Khi nhìn vào những sản phẩm rap nổi bật trên thị trường trong thời gian gần đây, từ các rapper thế hệ mới như MCK, HIEUTHUHAI, tlinh, tới các rapper kì cựu như Karik, B Ray, hầu như ai cũng tự hát trong sản phẩm của mình. Trong quá khứ, hầu hết các rapper thường phải nhờ đến ca sĩ chuyên nghiệp thực hiện các đoạn hát đó. Vậy tại sao điều đó đã thay đổi?
Từ trường hợp của Rhyder tại Rap Việt, hát hay rap có nhất thiết phải rạch ròi?
Trong hành trình của Rap Việt gần đây, có một thí sinh gây nhiều tranh cãi là Rhyder, khiến khán giả và cả giới chuyên môn không biết anh đang hát hay rap. Đặc biệt là với xu hướng "melodic rap" ngày càng phổ biến trong vài năm trở lại đây, các đoạn rap cũng có giai điệu tương tự như các bài hát, dẫn đến sự lạnh lùng giữa việc hát và rap. Vì vậy, việc phân biệt giữa hát và rap trở nên khó khăn hơn.Phải đến vòng 3 mới thấy Rhyder thực sự rap thuần 100% qua bài hát "Từ Chối Hiểu". Tuy là một bước tiến đáng kể đối với anh, nhưng trong tiết mục này, phần hát vẫn chiếm đa số thời gian biểu diễn. Nhiều khán giả vẫn còn không thực sự ấn tượng. Họ cho rằng Rhyder chỉ xứng đáng được coi là một ca sĩ hơn là một rapper thực sự. Và việc thể hiện khả năng rap như vậy trong một chương trình mang tên Rap Việt khiến cho Rhyder không xứng đáng ghi danh vào vòng Chung kết.
Rhyder gây tranh cãi vì sự lấn át của phần hát
Tuy nhiên, chỉ khi ai đã xem Rhyder biểu diễn trực tiếp những ca khúc của mình mới thấy được tác động của rapper biết hát đến khán giả làm thế nào. Việc một khán giả có thể rap cùng nghệ sĩ suốt cả một đoạn nhạc không phải là dễ dàng, nhưng chỉ cần một đoạn hát, khán giả có thể thuộc lòng và hát cùng nghệ sĩ. Riêng với Rhyder, anh còn có một câu hát intro đã trở thành thương hiệu "Lại là DG House... Rhyder".
Từ trường hợp của Rhyder, ta có thể thấy rằng, yếu tố giai điệu trong một bài hát đóng vai trò quan trọng trong việc đưa ca khúc đến tai người nghe. Những nghệ sĩ có khả năng hát tốt như Rhyder đều ưu tiên cho những đoạn hát đó. Dù vẫn có những khán giả khó tính, đòi hỏi sự phân biệt rõ ràng giữa vai trò ca sĩ và rapper, nhưng những người như Rhyder chỉ đơn giản muốn được xem là những người làm nhạc, là những nghệ sĩ. Hát, rap hay biểu diễn cũng được, miễn là nhận được sự đón nhận từ khán giả, đó đều là thành công của nghệ sĩ.
Tuy nhiên, không thể phủ nhận Rhyder đã tạo điểm nhấn tại Rap Việt với khả năng biểu diễn hát của mình.
Đâu chỉ Rhyder, nhiều rapper giờ cũng hát
MCK, HIEUTHUHAI, và tlinh - đều là những rapper nổi bật thuộc thế hệ Z hiện tại, cũng có nhiều sản phẩm âm nhạc trong đó hát chiếm trọng điểm. Album "ái" của tlinh, được ra mắt vào tháng 8 vừa qua, thực sự là một album Pop RnB chứ không chỉ đơn thuần là Hiphop. Với HIEUTHUHAI, phần lớn các sản phẩm của anh đều có sự góp mặt của phần hát. Thậm chí anh còn thường tự đảm nhận những phần hát này, mặc dù giọng hát của anh chưa thực sự ấn tượng. Riêng với MCK, anh đã hát nhiều hơn rap từ khi còn hoạt động độc lập, và trong album "99%" ra mắt vào đầu năm, nhiều bài hát cũng chỉ chủ yếu là hát.HIEUTHUHAI, MCK và tlinh đều có khả năng hát rất xuất sắc trong các sản phẩm âm nhạc.
Một trường hợp đặc biệt là Phúc Du. Người này bắt đầu từ các cuộc thi hát no-beat và đã bị chỉ trích vì thiếu yếu tố âm nhạc trong các bài hát. Nhưng sau đó, khi hợp tác với các ca sĩ chuyên nghiệp như Bích Phương và Hoàng Dũng, Phúc Du đã gây ấn tượng bằng việc tự mình trình bày phần hook trong ca khúc Yêu Anh Đi Mẹ Anh Bán Bánh Mì. Dù giọng hát của Phúc Du không được mượt mà như các ca sĩ chuyên nghiệp, nhưng nó lại mang trong nó một sự chân thành và cảm xúc chân thành, tạo điểm nhấn cho bài hát trở thành một bản hit lớn của nam rapper.
Gần đây, những rapper kỳ cựu như Karik lẫn B Ray đã khiến người hâm mộ bất ngờ khi lần đầu tiên hát trong các sản phẩm âm nhạc chính thức. Mặc dù giọng hát không quá tuyệt vời và vẫn còn một số thiếu sót, nhưng việc các rapper này tự tin hát đoạn hook mà họ tự viết đã khiến nhiều khán giả thích thú.
Phúc Du, Karik và B Ray cũng đã trổ tài ở việc hát trong các sản phẩm âm nhạc.
Rapper hay hát liệu có phải là xu hướng?
Ngày nay, có nhiều lý do đã tạo ra sự gia tăng của các rapper trong việc hát rap. Một trong số đó là thay đổi trong thói quen nghe nhạc của khán giả. Trước đây, rap là một thể loại nhạc khá mới lạ đối với người Việt, cho nên các ca sĩ thường trình diễn những đoạn hook để làm khán giả cảm thấy gần gũi hơn. Nhiều ca sĩ đã huyền thoại tồn tại nhờ vào những đoạn hook quan trọng, như JustaTee, Hoàng Tôn, Emily, Linh Cáo...Trái ngược với sự trớ trêu, đặc điểm thú vị là có nhiều khi một phần hook trở thành điểm nhấn đáng chú ý trong bài hát, dù rằng các rapper không phải là những người biểu diễn các đoạn hook này. Điều này dẫn đến việc khi các rapper biểu diễn một mình, chất lượng biểu diễn có thể bị ảnh hưởng ít nhiều.
JustaTee nổi tiếng với những đoạn hook đình đám
Trở ngại này thúc đẩy các rapper phải tìm cách tự thể hiện các đoạn hook. Công nghệ phòng thu đã giúp rapper hoàn thiện chất giọng của mình trên bản ghi âm. Ngày nay, không cần phải hát hay mới được công nhận. Sự phổ biến của nhạc rap đã thay đổi thói quen thưởng thức âm nhạc. Khán giả không chỉ tập trung vào đoạn hook mà cũng lắng nghe nhiều đoạn rap hơn. Điều này giúp các rapper tập trung vào sáng tác và thể hiện đoạn hook mà họ tự viết.
Cấu trúc của các bài rap ngày nay đa dạng hơn nhiều. Có nhiều bài rap không cần đoạn hook, rapper có thể thay đổi giữa hát và rap với melodic rap chỉ trong một verse, tạo sự đa dạng và khó đoán. Sự phổ biến của melodic rap và autotune khiến các rapper ngày nay hát nhiều hơn. Khi một công thức thành công, nó trở thành trào lưu cho các nghệ sĩ khác học hỏi và phát triển. Sự kết hợp giữa các thể loại âm nhạc khiến khán giả và nghệ sĩ không quan trọng việc phân biệt hay định nghĩa chúng. Một bài hát chất lượng, âm nhạc bắt tai, nội dung ý nghĩa, dễ cảm, dễ thuộc sẽ được khán giả đón nhận.
Có thể nhận thấy hiện nay các rapper thường hát rất nhiều. Tuy nhiên, điều đó chưa chắc đã thành một xu hướng. Có thể đó chỉ là một sự trùng hợp ngẫu nhiên khi các rapper cùng "thích hát" đồng thời. Họ có thể vẫn còn nhiều khía cạnh âm nhạc khác, màu sắc khác mà chưa được giới thiệu. Quan trọng nhất là khán giả cần mở lòng chào đón những đổi mới mà các rapper mang lại, thay vì đánh giá chúng với thiên hướng tiền định, vì chúng ta là những người hưởng lợi nhất khi có một làn sóng âm nhạc mới xuất hiện.