Theo BSCKII Huỳnh Tấn Vũ, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM (Cơ sở 3), hẹ được người dân sử dụng trong nấu ăn và điều trị các bệnh từ đơn giản đến phức tạp. Tác dụng quý của hẹ đã được nhiều tài liệu cổ ghi lại.
Loại cây được nhiều sách cổ khen hết lời
Trong sách Nội kinh, có viết: "Xuân hạ dưỡng dương", nghĩa là mùa xuân cần ăn các món ôn bổ dương khí. Vì thế, từ xưa ông cha ta đã biết sử dụng hẹ để bồi bổ cơ thể, phòng ngừa bệnh.
Còn trong Bản thảo thập di viết như sau: "Nên ăn thường xuyên rau hẹ vì nó là loại rau ấm người và có lợi cho sức khỏe".
Không những lá và thân hẹ có tác dụng chữa bệnh mà củ hẹ cũng mang nhiều lợi ích. Theo sách Lễ ký, củ hẹ có khả năng chữa chứng di mộng tinh và đau lưng hiệu quả. Lá hẹ có mùi cay, hơi chua, mạnh mẽ và tính ấm, có tác dụng bổ thận, bổ dưỡng, ổn trung, tăng cường khả năng tiếp thu chất dinh dưỡng, kích thích tuần hoàn máu, thanh lọc cơ thể, ngăn ngừa vi khuẩn, giải độc và chống chảy máu.
Trong các sách y học nói chung và Nam dược thần hiệu của Tuệ Tĩnh nói riêng còn có nhiều bài thuốc dùng hẹ.
Canh hẹ.
Công dụng của hẹ
Theo y học hiện đại, hẹ chứa nhiều chất dinh dưỡng như đạm, đường, vitamin A, vitamin C, canxi, phốt pho, và chất xơ. Hạt hẹ còn chứa ancaloit và saponin. Chất xơ trong hẹ giúp tăng tính nhạy cảm của cơ thể với insulin, giảm đường huyết, giảm mỡ máu, ngăn ngừa xơ mỡ động mạch, và bảo vệ tuyến tụy.
Bác sĩ Vũ cho biết hẹ đã được chứng minh chứa các hoạt chất tương tự kháng sinh để điều trị các bệnh về hô hấp và đường ruột ở trẻ em. Nước ép từ lá hẹ kết hợp với một ít đường phèn có thể được sử dụng làm 'thuốc điều trị' cho các vi khuẩn trong đường tiêu hoá nói chung và đặc biệt cho các bệnh lý về đường ruột.
Theo kinh nghiệm dân gian, khi sử dụng một nắm lá hẹ tươi sau khi đã rửa sạch, thái nhỏ, trộn với một chút đường phèn và hấp trong nồi cơm đã sôi hoặc chưng cách thuỷ, để nguội rồi cho bé uống sẽ giúp giảm ngay cơn ho, cảm và sốt. Nên sử dụng lá hẹ tươi sẽ có hiệu quả tốt hơn.
Bác sĩ Vũ cho biết cây hẹ là một loại thực phẩm tốt cho những người có vấn đề về huyết áp và cholesterol cao. Trong lá hẹ có chứa allicin, một chất có tác dụng giảm huyết áp và ngăn chặn quá trình sản sinh cholesterol trong cơ thể. Vì vậy, hẹ thường được sử dụng để tự nhiên hạ huyết áp và làm sạch mỡ máu trong cơ thể.
Khoa học hiện đại đã nghiên cứu và chỉ ra rằng hẹ có chứa flavonoid, một chất có thể ngăn ngừa và chống lại một số loại ung thư liên quan đến hệ tiêu hoá như ung thư dạ dày, ung thư đại tràng và nhiều loại ung thư khác. Flavonoid còn giúp điều chỉnh huyết áp, đặc biệt là giảm huyết áp cao. Việc ăn hẹ thường xuyên cũng giúp tăng cường sự mạch máu lành mạnh và giảm nguy cơ mắc bệnh đột quỵ.
"Bên cạnh đó, cây hẹ còn có tính chống vi khuẩn và chống nấm, vì vậy nó rất tốt cho làn da. Ngoài ra, hẹ cũng có thể được sử dụng làm kem chữa lành vết thương, giúp vết thương lành nhanh", bác sĩ Vũ nhấn mạnh.
Cuối cùng, theo bác sĩ Vũ, rau hẹ chứa nhiều vitamin K, giúp tăng cường quá trình hình thành xương và giảm nguy cơ loãng xương.
Lưu ý khi dùng hẹ
Bác sĩ Vũ cũng lưu ý rằng hẹ nên được tiêu thụ nhiều nhất vào mùa xuân. Ngoài ra, hẹ không nên được ăn cùng với mật ong và thịt trâu. Những người có các chứng âm hư hỏa vượng hoặc vị hư có nhiệt nên tránh dùng hẹ trong thời gian dài.