Quá rồi cái thời xem phim kinh dị Việt mà sợ chán hơn sợ ma
Thể loại phim kinh dị Việt đang phát triển mạnh mẽ về chất lượng và số lượng sau khi hệ thống kiểm duyệt cởi mở hơn, cho phép sản xuất những bộ phim kinh dị ma thật
Theo giáo sư điện ảnh huyền thoại Martin Scorsese, điện ảnh ban đầu không thực sự ra đời với mục đích kể một câu chuyện hay, nhân văn. Lúc đó, người ta trả tiền đi xem chiếu bóng chỉ để trải nghiệm những hình ảnh có thể mang đến sự hứng khởi hay cảm xúc mãnh liệt. Và các nhà làm phim dần nhận ra một trong những loại nội dung dễ bán vé nhất chính là nỗi sợ.
Chỉ vài năm sau khi Thomas Edison đăng ký bằng sáng chế chiếc máy quay đầu tiên, các nhà làm phim Pháp đã cho ra đời một tác phẩm kinh dị dài 3 phút với nhan đề Le Manoir du diable (1896). Cũng từ đó, thể loại này dần trở thành một dòng chảy có sức sống mãnh liệt trong lịch sử điện ảnh thế giới. Đây thường không phải thể loại ra đời để đi thi những giải thưởng danh giá nhưng cực kỳ được ưa chuộng vì khả năng thu hồi vốn và sinh lời.
Các nhà làm phim Việt Nam từ lâu cũng đã nhìn thấy tiềm năng của thể loại đặc thù này. Trong những năm gần đây, các tác phẩm kinh dị nước nhà đã có những bước phát triển cả về chất lượng lẫn số lượng, đặc biệt khi hệ thống kiểm duyệt cởi mở hơn và cho phép sản xuất những câu chuyện ''ma thật''. Mới đây, series Tết Ở Làng Địa Ngục gây chú ý khi vượt nhiều bom tấn quốc tế để chiếm vị trí top 1 trên Netflix Việt Nam. Dù không thiếu điểm trừ, bộ phim nhận nhiều lời khen vì sự chỉn chu trong các khâu bối cảnh, phục trang cùng với một kịch bản chưa thực sự kín kẽ nhưng đủ lôi cuốn, hấp dẫn.
Tết Ở Làng Địa Ngục mới đây gây chú ý khi đứng đầu nền tảng phim trực tuyến Netflix Việt Nam
Sự tiến bộ đáng kể của các nhà làm phim kinh dị Việt
Trong nước ta, thể loại phim kinh dị vẫn được coi là một thế lực non trẻ so với các quốc gia khác trong khu vực. Mười (2007) được xem là bộ phim kinh dị đầu tiên của ngành điện ảnh Việt Nam kể từ năm 1975. Sau đó, nhiều đạo diễn cũng đã thử sức với thể loại này, tuy nhiên, chỉ có ít tác phẩm để lại dấu ấn. Tuy nhiên, mọi thứ đang dần thay đổi theo chiều hướng tích cực hơn. Điều thay đổi dễ nhìn thấy nhất chính là sự đi lên ở chất lượng hình ảnh. Các dự án phim kinh dị gần đây ngày càng được đầu tư bài bản hơn. Năm 2022, một bộ phim kinh dị khác gây chú ý tại rạp là Chuyện Ma Gần Nhà. Ekip nhận được nhiều lời khen nhờ sự chăm chút trong khâu bối cảnh, tạo hình nhân vật, mặc dù kịch bản vẫn còn nhiều lỗ hổng.
Phim Chuyện Ma Gần Nhà đã tạo nên cơn sốt tại rạp chiếu phim Việt Nam vào năm 2022 nhờ vào hình ảnh ấn tượng, mặc dù nội dung của phim đã gây ra nhiều tranh cãi.
Được xem là một trong những tác phẩm hiếm hoi có đầy đủ yếu tố cần thiết của một bộ phim kinh dị đích thực, từ câu chuyện ma quái với đủ loại tà thuật, mê tín cho đến những hình ảnh máu me, đâm chém tạo ra hiệu ứng thị giác mạnh mẽ. Với doanh thu gần 60 tỷ đồng trong bối cảnh ngành công nghiệp điện ảnh đang phục hồi từ đại dịch, Chuyện Ma Gần Nhà thực sự trở thành một hiện tượng và là điểm sáng hiếm hoi trong một năm đáng quên của điện ảnh Việt Nam.
Như trong trường hợp gần đây của Tết Ở Làng Địa Ngục, điểm nổi bật của dự án cũng đến từ khâu hình ảnh với bối cảnh chính ở một ngôi làng hẻo lánh thuộc tỉnh Hà Giang, giúp tạo ra cảm giác "rừng thiêng, nước độc" phù hợp với nội dung phim. Khâu tạo hình tuy chưa thể nói là xuất sắc nhưng cũng có nhiều nhân vật để lại ấn tượng với khán giả như Thập Nương (Lan Phương), Đại (Đình Khang), lão ăn mày (NSƯT Phú Đôn)...
Một điểm khác nổi bật của dự án đến từ việc lựa chọn tốt các yếu tố văn hóa bản địa để thêm vào phim. Những câu chuyện ma mị, rùng rợn được lưu truyền trong dân gian là nguồn tài nguyên vô tận cho các đạo diễn. Trước Tết Ở Làng Địa Ngục, nhiều tác phẩm như Bắc Kim Thang, Thất Sơn Tâm Linh cũng đã đi theo hướng này và nhận được sự quan tâm từ công chúng, đạt doanh thu không tồi. Những câu chuyện này không chỉ lôi cuốn mà còn gần gũi với khán giả Việt Nam. Đây cũng là hướng đi đã được nhiều quốc gia châu Á như Nhật Bản, Thái Lan áp dụng nhiều năm trước và rất thành công.
Có rất nhiều bộ phim kinh dị Việt gây ấn tượng nhờ áp dụng những câu chuyện ma quái, rùng rợn có nguồn gốc từ văn hóa dân gian.
Mảnh đất màu mỡ cho các nhà làm phim
Theo thống kê của công ty Kaggle, từ năm 1971 cho đến nay, ngân sách trung bình cho một bộ phim kinh dị tại Hollywood rất thấp, chỉ khoảng 13 triệu USD (đã điều chỉnh vì lạm phát). Trong khi đó, các thể loại phim khác được ưa chuộng đều yêu cầu số vốn cao nhiều lần. Phim phiêu lưu và hoạt hình có ngân sách trung bình đắt đỏ nhất, khoảng 73 triệu USD cho mỗi bộ phim. Tuy nhiên, mặc dù đầu tư ít, phim kinh dị lại có tỷ suất hoàn vốn cao nhất, đạt 173%, vượt xa thể loại đứng thứ hai là phim gia đình (111%).
Gần đây, nhiều người thường nhắc đến siêu anh hùng là thể loại thống trị phòng vé. Tuy nhiên, hãng phim Hollywood sở hữu tỷ suất lãi suất cao nhất tại Hollywood hiện nay lại chính là ''ông hoàng kinh dị'' Blumhouse với lợi nhuận lên đến 997% so với số vốn họ bỏ ra, vượt xa hãng đứng thứ hai là Disney (154%), cũng theo số liệu của Kaggle thống kê tính từ năm 1971. Những chỉ số đó cho thấy kinh dị vẫn luôn là sự lựa chọn an toàn và dễ sinh lời. Đồng thời, đây là sân chơi hứa hẹn cho những nhà làm phim tại các quốc gia có ngành phim ảnh đang trong giai đoạn phát triển, chưa có nhiều ngân sách để chạy theo xu hướng sản xuất những bom tấn thương mại đắt đỏ.
Kinh dị là thể loại phim có ngân sách thấp bậc nhất ở Hollywood (Ảnh: Kaggle)
Thể loại phim kinh dị đang là một trong những dòng phim có tỷ suất hồi vốn (ROI) cao nhất của Hollywood.
Nhìn vào thị trường phim Việt Nam, dù chưa có nhiều tác phẩm để lại ấn tượng về chất lượng, nhưng các dự án kinh dị gần đây vẫn thường gặt hái được doanh thu tốt và nhận được sự quan tâm đông đảo từ công chúng. Ngay cả những bộ phim bị chỉ trích gay gắt như Cù Lao Xác Sống (2022) vẫn đạt được doanh thu 12,8 tỷ đồng - một thành tích không hề tồi cho một tác phẩm bị cư dân mạng chê bai suốt thời gian dài. Hay trước đó vài tháng, Bóng Đè của đạo diễn Lê Văn Kiệt cũng gây tranh cãi về chất lượng nhưng cũng đạt đến mức an toàn với doanh thu khoảng 40 tỷ.
Chờ đợi những bom tấn thực thụ
Thể loại kinh dị vẫn được đánh giá là loại phim dễ dàng xuất khẩu nhất, đặc biệt là với những quốc gia đang phát triển về điện ảnh. Nhìn lại những năm đầu thập niên 2000, các bộ phim kinh dị đã giúp nhiều quốc gia châu Á như Nhật Bản, Hàn Quốc hay Thái Lan tiếp cận thị trường quốc tế. Các tác phẩm như Ring, Audition hay Nang Nak đã đại diện cho làn sóng "Asia Extreme" và thu hút sự chú ý của khán giả quốc tế. Thể loại này cũng là cơ hội để nhiều đạo diễn tài năng gốc Á như Apichatpong Weerasethakul, Kim Jee Woon hay Hideo Nakata gây ấn tượng và thu hút khán giả toàn cầu.
Chờ đợi những bom tấn thực thụ
Mặc dù có dấu hiệu đi lên về chất lượng, điện ảnh Việt Nam cần những tác phẩm kinh dị mang tính bom tấn để nâng cao tầm vóc. Hiện tại, Lật Mặt: Nhà Có Khách của đạo diễn Lý Hải là duy nhất vượt mốc trăm tỷ đồng. Tuy nhiên, bộ phim này tập trung nhiều hơn vào thể loại hài hơn là kinh dị, chỉ sử dụng yếu tố tâm linh như làm nền.
Cuối năm nay, khán giả sẽ có cơ hội thưởng thức 3 dự án mới thuộc thể loại kinh dị gồm Kẻ Ăn Hồn, Người Mặt Trời và Quỷ Cẩu. Qua những hình ảnh công bố đầu tiên, tất cả đều là những tác phẩm đáng chờ đón và hứa hẹn nhiều điều thú vị. Trong đó, Người Mặt Trời là bộ phim điện ảnh Việt đầu tiên lấy đề tài Ma Cà Rồng, nghiêng về thể loại kỳ ảo, giật gân nhiều hơn. Các dự án còn lại đều là những phim kinh dị thuần và có điểm chung là lấy cảm hứng từ những câu chuyện dân gian Việt Nam.
Quỷ Cẩu và Kẻ Ăn Hồn là những phim ma nặng đô hứa hẹn tại phòng vé dịp cuối năm
Phim Kẻ Ăn Hồn là tiền truyện của series Tết Ở Làng Địa Ngục, tiếp tục về việc truy lùng nguồn gốc của cổ thuật Rượu sọ người. Từ trailer, khán giả đã bị hấp dẫn bởi những hình ảnh đậm chất Việt như đám cưới chuột hay những con rối nước bị ma ám. Dự án tiếp theo của "ông hoàng kinh dị" Quang Tuấn là Quỷ Cẩu với kịch bản lấy cảm hứng từ câu chuyện dân gian Chó Đội Nón Mê.
Sau khi công bố những hình ảnh đầu tiên, hai tác phẩm kinh dị này ngay lập tức thu hút sự chú ý của cộng đồng mạng. Trên các diễn đàn điện ảnh dịp cuối năm, người ta có thể bắt gặp những cuộc thảo luận rôm rả về các tình tiết, giả thuyết được hé lộ trong trailer. Điều đó không chỉ cho thấy sự quan tâm của công chúng mà còn là minh chứng của việc khán giả nước nhà đã dần tìm lại niềm tin vào các bộ phim ma ''made in Vietnam''. Đây chính là cơ hội để các nhà sản xuất, đạo diễn nắm lấy và cho ra đời những tác phẩm có chất lượng tốt hơn nữa.
Thể loại phim kinh dị ở Việt Nam còn nhiều tiềm năng phát triển. Với sức mạnh về văn hóa và lịch sử, các nhà làm phim có nguồn tài nguyên dồi dào để sáng tạo ra những câu chuyện mới lạ và hấp dẫn. Hiện nay, chi phí sản xuất phim ở Việt Nam, đặc biệt là phim kinh dị, vẫn khá khiêm tốn. Ngân sách để hoàn thiện một series phim như 'Tết Ở Làng Địa Ngục' chỉ bằng hoặc thậm chí thấp hơn một tập phim của các quốc gia khác như Hàn Quốc, Mỹ. Tuy nhiên, với những tín hiệu tích cực hiện nay, chắc chắn nhiều nhà sản xuất sẽ sớm đầu tư mạnh vào ngành công nghiệp phim kinh dị. Khán giả có thể sẽ không phải đợi lâu để được thưởng thức những bộ phim ma có doanh thu trăm tỷ trong tương lai.
