Dù khoa học đã tiến bộ, không thể liệt kê đầy đủ và chính xác nguyên nhân gây ra bệnh ung thư. Tuy nhiên, những người ít có nguy cơ mắc bệnh ung thư thường có những điểm chung. Ngược lại, bệnh nhân ung thư cũng có nhiều nét tương đồng từ ngoại hình, lối sống, sở thích… Dưới đây là 6 điểm chung phổ biến ở những người ít mắc ung thư, và chúng ta có thể học theo:
1. Miễn dịch khỏe
Hệ miễn dịch đóng vai trò là một hệ thống bảo vệ tự nhiên, giúp cơ thể chống lại vi khuẩn, virus và các tác nhân gây bệnh khác. Nếu hệ miễn dịch không hoạt động hiệu quả, cơ thể sẽ dễ dàng mắc các loại bệnh nguy hiểm, bao gồm cả bệnh ung thư. Điều này giải thích tại sao người có hệ miễn dịch khỏe mạnh thường ít mắc bệnh ung thư hơn.
Hơn nữa, hệ miễn dịch mạnh mẽ cũng giúp ngăn chặn sự phát triển của tế bào ung thư và ngăn chặn sự lan rộng của bệnh sang các phần khác của cơ thể. May mắn thay, chúng ta có thể cải thiện và tăng cường hệ miễn dịch thông qua việc duy trì lối sống lành mạnh và các phương pháp điều trị y tế.
2. Thích vận động
Theo nghiên cứu, việc vận động thường xuyên và yêu thích thể dục thể thao giúp giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư và tăng cường sức khỏe, kéo dài tuổi thọ.
Vận động thường xuyên giúp giảm nguy cơ mắc nhiều loại bệnh, bao gồm cả ung thư (Ảnh minh họa)
Việc tập thể dục thể thao thường xuyên không chỉ giúp kiểm soát cân nặng, cải thiện huyết áp, tăng cường miễn dịch mà còn ngăn chặn sự khởi đầu của một số bệnh, bao gồm cả ung thư. Theo một nghiên cứu được công bố trong tạp chí Medicine & Science In Sports & Exercise của Hoa Kỳ vào tháng 9/2021, tập thể dục không chỉ giúp cải thiện sức khỏe tổng thể mà còn giải phóng "vũ khí bí mật" giúp làm chậm sự phát triển của tế bào ung thư. Theo Hiệp hội Ung thư Mỹ, việc vận động thường xuyên cũng có thể giúp giảm nguy cơ mắc ít nhất là 7 loại ung thư, bao gồm ung thư nội mạc tử cung, ung thư đại trực tràng, ung thư vú, ung thư tuyến tiền liệt, ung thư phổi, ung thư buồng trứng và ung thư dạ dày.
2. Ăn uống lành mạnh, ăn nhiều thực phẩm chống viêm
Nếu lấy ví dụ, một nghiên cứu của Trường Y tế Công cộng Đại học Yale (Mỹ) đã chỉ ra rằng phụ nữ tập thể dục 150 phút mỗi tuần (hoặc hơn) sẽ có nguy cơ mắc ung thư nội mạc tử cung thấp hơn 34% so với những người không vận động. Tương tự, Viện Ung thư Dịch tễ học tại Copenhagen (Đan Mạch) cũng đã công bố rằng bệnh ung thư đại trực tràng có thể ngăn ngừa được tới 23% nếu thường xuyên vận động.
2. Ăn uống lành mạnh, ăn nhiều thực phẩm chống viêm
Như đã nói, viêm là một trong những yếu tố hàng đầu thúc đẩy ung thư. Do đó, những người ăn nhiều thực phẩm chống viêm sẽ có nguy cơ mắc ung thư thấp hơn. Những thực phẩm có khả năng kháng viêm cũng giàu chất chống oxy hóa, có tác dụng tốt đối với hệ miễn dịch, góp phần vào việc ngăn ngừa và làm chậm sự phát triển của tế bào ung thư.
Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc tăng hoặc giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư (Hình minh họa)
Có thể kể đến các chất chống oxy hóa, chống viêm phổ biến như carotenoids (beta-carotene, lycopene, lutein,…) retinol, α-tocopherol, polyphenols (flavonoids, anthocyanin, axit phenolics, tannins)... Chúng có nhiều trong: quả bơ, táo, trà xanh, rau họ cải, quả mọng, khoai tây, nấm, cà chua, các loại đậu…
Nhưng để xây dựng một chế độ ăn uống lành mạnh, không chỉ cần chú ý đến những loại thực phẩm mà còn cần quan tâm đến nhiều yếu tố khác. Điển hình như việc cân bằng giữa protein (cả protein động vật và thực vật) với rau củ, chất xơ. Ngoài ra, việc giảm lượng muối, kiểm soát lượng đường, hạn chế dầu mỡ, ăn uống đúng giờ và không bỏ bữa cũng như tránh xa rượu bia và thuốc lá…
4. Kiểm soát cân nặng tốt
Những người có thừa cân đều đối diện với nguy cơ mắc nhiều vấn đề về sức khỏe như tiểu đường, cao huyết áp, bệnh lý tim mạch… Thừa cân và béo phì cũng có liên quan đến nguy cơ mắc nhiều loại ung thư.
Theo một nghiên cứu từ Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, trọng lượng cơ thể dư thừa được cho là nguyên nhân gây khoảng 11% ca ung thư ở phụ nữ và khoảng 5% ca ung thư ở nam giới Hoa Kỳ, cũng như khoảng 7% tổng số ca tử vong do ung thư. Tổ chức này cảnh báo rằng thừa cân, béo phì tăng nguy cơ mắc ít nhất 17 loại ung thư khác nhau.
Có nhiều cách mà thừa cân, béo phì tác động tới nguy cơ mắc ung thư. Trong đó, chất béo dư thừa trong cơ thể làm tăng nguy cơ viêm và sự phát triển của tế bào cũng như mạch máu đứt lẻo. Chất béo dư thừa còn ảnh hưởng đến khả năng sống lâu bền của tế bào, gây rối loạn hormone, suy giảm hệ miễn dịch, tăng mức độ insulin và yếu tố tăng trưởng insulin-1 (IGF-1)...
5. Tinh thần lạc quan và giấc ngủ tốt
Thức khuya, thiếu ngủ kéo dài có thể dẫn đến nhiều căn bệnh ung thư. Theo Trung tâm Nghiên cứu Ung thư Fred Hutch (Hoa Kỳ), những người thức khuya có mức độ tự sửa chữa tổn thương DNA thấp chỉ bằng khoảng 20% so với những người ngủ đủ vào ban đêm.
Nghĩa là thức khuya có thể gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, cũng có thể làm rối loạn cơ chế tự điều hòa của cơ thể. Khi cơ chế tự điều hòa bị rối loạn, có thể làm cho cơ thể mất đi khả năng tự sửa chữa những rối loạn về mặt tế bào, là tiền đề hình thành những tổn thương tiền ung thư.
Những người "khó" mắc ung thư thường đi ngủ sớm, dậy sớm và có giấc ngủ ngon (Ảnh minh họa)
Chưa kể, những người không thức khuya, ngủ đủ giấc cũng thường có trạng thái tinh thần tốt hơn. Trong khi đó, đây cũng là yếu tố làm giảm nguy cơ mắc ung thư. Bởi lạc quan, tinh thần luôn tích cực được khoa học chứng minh là hệ miễn dịch tế bào trở nên mạnh hơn, phản ứng hiệu quả hơn khi gặp virus hoặc vi khuẩn. Ngược lại, khi sự lạc quan giảm, hệ miễn dịch của người đó giảm theo và dễ mắc cũng như tế bào ung thư lan ra nhanh hơn.
6. Gia đình không có tiền sử ung thư, kiểm tra sức khỏe định kỳ
Không thể phủ nhận rằng, nhóm có nguy cơ mắc ung thư cao nhất là những người có tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư. Nhất là đối với ung thư vú, ung thư cổ tử cung, ung thư dạ dày, ung thư phổi. Nếu không nằm trong nhóm này, tức là bạn có nguy cơ mắc ung thư thấp hơn họ nhưng còn tùy vào lối sống của chính mình.
Đặc biệt, dù có tiền sử gia đình mắc ung thư hay không, những người thăm khám sức khỏe định kỳ sẽ có nguy cơ mắc ung thư thấp hơn. Thói quen này giúp tăng khả năng tìm thấy những tổn thương của tế bào hay dấu hiệu bất thường của cơ thể càng cao. Nhất là tìm thấy tổn thương tiền ung thư, có thể giảm thiểu nguy cơ chuyển hóa thành ung thư. Đồng thời phát hiện sớm và điều trị hiệu quả hơn các bệnh ung thư.
Nguồn và ảnh: Aboluowang, Cancer321, webMD
