Tầm kiểm soát AI: Khi trí tuệ nhân tạo vượt mức nguy hiểm?

Từ tháng 11/2022, OpenAI đã chính thức giới thiệu ChatGPT đến công chúng với nhiều thay đổi đáng kể trong lĩnh vực công nghệ. ChatGPT là một trí tuệ nhân tạo đa năng, có khả năng xử lý nhiều chủ đề liên quan đến kinh doanh và địa chính trị. Nó có thể thảo luận một cách thuyết phục về việc khai thác khoáng sản ở Papua New Guinea, hoặc giới thiệu về một công ty bán dẫn của Đài Loan (TSMC).

Trí tuệ nhân tạo (AI) đang tạo ra sự thay đổi lớn trong cuộc sống của con người. (Ảnh minh họa: Reuters)

Mới đây, công ty khởi nghiệp OpenAI đã phát hành mô hình trí tuệ nhân tạo (AI) mạnh mẽ hơn có tên gọi GPT-4, tạo điều kiện cho sự phát triển ngày càng mạnh mẽ của công nghệ có tư duy giống con người. GPT-4 được xem là "cánh cửa" để bước vào các lĩnh vực như luật và y khoa tại Mỹ. Ngoài ra, ứng dụng này còn có khả năng tạo ra các bài hát, bài thơ và bài tiểu luận. Nhiều mô hình AI sáng tạo tương tự cũng có thể tạo ra các ảnh kỹ thuật số, bản vẽ và hoạt hình.

GPT-4 là một hình thức trí tuệ nhân tạo mang tên "Các mô hình ngôn ngữ lớn" (LLM), được sử dụng để khám phá các sắc thái của ngôn ngữ tự nhiên, cải thiện khả năng hiểu và tạo văn bản của máy, cũng như tự động hóa các tác vụ như nhận dạng giọng nói và dịch máy.

Nhiều tập đoàn công nghệ khổng lồ như Alphabet, Amazon và Nvidia đã đào tạo các mô hình LLM của riêng mình, ví dụ như Palm, Megatron, Titan và Chinchilla.

Tuy nhiên, một số quốc gia đã bắt đầu lo ngại về mối đe dọa từ trí tuệ nhân tạo. Các chính phủ ở Mỹ, châu Âu và Trung Quốc đang cân nhắc các quy định mới để kiểm soát tầm ảnh hưởng của trí tuệ nhân tạo. Có người lo rằng, sự phát triển quá nhanh của trí tuệ nhân tạo có thể vượt khỏi tầm kiểm soát và gây tổn hại, thậm chí là hủy diệt xã hội loài người.

Phần mềm AI đã bắt đầu trỗi dậy vào đầu những năm 2010 với sự xuất hiện của Deep Learning - kỹ thuật phần mềm kết nối mạng máy tính với bộ dữ liệu khổng lồ, giúp tăng cường đáng kể khả năng nhận dạng hình ảnh, xử lý âm thanh và trò chơi điện tử.

Ngày càng nhiều ứng dụng phần mềm được tích hợp với trí tuệ nhân tạo để mang đến những tính năng mới mẻ, ví dụ như trợ lý ảo và các trò chơi ảo. Thậm chí, trợ lý ảo còn có thể đánh bại cả những người chơi giỏi nhất, như Lee Sedol - một trong những kỳ thủ cờ vây hàng đầu thế giới - đã thua cuộc trước AlphaGo - ứng dụng phần mềm của Alphabet vào năm 2016.

Hiện nay, ChatGPT đang mang đến cho người dùng internet trải nghiệm đầy thú vị với các tính năng tiên tiến và các tác vụ trước đây chỉ có trong lĩnh vực trí tuệ của con người.

Kỹ sư Jonas Degrave thuộc công ty nghiên cứu trí tuệ nhân tạo DeepMind, thuộc sở hữu của Alphabet, đã chỉ ra rằng ChatGPT có khả năng hoạt động giống như thiết bị đầu cuối dòng lệnh máy tính và có thể đảm nhận các công việc như biên dịch và chạy các chương trình một cách chính xác.

Mô hình LLM đã đạt được thành công nhờ sự kết hợp của 3 yếu tố cơ bản: lượng dữ liệu khổng lồ, thuật toán có khả năng học hỏi và sức mạnh tính toán. Mặc dù chi tiết về cấu trúc và chức năng của GPT-4 vẫn chưa được tiết lộ công khai, nhưng thông tin chi tiết về GPT-3 đã được OpenAI xuất bản vào năm 2020.

Theo TS. Yoshua Bengio, Giám đốc khoa học của Mila - một viện nghiên cứu AI nổi tiếng ở Quebec, GPT-3 có hàng trăm lớp, hàng tỷ trọng lượng và được đào tạo trên hàng trăm tỷ từ vựng. Trong khi đó, phiên bản đầu tiên của GPT chỉ có kích thước bằng một phần mười nghìn.

Theo TS. Bengio, tốc độ tăng trưởng của các mô hình ngôn ngữ lớn sẽ không thể duy trì mãi mãi. Lý do là các yếu tố đầu vào của LLMS - bao gồm dữ liệu, sức mạnh tính toán, điện năng và lao động chuyên nghiệp - tất cả đều đòi hỏi chi phí cao, tiêu tốn năng lượng lớn và tốn kém chi phí.

Tuy nhiên, ngay cả khi LLMS không tiếp tục được cải thiện trong năm nay và OpenAI không tồn tại nữa, thì sức mạnh của các mô hình ngôn ngữ lớn vẫn sẽ còn. Dữ liệu và các công cụ để xử lý nó đã trở nên phổ biến rộng rãi, ngay cả khi quy mô tuyệt đối mà OpenAI đạt được vẫn còn đắt đỏ. Thậm chí, việc triển khai nguồn mở, khi được đào tạo cẩn thận và chọn lọc, đã có hiệu suất tương đương với GPT-4.

Tuy nhiên, khả năng của các mô hình lớn nhất đã vượt qua sức hiểu biết và kiểm soát của những người tạo ra chúng. Điều này đem lại một rủi ro đáng lo ngại.

Theo The Economist

Google cảnh báo về tác động của trí tuệ nhân tạo tới xã hội