Gen Z là gì? Đặc điểm, tính cách & lối sống của thế hệ Z

Thế hệ Z, còn được gọi là Gen Z, hiện đang bước vào các trường trung học và đại học trên ở hầu hết các quốc gia với sứ mệnh xây dựng & phát triển thế giới trong tương lai. Thế hệ mới này có những điểm đặc biệt so với các thế hệ trước (Gen X / Gen Y) và rất có thể sẽ để lại những đóng góp đáng kể trong xã hội mà chúng ta chưa thể hình dung được.

Bài viết này sẽ dẫn dắt bạn khám phá Gen Z là gì? Thế hệ Gen Z gồm những đặc điểm gì nổi bật? Những ai thuộc Gen Z đã nổi tiếng?

Gen Z là gì?

Gen Z hay còn được gọi là thế hệ Z (Generation Z) hoặc Hậu Millennials (Post Millennials), là thuật ngữ ám chỉ những người sinh vào cuối những năm 1990 đến cuối những năm 2010. Theo nhiều nhà nghiên cứu và marketer, Thế hệ Z bao gồm những người sinh sau năm 1996. Đây là thế hệ tiếp nối của Gen Y (Millennials). Đến nay, những thành viên lớn tuổi nhất của thế hệ này hiện mới tốt nghiệp trung học và ở độ tuổi đại học. Điều này khiến Gen Z được xem là những mầm non của thế giới sau này.

Sơ lược về lịch sử Gen Z (Thế hệ Z)

Gen Z được sinh ra trong thời kỳ phát triển của internet và phương tiện truyền thông xã hội. Điều này khiến Gen Z có nhiều điểm tương đồng so với Gen Y khi cả 2 thế hệ đều tiếp cận sớm với công nghệ. Cuối những năm 1990 được xem là khoảng thời gian bùng nổ của Internet khi khái niệm trình duyệt web, website, email, voice chat bắt đầu lan rộng khắp toàn cầu. Không lâu sau đó là sự phát triển của những công nghệ ứng dụng trên Internet như công cụ tìm kiếm, mạng xã hội, lưu trữ đám mây...

Thời điểm ra đời của Gen Z cũng là thời kỳ đánh dấu sự ra đời và trổi dậy của mạng xã hội

Quá trình ra đời của Gen Z cũng gắn liền với những sự kiện bất ổn của thế giới, điển hình là sự kiện khủng bố ngày 11/9. Chính vì thế, cha mẹ của Gen Z trở nên thận trọng về mối đe dọa khủng bố, suy thoái kinh tế, thiên tai, thay đổi về môi trường...

Thế hệ Z được tiếp cận với nền giáo dục tân tiến, khi các trường học đều được trang bị các thiết bị hỗ trợ giảng dạy như máy chiếu, phòng thí nghiệm, micro, màn hình, máy vi tính...

Năm 2020 - năm sinh cuối cùng của thế hệ Z - cũng là năm mà thế giới chứng kiến đại dịch Covid toàn cầu. Sự kiện này được xem là một trong những đại dịch lớn nhất lịch sử loài người, khi con người chứng kiến khả năng lây lan nhanh chóng của virus cũng những tác hại ghê gớm đến sức khỏe mà loài virus này mang lại.

Đến nay, những thành viên lớn tuổi nhất của Gen Z đã hoàn thành chương trình học phổ thông và đang tham gia các chương trình đại học, cao đẳng. Chúng ta hãy cùng chờ xem thế hệ Gen Z sẽ tiếp bước những thế hệ trước và thay đổi thế giới như thế nào.

Đặc điểm của Gen Z (thế hệ Z)

Gen Z thành thục và phụ thuộc vào công nghệ

Một trong những đặc điểm nổi trội của Thế hệ Z  chính là khả năng sử dụng công nghệ thuần thục. Trong khi thế hệ Y được coi là “những người tiên phong về kỹ thuật số”, những người chứng kiến sự bùng nổ của công nghệ và truyền thông xã hội, Thế hệ Z được sinh ra trong một thế giới của sự đổi mới công nghệ đỉnh cao - nơi thông tin có thể truy cập ngay lập tức và mạng xã hội ngày càng phổ biến. 

Những tiến bộ công nghệ này đã có cả tác động tích cực và tiêu cực đối với Thế hệ Z. Về mặt tích cực, lượng thông tin dồi dào nằm trong tầm tay cho phép Thế hệ Z mở rộng kiến thức và chủ động trong việc học. Về mặt tiêu cực, Gen Z trở nên quá phụ thuộc vào các thiết bị công nghệ và mất dần khả năng thực hiện các phương pháp thu thập thông tin truyền thống như đọc sách, khảo sát, giao tiếp. Ngoài ra việc sử dụng thiết bị công nghệ nhiều có thể gây ra cảm giác bị cô lập và dẫn đến các kỹ năng xã hội kém phát triển. Ngoài ra, công nghệ đang thay đổi nền kinh tế khiến những Z-er có thu nhập thấp dễ bị tổn thương khi họ tham gia lực lượng lao động.

Gen Z có xu hướng tự chủ nhưng dễ bị cô lập

Thế hệ Z có niềm khát khao mạnh mẽ về khả năng độc lập, tự chủ bản thân, tự chủ tài chính. Nhiều Z-er bắt tay vào công việc part-time ngay từ những ngày đầu học đại học để có khả năng trang trải cho cuộc sống. Một số khác chấp nhận rủi ro để khởi nghiệp, tham gia vào công việc kinh doanh ngay từ rất sớm. Một số khác không may đầu tư vào những dự án lừa đảo.

Những thách thức về sức khỏe tinh thần đang được xem là một trong những vấn đề nghiêm trọng của của Thế hệ Z. Nhiều nhà nghiên cứu cho rằng Gen Z là “thế hệ cô độc nhất”, vì việc dành thời gian quá nhiều trên Internet có thể thúc đẩy cảm giác cô lập và trầm cảm. Thời gian sử dụng điện thoại thông minh hoặc xem Netflix nhiều hơn đồng nghĩa với việc dành ít thời gian hơn để vun đắp các mối quan hệ có ý nghĩa. Ngoài ra, nhiều người trẻ tuổi rơi vào những cạm bẫy "so sánh, hơn thua, tuyệt vọng, khủng hoảng..." do những người làm truyền thông dẫn dắt tạo ra.

Gen Z có ý chí cạnh tranh quyết liệt

Thế hệ Z có ý chí cạnh tranh, đấu tranh vô cùng mạnh mẽ và quyết liệt. Khi gặp vấn đề, các Z-er đều có xu hướng muốn tìm ra câu trả lời ngay lập tức. Ngoài ra, Z-er khát khao trở thành người giỏi nhất trong cộng đồng và mong có được sự công nhận của những người xung quanh. 

Gen Z có xu hướng chi tiêu để khẳng định bản thân

Về khía cạnh tiêu dùng, thế hệ Z có xu hướng chi tiêu để khẳng định bản thân. Nhiều Z-er chấp nhận thắt chặt các chi tiêu ăn uống thường ngày để có thể tận hưởng những món đồ xa xỉ, tham dự các buổi tiệc sang trọng, đắt đỏ. Z-er coi trọng các sản phẩm được cá nhân hóa và họ bị thu hút bởi những thương hiệu có cùng quan điểm với họ về các vấn đề cuộc sống. Mặc dù vậy, tính thực dụng của các Z-er cũng mang yếu tố tích cực khi họ luôn chủ động nghiên cứu, tìm tòi về một sản phẩm trước khi đưa ra quyết định mua nó.

Gen Z quan tâm đến các vấn đề môi trường và xã hội

Ở những quốc gia kém phát triển, thế hệ Z được xem là những người có hoạt động xã hội mạnh mẽ nhất. Họ quan tâm về những vấn đề an sinh của xã hội như biến đổi khí hậu, môi trường, nạn đói, nạn phân biệt chủng tộc, giới tính. Các Z-er sẵn sàng đứng lên đấu tranh cho những điều tiêu cực đang diễn ra xung quanh cuộc sống của mình. Ở các nước châu Á, các Z-er thể hiện tình thương, chia sẻ một cách mạnh mẽ với những người có hoàn cảnh khó khăn. Họ sẵn sàng trích ra một phần không nhỏ số tiền dành dụm để đóng góp cho các tổ chức từ thiện nhằm giúp đỡ những người có hoàn cảnh khó khăn, thiếu may mắn.

Gen Z rất dễ bị trầm cảm, tự ti

Trong một xã hội với tràn lan các thông tin mang tính dẫn dắt, Gen Z rất dễ bị cuốn theo các cơn bão truyền thông khi vốn sống vẫn còn ít ỏi. Việc các thanh thiếu niên Gen Z cảm thấy tự ti về ngoại hình bản thân (body shaming), hay lao vào các cuộc cãi vả trên mạng xã hội là điều rất dễ bắt gặp, từ đó khiến họ dễ bị trầm cảm, bực tức. Do đó, Gen Z rất cần sự quan tâm của xã hội và gia đình để có được trạng thái tâm lý bình tĩnh, vững vàng.

Gen Z có xu hướng đặt ra mục tiêu rất cao nhưng cũng dễ bỏ cuộc

Phong trào "Dream big"

Những người nổi tiếng thuộc Gen Z (Thế hệ Z)

	XXXTentacion sinh năm 1998. XXXTentacion là một rapper, đã từng trải qua quá khứ thảm khốc vào tháng 6 năm 2018. XXXTentacion thường sử dụng âm nhạc để nâng cao nhận thức của công chúng về bạo lực đối với phụ nữ - anh ấy cũng hỗ trợ những thanh thiếu niên đang gặp khó khăn và những người bị bệnh tâm thần. Anh đã giành được một số giải thưởng trong sự nghiệp ngắn ngủi của mình và nhanh chóng trở thành một trong những nghệ sĩ có ảnh hưởng nhất trong thập kỷ.
	Greta Thunberg là một nhà hoạt động môi trường đang thu hút rất nhiều sự chú ý trong thời gian gần đây. Cô mới 16 tuổi và sinh năm 2003, trở thành Thế hệ Z. Greta bắt đầu phản đối biến đổi khí hậu khi mới 15 tuổi khi cô cảm thấy thất vọng với việc các nhà lãnh đạo thiếu hành động chống lại sự nóng lên toàn cầu. Hoạt động tích cực của cô đã tạo nên làn sóng trên khắp thế giới - đặc biệt là ở Pháp, nơi cô khuyến khích thanh niên trốn học để phản đối chính phủ. Cô gái 16 tuổi cũng từ chối lời mời gặp mặt của Thủ tướng Canada Justin Trudeau vì cô cảm thấy rằng điều đó là vô nghĩa vì anh ta không có kế hoạch về biến đổi khí hậu vào thời điểm đó.
	Dylan Wang là một người mẫu Úc gốc Hoa. Chàng trai này đã làm việc với một số thương hiệu hàng đầu bao gồm Louis Vuitton, Fendi, Uniqlo và Gap. Anh ấy đã được mô tả là 'hoàn hảo' bởi một số tên tuổi lớn nhất trong giới người mẫu bao gồm Cara Delevingne. Wang hiện đã ký hợp đồng với công ty Next LA - có tin đồn rằng anh ấy đang hẹn hò với ca sĩ Billie Eilish.
	Xiu Min Zhang, còn được gọi là Kris Wu, sinh năm 1990. Anh ấy là một người nổi tiếng người Canada gốc Hoa và được gọi là 'Justin Bieber của Trung Quốc' nhờ phong cách tương tự và thành công trong ca hát. Âm nhạc của Kris Wu đứng đầu ở Trung Quốc và anh ấy đã từng phát hành một số đĩa đơn nổi tiếng. Gần đây anh đã tham gia bộ phim ăn khách 'Bumblebee'. Theo Celebrity Net Worth, giá trị tài sản ròng của Zhang tính đến năm 2019 ước tính vào khoảng 18 triệu USD.
	Sammy Wilkinson (sinh năm 2001) là một diễn viên người Úc bắt đầu tham gia diễn xuất khi mới 13 tuổi. Anh được biết đến với vai diễn trong chương trình truyền hình 'Home and Away' phát sóng trên Seven Network ở Úc. Wilkinson đã nhận được đề cử giải thưởng kể từ năm 2017 - anh đã được đề cử bởi cả Logies và Nickelodeon's Kids Choice Awards (Úc).
	Naomi Osaka sinh năm 1997 tại Nhật Bản và mang dòng máu lai Haiti (Mỹ). Cô bắt đầu chơi quần vợt khi mới 3 tuổi và giành chiến thắng trong trận đấu chuyên nghiệp đầu tiên khi mới 15 tuổi. Cô được lọt vào danh sách các tay vợt nữ xuất sắc nhất mọi thời đại) tại US Open 2018. Osaka trở thành tay vợt nữ Nhật Bản đầu tiên được xếp hạng 1 trong bảng xếp hạng WTA vào tháng 9 năm 2019, và được xem là một trong những tay vợt nữ xuất sắc nhất thế giới.
	Lydia Ko sinh ra ở Hàn Quốc và chuyển đến New Zealand cùng bố mẹ khi cô mới 6 tháng tuổi. Lydia trở thành một người nổi tiếng quốc tế khi còn là một thiếu niên - trên thực tế, cô ấy là vận động viên trẻ nhất từng giành được danh hiệu thể thao lớn vào năm 2014 khi cô ấy vô địch Canada nữ mở rộng. Ko cũng là một trong những tay golf nữ xuất sắc nhất hành tinh - cô đã giành được 22 giải đấu chuyên nghiệp và hiện đang xếp hạng 4 thế giới. Ko có tài sản ròng ước tính là 10 triệu đô la vào năm 2019 theo Celebrity Net Worth.

Tổng kết

Gen Z là thế hệ tiếp theo của những người trẻ sắp hoặc đã bước vào tuổi trưởng thành. Với sự phát triển của xã hội, Gen Z có những tố chất vượt trội hơn so với thế hệ trước, song vẫn tồn tại những mặt tiêu cực, hạn chế mà thế hệ này cần phải vượt qua. Hy vọng bài viết này đã mang đến bạn một cái nhìn tổng quan và sâu sắc về thế hệ Z.

Câu hỏi thường gặp (FAQ)