm nhạc của Hội vào năm 1996. Vào năm 1997, cô bắt đầu sự nghiệp ca hát chuyên nghiệp mà không cần lệ thuộc vào sự mời gọi của bất kỳ chương trình nào vì phong cách của cô rất độc đáo.
Trong thời gian ban đầu, Hà Trần đã lựa chọn biểu diễn nhạc trữ tình, ballad và nhạc phim được sáng tác bởi các nhạc sĩ hàng đầu như Dương Thụ, Bảo Chấn, Trần Tiến, Ngọc Châu.
Ngay từ giai đoạn này, cô đã tạo được ấn tượng tích cực với công chúng. Album đầu tiên mà cô thực hiện có tựa đề "Đánh thức tầm xuân", mà cô hát chung với Bằng Kiều, đã trở thành một trong những album bán chạy nhất trong thời điểm đó.
Năm 1999, Hà Trần phát hành album đầu tay trong phòng thu mang tên "Em về tinh khôi". Nhiều bài hát trong album đã được công chúng yêu thích và tạo được tiếng vang như "Em về tinh khôi", "Lời ru cho con", "Tóc gió thôi bay" và "Ngày em đến". Từ đó, Hà Trần đã được khán giả nhận ra là một giọng hát trong trẻo, tinh khôi và nhẹ nhàng.
Trong một buổi trò chuyện trên talkshow, khi gặp Hà Trần lần đầu tại nhà riêng và nghe cô hát, nhạc sĩ Trịnh Công Sơn không kiềm được cảm xúc và bất ngờ nói: "Trong bao nhiêu người đã hát nhạc của tôi, tôi chưa từng nghe một giọng hát nào trong trẻo, tinh khôi như giọng của cô, như tiếng hát từ một thiên thần".
Nhưng cá tính âm nhạc mạnh mẽ khiến Hà Trần không muốn ngồi yên trong dòng ballad trữ tình mặc dù đang gặt hái thành công. Cô đã chuyển hướng sang thể loại indie với album Nhật thực vào năm 2001, khám phá âm thanh mới lạ, bí ẩn và độc đáo cùng phong cách biểu diễn khác thường.
Hà Trần cho rằng, đây là album ấn tượng nhất trong sự nghiệp của cô. Trong giai đoạn này, cô bắt đầu nâng cao mọi tiêu chuẩn của bản thân. Thay vì đi theo con đường thông thường là hợp tác với các nhà sản xuất thương mại.
Hà Trần trình diễn trong một buổi nhật thực
Nữ ca sĩ đã hợp tác với các nghệ sĩ để có được một hình ảnh độc đáo, với trang điểm đặc biệt, sử dụng những hoa văn lạ, đi trên mặt đất, mặc áo dài kết hợp với quần jean, tạo nên một hình tượng phụ nữ lạ mắt, mạnh mẽ. Cô không tuân theo tiêu chuẩn chung của showbiz Việt vào thời điểm đó.
Nhưng điều đó cũng khiến Hà Trần phải đối mặt với nhiều ý kiến trái ngược từ khán giả, đồng nghiệp và truyền thông. Mặc dù đã có nhiều bài báo ca ngợi và vinh danh cô, nhưng phản ứng của khán giả lại mạnh mẽ.
Nhiều fan cho rằng Hà Trần khác thường, không chấp nhận được, và muốn cô quay trở lại với những thời kỳ âm nhạc của Quốc Bảo, Trần Tiến... Họ thích những hình ảnh như vậy.
Thậm chí, Hà Trần đã tiết lộ rằng: "Các nhà tổ chức buổi biểu diễn thậm chí không mời tôi biểu diễn trong nửa năm qua. Lý do vì họ thường mời tôi biểu diễn các ca khúc Nhật Bản, và tôi là một người nghệ sĩ quyết liệt như vậy".
Tuy nhiên, trong thời gian gần đây, khán giả đã bắt đầu hiểu và chấp nhận sự đặc biệt và đẳng cấp nghệ thuật của Hà Trần.