Đạo diễn Việt Nam giành giải Cannes: Phim đầy cảm xúc sắp ra mắt khán giả Việt Nam

Phim Inside The Yellow Cocoon Shell (Bên Trong Vỏ Kén Vàng) của đạo diễn Phạm Thiên Ân là tác phẩm duy nhất của Việt Nam được chọn tham dự liên hoan phim Cannes năm nay và đã giúp anh trở thành đạo diễn đầu tiên của Việt Nam chiến thắng hạng mục Camera d'Or (Máy Quay Vàng) tại chương trình Directors' Fortnight (Tuần lễ đạo diễn). Giải thưởng này cũng đã được nhà làm phim gốc Việt Trần Anh Hùng giành được với phim Mùi Đu Đủ Xanh vào năm 1993. Sau buổi lễ bế mạc, đạo diễn Phạm Thiên Ân đã trở về Mỹ cùng ekip và chia sẻ với chúng tôi về thành tựu đáng kinh ngạc mà anh đã đạt được.

Tôi bị sốc và bất ngờ khi được biết rằng bộ phim đã đạt giải ở LHP Cannes - một trong những sự kiện điện ảnh lớn nhất thế giới. Tôi cảm thấy xúc động và tự hào khi là người Việt Nam được vinh danh trong sự kiện này. Việc đạt giải thưởng quan trọng là điều khó tin đối với tôi. Tôi cho rằng, việc bộ phim được ra mắt đúng thời điểm và đạt được kết quả tốt là một sự may mắn lớn cho tôi và đội ngũ làm phim.

Sau khi kết thúc lễ bế mạc liên hoan phim, tôi có cơ hội gặp đạo diễn Trần Anh Hùng. Chúng tôi đã chúc mừng nhau vì phim của Việt Nam đã được đánh giá rất cao. Trước đó, tôi đã được giới thiệu với ông thông qua bạn bè, nhưng do lịch trình bận rộn nên chưa có dịp gặp mặt. Hậu trường buổi họp báo là lần đầu tiên tôi được trò chuyện với ông.

Phạm Thiên Ân và Trần Anh Hùng sau khi thắng giải tại LHP Cannes 2023 (Ảnh: ZOBRA)

Trong quá trình thực hiện Bên Trong Vỏ Kén Vàng, tôi đã đối mặt với nhiều khó khăn như sự thiếu hụt về kinh phí cũng như việc quay phim trong thời điểm căng thẳng của dịch Covid-19. Tổng thời gian từ khi có ý tưởng cho đến khi hoàn thành phim là hơn 4 năm. Kinh phí để thực hiện phim khá thấp, với 60% đến từ quỹ điện ảnh nước ngoài và 40% đến từ đầu tư trong nước.

Do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, quá trình quay phim của tôi đã phải được chia thành nhiều giai đoạn từ năm 2020 đến năm 2022. Hơn nữa, để thực hiện những cảnh quay đòi hỏi điều kiện thời tiết đặc biệt, chúng tôi cũng phải chờ đợi đến thời điểm thích hợp mới có thể tiến hành quay phim. Trong khi đó, để có đủ kinh phí để hoàn thành dự án, tôi cùng đội ngũ đã phải tìm kiếm nguồn tài trợ từ các quỹ hỗ trợ lớn và may mắn là đã được chọn lựa.

Với các dự án phim nghệ thuật, sự kén chọn của khán giả là điều không thể tránh khỏi. Tuy nhiên, đối với chúng tôi, áp lực về doanh thu không phải là ưu tiên hàng đầu, mà hơn hết là khát khao tạo ra một tác phẩm nghệ thuật chất lượng và ý nghĩa.

Phần lớn nguồn kinh phí của chúng tôi đến từ các quỹ nước ngoài, đặc biệt là các quỹ nhà nước không yêu cầu doanh thu, do đó chúng tôi không phải đối mặt với áp lực bán vé. Tuy nhiên, do cách thể hiện khác biệt của Bên Trong Vỏ Kén Vàng so với các thể loại phim quen thuộc của khán giả, tôi không kỳ vọng quá nhiều về doanh thu. Tôi chỉ hy vọng rằng bộ phim sớm được trình chiếu tại quê nhà và đưa đến cho khán giả những trải nghiệm tuyệt vời. Điều đó đã làm hạnh phúc tôi rồi.

Trong tác phẩm "Bên Trong Vỏ Kén Vàng", tôi khám phá hành trình vật chất của một người đàn ông trở về quê hương và làm thế nào anh ta gắn kết lại với quá khứ của mình. Viễn cảnh trở về quê hương này tiết lộ sự mâu thuẫn nội tâm giữa đức tin anh ta đã từ bỏ và cuộc sống hiện tại đầy bất mãn.

Cuộc hành trình này phản ánh những xung đột tâm lý khác nhau trong con người, một sự tìm kiếm không ngừng nghỉ nhưng không thể hoàn toàn đạt được. Đó là liên kết giữa ước mơ và niềm đam mê của chúng ta cùng cái chết không thể tránh khỏi.

Tôi tin rằng chúng ta đều cần tìm kiếm một ý nghĩa trong cuộc sống để có thể đối mặt với sự áp đặt của xã hội hiện đại. Dù cho chúng ta có tin vào một vị thần hay không, việc tìm kiếm câu trả lời cho câu hỏi về bản chất của chúng ta vẫn là điều không thể tránh khỏi. Bộ phim này sẽ giúp chúng ta đặt ra câu hỏi: Chúng ta sống vì điều gì?

Ekip Bên Trong Vỏ Kén Vàng

Trong quá trình thực hiện dự án này, tôi đã cảm nhận được sự ảnh hưởng và truyền cảm hứng từ nhiều tác phẩm của các đạo diễn nổi tiếng như Ruben Ostlund (Thụy Điển), Abbas Kiarostami (Iran), Luis Buñuel (Tây Ban Nha), Kenji Mizoguchi (Nhật Bản), Theo Angelopoulos (Hy Lạp), Bela Tarr (Hungary), Andrei Tarkovsky (Nga)... Nhờ đó, tôi đã được học hỏi và phát triển phong cách riêng của mình trong quá trình sản xuất phim. Ngoài ra, tôi cũng nhận được rất nhiều sự giúp đỡ từ các công ty đối tác và đồng nghiệp trong và ngoài nước, tôi muốn bày tỏ lòng biết ơn đến tất cả mọi người.

Tôi có bén duyên với điện ảnh từ những buổi chiếu phim tại nhà cùng bạn bè ở miền quê phía nam Việt Nam. Vì không có nhiều hoạt động giải trí, tôi thường chọn những bộ phim hành động hoặc siêu anh hùng. Ban đầu, tôi không có nhiều cảm nhận về điện ảnh và chỉ đủ kiên nhẫn xem một bộ phim nghệ thuật trong vài phút.

Sau 4 năm học IT ở TP.HCM, tôi nhận ra rằng ngành này không phù hợp với bản thân. Tôi quyết định tìm hiểu về điện ảnh và bắt đầu tự học cách quay và dựng phim. Tôi cảm thấy thích thú hơn khi xem những bộ phim khó tiêu hoá và thử sức với việc làm 3 bộ phim ngắn trước khi tham gia dự án Bên Trong Vỏ Kén Vàng. Tôi đã đam mê nghệ thuật này suốt nhiều năm và đó chính là động lực để theo đuổi sự nghiệp làm phim.

Trong việc thôi thúc đến với điện ảnh, tôi nhận thấy rằng đó cũng là một nguồn cảm hứng cho bộ phim Bên Trong Vỏ Kén Vàng. Tất cả ý tưởng trong phim xoay quanh một khái niệm mà tôi gọi là "ơn gọi". Dù con người đang ở vị trí nào trong xã hội, "ơn gọi" luôn hiện hữu bên trong từng cá nhân và xảy ra ở các thời điểm khác nhau trong cuộc đời. Dựa trên khái niệm này, tôi đã phát triển nhân vật rất gắn bó với chính bản thân và quá khứ của tôi.

Để nói rõ hơn về điều này, từ khi còn nhỏ, tôi đã sống trong một nhà dòng giống như Đạo trong phim. Người bà của tôi làm sơ trưởng tại dòng Mến Thánh Giá và luôn khuyến khích tôi đi tu học. Tuy nhiên, tôi không hiểu tại sao và vẫn tiếp tục cuộc sống như bao người khác. Sau này, khi tôi bắt đầu khám phá điện ảnh, tôi nhận ra rằng đó là "ơn gọi" của mình và không ngừng theo đuổi đến bây giờ.

Sau thành công tại Cannes, tôi đang tập trung vào việc phát hành bộ phim trên toàn cầu và tại Việt Nam cũng như chuẩn bị cho chuyến thăm đất nước của mình để gặp gỡ khán giả và đồng nghiệp tại đây. Ngoài ra, tôi cũng đang lên kế hoạch cho dự án phim dài tiếp theo và hy vọng sẽ mang lại nhiều bất ngờ và thành công như Bên Trong Vỏ Kén Vàng.

Bạn có lời khuyên nào dành cho các nhà làm phim trẻ muốn theo đuổi niềm đam mê của mình không?

Mỗi người đều có con đường riêng phù hợp với bản thân và câu chuyện độc đáo của mình. Tôi cũng bắt đầu làm phim từ tư duy nghiệp dư và không có bằng cấp chuyên ngành, chỉ dựa trên sự tự học và tham gia các cuộc thi phim ngắn. Tôi tin rằng, nếu bạn tin tưởng vào bản thân và sẵn sàng đặt tâm huyết vào dự án của mình, thì thành công sẽ đến với bạn, dù khởi đầu từ đâu.

Phạm Thiên Ân, sinh năm 1989 tại tỉnh Lâm Đồng, có quá trình học tập ngành Công nghệ Thông tin tại TP.HCM trước khi chuyển hướng sang làm phim ngắn. Năm 2015, anh cùng gia đình sang Mỹ để tìm hiểu sâu hơn về ngành điện ảnh. Trước khi đạt được thành công với bộ phim Bên Trong Vỏ Kén Vàng, Thiên Ân đã từng thực hiện một số tác phẩm ngắn đáng chú ý như The Mute, Stay Awake, Be Ready...