Ô nhiễm không khí ở Hà Nội xếp thứ 3 thế giới: Nguyên nhân từ khói thải đến từ ô tô, xe máy

Video: Hà Nội thành phố có không khí ô nhiễm thứ ba trên thế giới, bầu trời mịt mù từ sáng đến trưa.

Từ tháng 11/2023 đến nay, nhiều ngày, tình trạng ô nhiễm không khí ở Hà Nội và các tỉnh miền Bắc đang ở mức độ xấu, gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe của người dân. Lớp sương mù trắng đục và bụi mịn liên tục phủ kín Thủ đô.

Sáng 3/12, ứng dụng IQ Air tiếp tục xếp Hà Nội vào top 10 thành phố có mức độ ô nhiễm cao nhất trên thế giới. Đôi khi, ứng dụng này cho thấy Hà Nội là thành phố có không khí ô nhiễm thứ 3 trên toàn cầu.

Vào lúc 8h30 ngày 3/12, ứng dụng IQAir ghi nhận chỉ số chất lượng không khí (AQI) ở Hà Nội đứng thứ 3 trên thế giới, với mức chỉ số 182, có tác động không tốt đối với người nhạy cảm.

Vào 11 giờ cùng ngày, tại điểm đo 556 Nguyễn Văn Cừ (quận Long Biên), Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường) ghi nhận chỉ số chất lượng không khí AQI đạt 160, ở mức độ không khí xấu. Từ 7 giờ đến 12 giờ, chỉ số này liên tục dao động ở mức xấu, cụ thể lúc 7 giờ là 151, 8 giờ đạt 162, 9 giờ là 167, 10 giờ là 165.

Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường đã cảnh báo rằng những người bình thường có thể bắt đầu gặp ảnh hưởng đến sức khỏe, trong khi nhóm người nhạy cảm có thể gặp phải những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.

Theo ứng dụng PAM Air, vào lúc 12h30, chỉ số chất lượng không khí (AQI) tại Trường Đại học Lâm nghiệp Việt Nam (huyện Chương Mỹ, Hà Nội) là 186, và tại Thư viện xã Cổ Am (huyện Vĩnh Bảo, Hải Phòng) là 198, đều vượt ngưỡng an toàn, gây hại cho sức khỏe. Đây là những điểm có chỉ số AQI ở mức độ cao.

Tại sao không khí của Hà Nội bị ô nhiễm nặng?

Theo TS Hoàng Dương Tùng, Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam khi trả lời phỏng vấn của PV VTC News, nguyên nhân chính gây ô nhiễm môi trường là do các hoạt động của con người và tình hình thời tiết, khí hậu ảnh hưởng.

Theo TS Hoàng Dương Tùng, việc tái chế như nhôm, chì... tại và ngoại ô Hà Nội thường không tuân thủ quy định về xử lý khí thải, gây ô nhiễm môi trường. Ngoài ra, số lượng lớn xe máy cũ ở Hà Nội, không được bảo trì và thải ra khói đen cũng là nguyên nhân chính gây ô nhiễm không khí, trong đó có phát thải bụi mịn PM2.5.

Thời gian gần đây, đã có nhiều công trình xây dựng và sửa chữa ở Hà Nội như đường, cầu, và hệ thống cống. Tuy nhiên, việc chăm sóc và bảo quản vệ sinh môi trường chưa được chú ý đúng mức.

Vấn đề đốt rác cũng diễn ra phổ biến, đặc biệt tại các huyện ngoại thành do quản lý không tốt nên rác thải thường xuyên bị đốt cháy. Ngoài ra, việc đốt rơm rạ sau mỗi mùa thu hoạch lúa cũng là một tình trạng nghiêm trọng", Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam lưu ý.

Vào lúc 7h ngày 3/12, khu vực quận Tây Hồ (Hà Nội) chìm trong lớp sương mù dày, không khí đặc quánh. (Ảnh: Ngô Nhung)

Theo TS Hoàng Dương Tùng, cũng một nguyên nhân khác là do khí hậu và thời tiết. Trải qua những tháng mùa hè, nhiều ngày không khí rất sạch. Mặc dù bụi mịn PM2.5 được thải ra không khí nhiều, nhưng bị rửa trôi nhờ các cơn mưa, bão hoặc phát tán lên cao, đi các vùng khác nhờ các cơn gió mạnh.

Mùa đông, khi trời ẩm ướt và gió yếu, bụi mịn thường luẩn quẩn ở tầng thấp. Điều này đặc trưng cho các tỉnh miền Bắc, bao gồm cả Hà Nội, nơi ô nhiễm không khí thường rất nặng trong mùa đông.

Theo TS Hoàng Dương Tùng, nhiều quốc gia trên thế giới đã áp dụng các biện pháp hạn chế giao thông cá nhân và phát triển hệ thống giao thông công cộng như xe buýt và tàu điện trên cao. Việc này được quan niệm là giảm thiểu ô nhiễm môi trường, vì vậy nhiều thành phố trên thế giới đã hạn chế sử dụng xe máy và ô tô chạy bằng xăng, dầu, thay vào đó khuyến khích sử dụng xe điện.

Trên khắp thế giới, đã từng có những thành phố mà chất lượng không khí thường xuyên ở mức độ ô nhiễm cao. Tuy nhiên, nhờ sự nỗ lực của chính quyền, cộng đồng và doanh nghiệp, chất lượng không khí đã được cải thiện đáng kể, điều này xứng đáng được khen ngợi. Tuy vậy, ở Hà Nội, mức độ ô nhiễm không khí trong những ngày gần đây vẫn đang ở mức đáng lo ngại.

Ông Tùng nói thêm rằng, trước tình trạng ô nhiễm như vậy, nhiều người cảm thấy rất không thoải mái, đặc biệt qua các cuộc khảo sát tại các bệnh viện, tỉ lệ bệnh nhân đến khám liên quan đến các vấn đề hô hấp cũng tăng đáng kể.

Người dân cần tự bảo vệ bản thân trước hết bằng cách theo dõi thường xuyên chỉ số chất lượng không khí (AQI) trên trang web hoặc ứng dụng, để biết mức độ ô nhiễm không khí tại khu vực cư trú.

Với tác động tiêu cực của không khí ô nhiễm đối với sức khỏe, người dân cần hạn chế việc ra ngoài. Khi cần phải ra ngoài, họ cần đeo khẩu trang chống bụi mịn PM 2.5 và đóng cửa khi ở trong nhà. Khi trở về từ bên ngoài, họ cũng cần rửa mắt và rửa mũi theo khuyến cáo của Bộ Y tế từ Tiến sĩ Hoàng Dương Tùng.

Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường gần đây đã gửi văn bản yêu cầu Sở Tài nguyên và Môi trường các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ đạo mạnh mẽ và tập trung nguồn lực triển khai các biện pháp quyết liệt để kiểm soát hoạt động phát sinh khí thải, bụi trên địa bàn tỉnh, thành phố.

Điều này nhằm mục đích tăng cường kiểm soát ô nhiễm không khí, tình trạng ô nhiễm bụi trong không khí tại một số địa phương khu vực các tỉnh đồng bằng Bắc Bộ, đặc biệt là khu vực TP Hà Nội và các tỉnh lân cận đang có diễn biến xấu, nguy cơ ảnh hưởng đến sức khoẻ cộng đồng và các hoạt động phát triển kinh tế - xã hội.

Điểm đo 556 Nguyễn Văn Cừ (quận Long Biên) thuộc Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường) hiển thị chỉ số chất lượng không khí AQI từ 7h đến 12h tại liên tục dao động ở mức xấu.

Cụ thể, theo Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng của điều kiện thời tiết giao mùa có sự biến đổi không lợi, gây chênh lệch nhiệt độ, độ ẩm, hướng và tốc độ gió, bức xạ nhiệt trong không khí rất lớn và góp phần ảnh hưởng đến khả năng khuếch tán các chất ô nhiễm, đặc biệt là bụi PM10 và bụi mịn PM2.5.

Ngoài ra, việc người dân đốt rác thải, rơm rạ, phụ phẩm nông nghiệp ngoài cánh đồng vẫn diễn ra rất phổ biến, thường xuyên trong nhiều năm mà chưa có biện pháp xử lý hữu hiệu để ngăn chặn làm tăng thêm tình trạng ô nhiễm không khí, khói mù cho khu vực đô thị, dân cư tập trung.

Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường đề nghị Sở Tài nguyên và Môi trường các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương sắp xếp việc kiểm tra và giám sát các nguồn thải khí (đặc biệt là từ các điểm đốt mở, đốt rác thải, đốt rơm rạ, phụ phẩm nông nghiệp, khu vực công trình xây dựng; các cơ sở sản xuất công nghiệp).

Các địa phương cần yêu cầu các cơ sở sản xuất công nghiệp trên địa bàn thực hiện chặt chẽ các biện pháp kiểm soát, đảm bảo xử lý khí thải theo tiêu chuẩn kỹ thuật môi trường, đặc biệt là các cơ sở có phát sinh nguồn bụi và khí thải lớn.

Cũng cần đơn vị khuyến cáo cộng đồng áp dụng ngay các biện pháp bảo vệ sức khỏe, đặc biệt là đối với nhóm người ngoài trời vào khoảng 5h-7h sáng và 14h-19h tối.

Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường đề nghị Sở Tài nguyên và Môi trường báo cáo UBND tỉnh, thành phố chỉ đạo UBND cấp huyện, xã và các đơn vị chức năng, tăng cường tuyên truyền, vận động nhân dân không đốt chất thải rắn, rơm rạ, phụ phẩm nông nghiệp sau thu hoạch để giảm phát sinh khí thải, bụi gây ô nhiễm môi trường. Thường xuyên kiểm tra thực tế, xác định và ngăn chặn kịp thời các hoạt động đốt mở trên địa bàn.

Đồng thời, các địa phương cần có các giải pháp triệt để, tận thu tái sử dụng phụ phẩm nông nghiệp cho các mục đính khác, hạn chế tình trạng đốt tại ruộng gây ô nhiễm môi trường; Xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường đối với hành vi đốt chất thải rắn sinh hoạt sai quy định.

Các địa phương đã chỉ đạo các cơ quan có liên quan tổ chức kiểm tra và đôn đốc các chủ dự án, đơn vị quản lý và thi công các công trình xây dựng, giao thông, cải tạo hạ tầng đô thị để thực hiện nghiêm các biện pháp ngăn ngừa và giảm thiểu phát tán bụi và khí thải ra môi trường xung quanh, bao gồm việc che chắn công trình, phương tiện vận chuyển vật liệu xây dựng, xử lý phế thải xây dựng, phun nước, rửa đường và rửa xe ra vào công trình phá dỡ, công trình xây dựng...

Bí ẩn về quan tài khổng lồ của đền Saqqara Serapeum ở Ai Cập