Căn bệnh gây tử vong đột ngột khiến nữ nghệ sĩ người Anh qua đời ngay khi mới 21 tuổi - Chuyện gì đã xảy ra?

Mới đây, nghệ sĩ người Anh Faye Fantarrow, 21 tuổi, đã qua đời tại nhà sau một thời gian dài chiến đấu chống lại căn bệnh u tế bào thần kinh đệm hiếm gặp. Faye Fantarrow đã được chẩn đoán mắc bệnh này vào tháng 9/2022 và đã qua đời vào ngày 26/8 trong sự tiếc thương của gia đình và người hâm mộ.

U thần kinh đệm là một loại bệnh hiếm gặp xảy ra ở thần kinh đệm.

Não không chỉ bao gồm tế bào thần kinh chuyên biệt, mà còn có tế bào thần kinh đệm có vai trò hỗ trợ và duy trì sự hoạt động của tế bào thần kinh. Tế bào thần kinh đệm bao gồm tế bào hình sao, tế bào thần kinh đệm ít nhánh và tế bào biểu mô.

U thần kinh đệm là loại u não nguyên phát xuất phát từ tế bào thần kinh đệm, khác với các loại u não thứ phát do di căn từ các cơ quan khác (như phổi, gan, ...). Theo thống kê của Viện y tế Hoa Kỳ, có khoảng 80 nghìn trường hợp mắc u não mỗi năm, và 25% trong số đó là u thần kinh đệm. U thần kinh đệm chiếm 74% số trường hợp u não ác tính tại Mỹ. U thần kinh đệm có thể xảy ra ở mọi độ tuổi, nhưng thường gặp ở người lớn, nam giới nhiều hơn và có xu hướng ác tính gia tăng theo tuổi.

Phân loại

Tùy theo nguồn gốc xuất phát của tế bào, chúng được xếp loại theo các tên gọi khác nhau như tế bào hình sao, tế bào thần kinh đệm ít nhánh, tế bào màng não thất,...

gồm có những triệu chứng sau:

- Đau đầu

- Buồn nôn và nôn mửa

- Mất cân bằng và hoa mắt

- Tình trạng tim đập nhanh và mệt mỏi

Tùy thuộc vào vị trí và kích thước trong bộ não, u làm tổn thương các dây thần kinh xung quanh và gây ra các triệu chứng tương ứng. Những biểu hiện này thường xuất hiện dần dần trong một khoảng thời gian kéo dài từ vài tháng đến vài năm, bao gồm:

- Đau đầu là triệu chứng phổ biến nhất, do sự phát triển của khối u gây áp lực lên các mô xung quanh và thắt nút các mạch máu dẫn đến sưng phù.

Co giật và động kinh là tình trạng phổ biến thường xảy ra do khối u kích thích vỏ não và gây ra các cơn động kinh.

Ở những vị trí đặc biệt trong não, chúng có thể gây ra những biểu hiện tương ứng như:

- Với khối u trên thùy trán, sự kiểm soát chuyển động như đi bộ và tính cách của người bị ảnh hưởng sẽ bị thay đổi. Hành vi của họ cũng có thể trở nên bất ổn, ví dụ như trầm cảm hoặc kích thích không đúng mức thường.

- Trong trường hợp khối u xuất hiện trên thùy thái dương, người bệnh sẽ thể hiện những vấn đề liên quan đến việc tiếp thu ngôn ngữ, bao gồm khó nghe và nói, cũng như mất trí nhớ ngắn hạn.

- Tại khối u ở thùy chẩm, chúng tôi tập trung vào việc giải quyết vấn đề về khả năng nhìn một cách tốt hơn, như nhìn mờ, nhìn đôi hay mất thị lực trong những trường hợp nghiêm trọng.

- Khi gặp phải khối u thần kinh đệm ở tiểu não, người bệnh sẽ trải qua rối loạn thăng bằng, làm cho họ đi chệch về một bên, độ dài bước chân thay đổi hoặc di chuyển không ổn định như người say rượu. Họ cũng gặp khó khăn trong việc điều chỉnh các động tác như viết, cài nút áo; họ có thể nói chuyện không liên tục, không rõ ràng, phát âm sai hoặc trong trường hợp nghiêm trọng có thể mất khả năng sử dụng ngôn ngữ.

- Ngoài ra có thể có buồn nôn, nôn mửa, tăng giảm cân bất thường ,…

Nguyên nhân

Nguyên nhân bệnh chưa được xác định một cách rõ ràng, tuy nhiên nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng bệnh có liên quan đến các yếu tố sau:

- Yếu tố di truyền: tỷ lệ mắc bệnh thường cao hơn ở các gia đình có nhiều thành viên mắc bệnh ung thư.

- Tiếp xúc với các bức xạ ion.

- Tiếp xúc với vũ khí hạt nhân.

- Đã và đang điều trị ung thư.

Chuẩn đoán bệnh

Khi có những biểu hiện đáng nghi, bệnh nhân sẽ được tiến hành các xét nghiệm sau:

- Chụp Resonance từ sọ não để kiểm tra sự có mắt u não và xác định mức độ chèn ép và phù não.

Việc chụp cộng hưởng từ não giúp tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình điều trị.

Hiện tại, chụp CT sọ não ít được áp dụng để xác định tình trạng u não, tuy nhiên nó vẫn có thể được sử dụng trong trường hợp bệnh nhân có những hạn chế về việc sử dụng cộng hưởng từ, ví dụ như có dị vật kim loại trong cơ thể,...

Sinh thiết u não được coi là phương pháp quyết định loại khối u hiệu quả nhất. Bác sĩ sẽ lấy một mẫu từ khối u não để kiểm tra dưới kính khiển vi, nhằm xác định tính chất của khối u, cấu trúc tế bào, và thông tin sinh học khác.

Ngoài ra, còn có thể thực hiện điện não đồ, và chọc dịch não tủy.

Điều trị

Các phương pháp điều trị u thần kinh đệm tương tự như việc điều trị cho các loại ung thư khác, bao gồm phẫu thuật để loại bỏ khối u, xạ trị, và điều trị bằng chất hoá học. Tuy nhiên, điều trị u thần kinh đệm được xem là khó khăn, mặc dù đã có sự tiến bộ trong việc hiểu biết về sinh học phân tử và di truyền, nhưng không có tác dụng đáng kể trong việc ngăn chặn khả năng gây tử vong của u thần kinh đệm ở mức độ cao.

Vì vậy, khi có biểu hiện không bình thường, hãy đến bệnh viện sớm để được khám và phát hiện bệnh gì càng sớm càng tốt. Hãy thường xuyên kiểm tra sức khoẻ định kỳ.

Ngoài ra, để phòng ngừa bệnh u máu não đặc biệt và u não chung, các biện pháp dưới đây có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh, bao gồm:

- Tránh tiếp xúc quá nhiều với nguồn phóng xạ và bức xạ ion hóa, như máy chụp X-quang, máy chụp CT,... và hạn chế sử dụng hóa chất, đặc biệt là trong các ngành nghề như nông dân tiếp xúc với thuốc trừ sâu, nhân viên xăng dầu, công nhân làm việc trong môi trường có khối lượng kim loại nặng như niken, thủy ngân,...

- Từ bỏ những thói quen không tốt: uống alcohol, hút thuốc, sinh hoạt thiếu điều độ.

* Ăn một chế độ ăn uống lành mạnh: bổ sung rau củ quả, chất xơ và vitamin, giảm thiểu việc tiêu thụ đồ ăn từ hộp, chiên hoặc nướng.

* Phát huy vận động và tham gia vào các hoạt động thể dục và thể thao.