Điện ảnh Việt 2023: Bộ phim siêu đình đám, ít kịch bản sáng tạo

Nhìn lại năm 2023, ngành điện ảnh Việt Nam đã trải qua một thời kỳ thịnh vượng về doanh thu. Tính từ mùa phim Tết 2022 đến nay, đã có thêm 6 bộ phim gia nhập "câu lạc bộ trăm tỷ" tại phòng vé trong nước. Điều này là một thành tích ấn tượng vì chỉ có tổng cộng 21 bộ phim Việt vượt qua cột mốc này trong lịch sử.

Mới đây, với việc có ngày càng nhiều tác phẩm vượt mốc trăm tỷ, nhiều nhà sản xuất trong nước đã bắt đầu nghĩ đến việc đầu tư mạnh mẽ hơn để tạo ra những bom tấn thực sự về mặt hình ảnh. Việc đầu tư này là điều kiện cần thiết để các nhà làm phim tập trung vào bối cảnh, phục trang, hóa trang... Hiện nay, việc một bộ phim Việt Nam có hình ảnh đẹp gần như đã trở thành điều lấy làm thông thường.

Người Vợ Cuối Cùng đã trở thành bộ phim thứ 6 của Việt Nam vượt mốc doanh thu trăm tỷ vào năm 2023.

Tuy nhiên, dù đã có những bộ phim đạt doanh thu cao nhưng khán giả vẫn gặp khó khăn khi tìm kiếm những tác phẩm có kịch bản thực sự ấn tượng. Các đạo diễn điện ảnh có phần giải quyết được vấn đề về "phần nhìn" nhưng vẫn chưa thực sự hấp dẫn đối với khán giả, không đủ sâu sắc để gây nên sự suy tư và cảm nhận sâu hơn.

Không thiếu phim thành công nhưng hiếm kịch bản được khen ngợi

Người Mặt Trời: Làm mới đề tài ma cà rồng trong điện ảnh Việt

Bộ phim Người Mặt Trời được khen ngợi về hình ảnh đẹp nhưng bị chỉ trích về kịch bản.

Trong năm qua, đã có hàng loạt dự án phim nhận được sự khen ngợi về mặt hình ảnh nhưng lại gây thất vọng về nội dung. Người Mặt Trời và Người Vợ Cuối Cùng của đạo diễn Victor Vũ là hai trong số đó. Cả hai đều được khen ngợi về trang phục và bối cảnh đẹp từ trailer nhưng khi ra mắt, cả hai lại không đáp ứng được mong đợi của khán giả do nội dung quá cũ kỹ và thiếu logic.

Tương tự, Nhà Bà Nữ cũng thu hút sự chú ý với việc khai thác mâu thuẫn giữa các thế hệ. Phim mang đến nhiều góc nhìn mới về đề tài gia đình và thời đại, tuy nhiên kịch bản lại bị chê rối rắm và gượng ép. Các tình tiết cao trào được xử lý một cách không thực tế và các vấn đề được giải quyết hời hợt, thiếu logic.

Hai bộ phim trăm tỷ khác là Siêu Lừa Gặp Siêu Lầy và Chị Chị Em Em 2 được đánh giá cao về mặt giải trí, thỏa mãn phần nhìn nhưng lại có nội dung nhạt nhòa, dạng phim "mì ăn liền". Kịch bản tạo được kịch tính nhưng dễ đoán, cũ kỹ, với đa phần thời lượng dành cho việc gây cười. Lật Mặt 6: Tấm Vé Định Mệnh và Đất Rừng Phương Nam nhận được lời khen là những bom tấn trăm tỷ với kịch bản tương đối tròn trịa nhưng cũng chỉ dừng ở mức lưng chừng với hàng loạt tình tiết được giải quyết chóng vánh và đơn giản.

Một điểm sáng là trong năm vừa qua, điện ảnh Việt Nam chào đón một số tác phẩm kịch bản gốc. Thậm chí, nhiều dự án đã đạt thành công về mặt doanh thu và được đông đảo khán giả yêu thích. Điều này cho thấy các nhà sản xuất đã bắt đầu tin tưởng hơn vào các nhà biên kịch nội địa thay vì trào lưu mua kịch bản quốc tế để chuyển thể như vài năm trước.

Nhiều bộ phim Việt bị chỉ trích về kịch bản, nhưng vẫn đạt doanh thu trăm tỷ trong năm vừa qua.

Tuy nhiên, cũng cần nhìn nhận rằng, các dự án thành công chủ yếu tập trung vào các đề tài như hài, hành động đơn giản mà chưa có nhiều đột phá. Tình trạng này rõ ràng khi các nhà sản xuất muốn thử sức với các thể loại mới như zombie, ma cà rồng, kinh dị, trinh thám… Để đảm bảo thành công, các đạo diễn vẫn thường chọn cách pha trộn nhiều yếu tố hài hước hoặc hành động để giúp bộ phim thu hút hơn. Điều này là lựa chọn hợp lý để đảm bảo doanh thu cho dự án. Tuy nhiên, thực tế, hầu hết các nhà làm phim Việt thường lạm dụng các yếu tố này để "cứu vãn" kịch bản yếu kém, thiếu sâu sắc thay vì chỉ đơn giản là "nêm nếm” thêm cho hấp dẫn.

Kịch bản phim Việt vẫn chưa được quan tâm đúng mức?

Trong ngành làm phim Việt, không ít đạo diễn nổi tiếng đã lên tiếng về tình trạng "thiếu và yếu" của đội ngũ biên kịch trong nước. Theo họ, hầu hết các nhà biên kịch hiện nay chỉ coi đây là một công việc thừa thãi. Họ thường là những nhà văn, nhà báo có tên tuổi với khả năng viết tốt. Một nhóm khác là các diễn viên, đạo diễn tập tành tự viết vì họ cảm thấy không muốn ngồi chờ một bản kịch bản tốt mà không biết bao giờ mới có.

Một lý do thường được đưa ra là do kinh phí thấp nên chưa thu hút được nhiều tài năng tham gia sáng tạo. Mức thù lao không cao kèm theo việc phải bỏ ra rất nhiều thời gian cho các dự án kéo dài khiến nhiều biên kịch cảm thấy không được đền đáp xứng đáng với công sức họ bỏ ra. Tuy nhiên, các nhà sản xuất và đạo diễn cũng hiểu rõ tầm quan trọng của một kịch bản hay. Trong một buổi tọa đàm năm 2022, Trấn Thành từng khẳng định sẵn sàng chi tiền tỷ để mua một kịch bản điện ảnh nếu thực sự cảm thấy xứng đáng.

Trấn Thành đã từng tuyên bố sẵn sàng chi đến 2 tỷ đồng cho một kịch bản nếu anh cảm thấy xứng đáng.

Tuy nhiên, tiền bạc chỉ là phần nổi của vấn đề. Kịch bản tầm thường là lỗi của biên kịch, trong khi chất lượng của bộ phim lại là trách nhiệm của các nhà làm phim. Để bộ phim được sản xuất, kịch bản thường phải trải qua giai đoạn đầu tiên và đánh giá khó khăn nhất là để được nhà sản xuất hoặc đơn vị phát hành quan tâm đến. Những người này sẽ đánh giá chất lượng và khả năng sinh lời của dự án trước khi quyết định đầu tư. Khi thấy ổn, hai bên mới tiến vào giai đoạn đàm phán, chỉnh sửa và ký kết hợp đồng.

Nhiều khán giả đặt câu hỏi về việc tại sao có những câu chuyện ngớ ngẩn như vậy mà vẫn được đầu tư tiền tỷ để làm thành phim. Có thể là do nhiều nhà sản xuất Việt Nam coi nhẹ việc viết kịch bản, cho rằng chỉ cần hình ảnh đẹp và dàn sao đình đám là có thể thành công. Tuy nhiên, hiện trạng phim bị chê về nội dung nhưng vẫn thành công tại phòng vé chính là lý do khiến việc viết kịch bản vẫn là vấn đề được bàn luận suốt hàng chục năm qua. Chỉ khi những nhà sản xuất nhìn thấy số liệu thực tế chứng minh tầm quan trọng của một câu chuyện hay trong việc thu hút khán giả tới rạp, có lẽ lúc đó kịch bản mới thực sự được nhìn nhận và quan tâm đúng mức.