Gần đây, trên mạng xã hội đã đăng ảnh đơn xin lắp đặt điều hòa cho lớp 1 tại một trường tiểu học ở Hà Nội, kèm theo sự bức xúc của người đăng. Theo phụ huynh này, cô giáo chủ nhiệm đã yêu cầu cha mẹ đóng góp để lắp đặt điều hòa và máy chiếu để phục vụ việc học của các con. Tuy nhiên, mâu thuẫn xảy ra khi nhà trường yêu cầu phụ huynh cam kết trả lại thiết bị sau khi các con tốt nghiệp, nếu không hiệu trưởng sẽ không cho lắp.
"Đầu năm học, tôi đã chú ý rằng điều hòa và máy chiếu của các lớp đã bị tháo ra, nhưng công tơ vẫn còn nguyên. Vậy những thiết bị mà chúng ta tặng lại sẽ được xử lý như thế nào? Điều này đã trở thành một quy định, tất cả các lớp đều phải tuân thủ. Tôi muốn hỏi các phụ huynh ở các trường khác có phải làm như vậy không, tại sao chúng ta phải cam kết tặng lại cho nhà trường? Tại sao chúng ta không đơn giản tiết kiệm, chống lãng phí và phù hợp với môi trường giáo dục bằng cách đóng kín sau khi sử dụng?", người này chia sẻ.
Những hình ảnh được phụ huynh đăng tải trên mạng xã hội đã thu hút sự quan tâm và chia sẻ ngay sau khi được đăng tải. Chuyện lắp đặt điều hòa vào đầu năm học luôn "nóng hổi" và bài viết từ tài khoản Facebook này không phải là ngoại lệ.
Hầu hết phụ huynh đều cho rằng, học phí trường công thấp, cơ sở vật chất không đầy đủ, chỉ có ít kinh phí duy trì và nâng cấp các công trình hàng năm. Sự cung cấp máy điều hòa, máy chiếu và các thiết bị phụ trợ trong trường công lập chủ yếu dựa trên các nguồn xã hội hóa do ngân sách hạn chế. Do đó, nếu phụ huynh không đóng góp, con em sẽ không có điều kiện học tốt hơn.
Tuy nhiên, nhiều người cho rằng việc chuyển nhượng lại máy điều hòa sau khi sử dụng chỉ được thực hiện khi có sự đồng thuận và tự nguyện từ phụ huynh, không nên ép buộc để "trả đũa" phụ huynh với lợi ích của học sinh.
"Tôi sẵn sàng đồng ý tặng lại nếu nhà trường thực sự minh bạch"
Chị Thanh Thư, có con đang theo học lớp 2 tại một trường tiểu học ở Hà Nội, cho biết khi con chị theo học lớp 1, phụ huynh phải đóng 800 nghìn đồng để mua máy lạnh và máy camera, tổng cộng lớp thu được 34 triệu đồng. Năm nay, mặc dù chưa chính thức bắt đầu năm học, nhưng ban đại diện phụ huynh học sinh đã thông báo về việc thu thêm 500 nghìn đồng từ mỗi người để mua máy chiếu.Dẫu cho mỗi năm học đều có các khoản thu phí đầy đủ, tuy nhiên, chị Thanh Thư và nhiều phụ huynh khác cũng bày tỏ, nếu đó là vì lợi ích của con cái, họ sẵn lòng đóng góp. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra đó là nhiều nơi hiện nay không minh bạch về việc thu chi, chẳng hạn như cách lắp đặt và ai sẽ lắp đặt. Máy lạnh mới hay cũ? Những máy lạnh cũ thì để ở đâu? Ai chịu trách nhiệm xử lý?
Ban phụ huynh của học sinh ở trường chị Thư chỉ cần gửi bill chuyển khoản và tiếp tục thanh toán.
"Tại trường con tôi, chúng tôi không biết giá điều hòa, cũng không biết nơi mua và người bán là ai. Ban phụ huynh chỉ cần gửi bill chuyển khoản và tiếp tục thanh toán. Phụ huynh cũng mơ hồ về việc con em có được sử dụng đồ mới hay không vì không có ai yêu cầu kiểm tra sau khi lắp đặt."
Thêm vào đó, các cô giáo luôn nói rằng sau 5 năm, điều hòa sẽ hỏng và không thể sử dụng được nữa. Điều này thực sự không hợp lý. Trên thực tế, mọi gia đình vẫn sử dụng điều hòa trong khoảng 10-15 năm mà nó vẫn hoạt động tốt. Ở trường, các học sinh cũng chỉ bật điều hòa trong vài tháng.
Tôi nghĩ sau 5 năm, chúng ta có thể bán lại điều hòa để thu tiền tổ chức tiệc hoặc nhà trường muốn nhận quà, thì cần phải có đơn xin phép từ phụ huynh, chứ không thể để cho các bậc phụ huynh học sinh tự quyết định. Cô giáo cũng đã từng nói rằng sau khi lớp 5 ra trường, máy chiếu và điều hòa có thể để lại cho lớp 1. Nhưng thực tế là các lớp 1 phải hoàn toàn tự trang bị và mua mới máy chiếu. Vậy thì số lượng điều hòa cũ đi đâu?", chị Thư đã nhận định.
Đồng tình với ý kiến này, chị Ngọc Hương (Quận 7, TP.HCM) cho rằng, sau nhiều cuộc họp phụ huynh, chị nhận thấy không phải phụ huynh phản đối việc mua, mà là việc thiếu minh bạch, không có thông tin xã hội hóa đầy đủ và không có giải thích chi tiết.
Ví dụ, mục tiêu năm nay của trường là xã hội hóa việc mua điều hòa, đây là mục tiêu kéo dài trong 5 năm. Sau 5 năm, khi tất cả các phòng đều đã được trang bị điều hòa, liệu có tiếp tục chi trả phí sửa chữa, bảo dưỡng hay sẽ đóng góp vào việc khấu hao lại trong 5 năm tới?
"Bản thân tôi không phản đối việc mua điều hòa, thiết bị cho con, nhưng nếu không tìm hiểu và thấy rằng trong mọi năm đều có sự đóng góp và khóa nào cũng đóng góp thì không biết tiền đã đi đâu", chị nói.
Theo chị Hương, đã nói là tặng có nghĩa là phải dựa trên tinh thần tự nguyện thay vì ép buộc. Khi được hỏi về việc các lớp có tặng lại các chiếc điều hòa, câu trả lời thường là: "Lắp đặt vào phòng thể chất, thư viện... các nơi mà nhà trường chưa có nguồn kinh phí để lắp đặt".
Nhưng mỗi năm có bao nhiêu lớp tốt nghiệp và mỗi lớp đều có 2 cái điều hòa, vậy trường làm gì với những chiếc điều hòa này? Liệu trường có lắp đặt chúng ở đâu, hoặc bán hay thanh lý chúng đi? Hay có thể là điều hòa vẫn còn trên tường nhưng học sinh khóa sau phải mua mới?
Tuy nhiên, cũng có phụ huynh nhìn nhận vấn đề từ một góc độ khác. Chị Bích Thủy, một phụ huynh có con đang học tại một trường tiểu học ở quận Phú Nhuận, TP.HCM cho rằng, việc yêu cầu trường tặng lại điều hòa cũng có thể gặp khó khăn riêng.
Tổng số tiền cần chi trả cho việc mua hai máy điều hòa là 32 triệu đồng, được chia đều giữa các phụ huynh trong lớp. Bên cạnh đó, hàng tháng chị Thủy còn phải đóng thêm tiền điện.
Cơ sở vật chất của trường chỉ bao gồm quạt trần và quạt tường, việc lắp đặt điều hòa cho con theo ý muốn của phụ huynh là tự nguyện. Tuy nhiên, việc lắp đặt điều hòa cũng ảnh hưởng đến hạ tầng của trường do cần khoan tường.
Nếu sau 5 năm, các lớp tháo bỏ điều hòa mà lớp sau không lắp đặt thay, điều này sẽ ảnh hưởng đến sự mỹ quan của lớp. Giá trị của một chiếc điều hòa sử dụng liên tục từ sáng đến chiều trong vòng 5 năm cũng không nhiều khi bán lại chia ra trên đầu người.
Trong tình huống này, nếu nhà trường muốn phụ huynh đồng ý trả lại, cần lý giải rõ ràng. Ví dụ như không muốn gây ảnh hưởng đến không gian lớp học do tháo lắp liên tục, hoặc muốn sử dụng lại cho các lớp sau mà không phải mua mới, chỉ cần thanh toán tiền điện và bảo dưỡng định kì... Nếu nhà trường thông minh và không ép buộc, tôi nghĩ không phụ huynh nào cũng sẽ tính toán việc hai máy điều hòa đã được sử dụng trong 5 năm này", chị nói.