Những bước tiến đột phá: Robot giao hàng tự lái Made in Vietnam hướng tới tương lai

Vẫn còn là sinh viên trường Đại học Quốc gia Singapore (NUS), Nguyễn Tuấn Anh đã đảm nhiệm vai trò của Product Manager tại Yahoo! Singapore (một trong số 4 tập đoàn công nghệ lớn trên toàn cầu à thời điểm đó), sau khi đã làm việc như một cộng tác viên chăm sóc khách hàng dành cho thị trường Việt Nam.

"Việc chăm sóc khách hàng thực chất chỉ đơn giản là sao chép và dán những câu trả lời có sẵn cho các câu hỏi mà khách hàng gửi đến. Làm công việc như vậy, làm 8 tiếng mỗi ngày thật sự là mệt mỏi. Tôi đã tạo ra một hệ thống tự động khiến công việc này chỉ mất 30 phút mỗi ngày, giành trọn thời gian còn lại. Và tôi trở nên rảnh rỗi hơn. Lúc đó, tôi đã tỏ ý kiến về sản phẩm của Yahoo! cả ngày dài, như là không hài lòng với điều này, hoặc muốn làm cái đó... (cười). Còn khi họ cho phép tôi tham gia, tôi đã làm tốt công việc và trở thành nhân viên chính thức, biến đổi được đến thăng chức (cười to)", anh kể lại.

Ra trường và làm việc tại Yahoo! hơn 2 năm, Nguyễn Tuấn Anh đã cảm thấy công việc tại đây không còn đủ thử thách và không thể học được thêm điều mới. Thêm vào đó, anh muốn trở về Việt Nam để tìm kiếm một cơ hội mới. Vì vậy, anh đã quyết định nghỉ việc. Tuấn Anh đã chia sẻ: "Khi làm việc tại các công ty nước ngoài lớn, tôi sẽ được làm việc tập trung vào một nhiệm vụ cụ thể nhưng hạn chế về không gian. Vì vậy, rất khó để phát triển và mở rộng sang các lĩnh vực khác."

Trở về Việt Nam, Nguyễn Tuấn Anh đã gặp khó khăn khi khởi nghiệp với một số dự án nhưng đều không thành công. Tuy nhiên, một điều bất ngờ đã xảy ra khi anh đang tìm kiếm hướng đi mới cho bản thân. Anh nhận được lời mời từ Grab để trở thành đồng sáng lập của Grab Việt Nam – lúc đó còn mang tên MyTeksi. Sau khi trải nghiệm dịch vụ và cảm thấy hài lòng, anh đã quyết định chấp nhận lời mời và trở thành CEO của công ty công nghệ giao thông này.

Grab Việt Nam đã khởi đầu từ con số 0 và CEO của công ty đã trải qua nhiều khó khăn như một người khởi nghiệp. Lúc đầu, ông làm việc tại một quán cà phê vì chưa có văn phòng. Có lẽ nhờ vào kinh nghiệm từ việc khởi nghiệp không thành công, Nguyễn Tuấn Anh đã có sự quyết tâm và triển khai dịch vụ gọi xe đầu tiên nhanh chóng và tuân thủ pháp luật.

Grab Việt Nam chỉ mất kể từ cuối năm 2013 đến cuối năm 2014 để hoàn tất mọi thủ tục triển khai dịch vụ gọi xe công nghệ thử nghiệm được chấp thuận. Trong khi đó, đối thủ lớn nhất của họ là Uber vẫn chưa được cấp phép tại Việt Nam.

Ngay sau khi thành công trong việc triển khai dịch vụ gọi xe với ô tô của một thương hiệu mạnh tại Việt Nam, Nguyễn Tuấn Anh đã đề xuất cho công ty mẹ mở rộng dịch vụ tương tự cho xe máy và được chấp thuận dù triển vọng doanh thu của nó là rất thấp. "Vào thời điểm đó, tinh thần của công ty startup đang rất cao và tôi cũng đã đạt được kết quả tốt qua dịch vụ gọi xe ô tô, vì vậy khi làm việc trực tiếp với CEO tại trụ sở công ty, đề xuất của tôi đã được đồng ý ngay lập tức.

Thực tế, còn một lý do khác là việc triển khai dịch vụ gọi xe máy không tốn nhiều chi phí vì thương hiệu và phần mềm đã có sẵn. Nó cũng được vận hành tương tự, chỉ cần bổ sung biểu tượng trên ứng dụng và gọi thêm một số tài xế là xong", cựu CEO Grab Việt Nam tiết lộ.

Tuy nhiên, sau khi phát triển hệ thống trong một khoảng thời gian, tôi nhận ra rằng việc tích hợp dịch vụ vận chuyển bằng xe máy cũng mang lại nhiều lợi ích đáng kể, như trường hợp của Grab với việc xây dựng một mạng lưới rộng lớn, được biết đến bởi nhiều người và tăng trưởng nhanh chóng.

Vào cuối năm 2019, khi tôi quyết định rời khỏi Grab Việt Nam để trở thành CEO của VinID, công ty đã bắt đầu thu lợi từ dịch vụ gọi xe và hình thành không chỉ một hệ sinh thái tiềm năng mà còn có khả năng tạo ra lợi nhuận tốt trong tương lai.

Grab Việt Nam không chỉ là ứng dụng gọi xe hàng đầu trên thị trường (chiếm hơn 70% thị phần), mà còn sở hữu đội ngũ giao hàng thức ăn hàng đầu Việt Nam (Grab Food).

Sau khi rời khỏi Grab Việt Nam, Tuấn Anh đã chuyển đến làm việc tại VinID trong một thời gian ngắn, chỉ khoảng gần 1 năm trước khi quyết định nghỉ ngắn hạn để dành thời gian cho việc đi chơi trong suốt gần 1 năm.

Trước khi khởi nghiệp trong việc phát triển robot giao hàng tự động đầu tiên tại Việt Nam với Alpha Asimov Robotics vào tháng 9/2021, Nguyễn Tuấn Anh đã nghĩ đến khả năng hợp tác với một tổ chức có khả năng sản xuất sản phẩm này để nâng cao hiệu suất hoạt động. Tuy nhiên, ngay cả trong bối cảnh đại dịch Covid-19 đang hoành hành, với nhu cầu giao hàng không tiếp xúc tăng cao và nhu cầu sử dụng robot giao hàng tự động, sản phẩm này vẫn chưa có mặt tại Việt Nam.

Do đó, sau gần 1 năm nghỉ hưu ngắn hạn, cựu CEO Grab Việt Nam đã tự suy nghĩ về việc thành lập dự án sản xuất robot giao hàng tự động đầu tiên tại Việt Nam. Ông cho rằng việc tự động hoá trong lĩnh vực giao hàng là không thể tránh khỏi, vì các công ty đều cần tìm cách tăng cường năng suất và hiệu quả.

Thứ hai, công nghệ robot giao hàng tự động đã được phát triển và ứng dụng ở nhiều quốc gia khác, không còn quá mới mẻ. Đồng thời, sự phổ biến của trí tuệ nhân tạo (AI) đã thể hiện rõ trong nhiều lĩnh vực cuộc sống, bao gồm cả giao hàng. Do đó, rất nhiều người tin rằng trong tương lai gần, robot giao hàng tự động sẽ xuất hiện ở Việt Nam.

“Chưa có ai từng triển khai dự án này tại đây, nhưng xu hướng hiện tại chắc chắn nên tại sao chúng ta không thử để tối đa hóa lợi ích cho xã hội?”, nhấn mạnh cựu CEO của Grab Việt Nam. Sau đó, ông tiếp tục: “Mặc dù việc phát triển robot giao hàng tự động sẽ rất khó và tốn thời gian, nhưng nếu thành công, thành quả cũng sẽ rất đáng kể không chỉ tại Việt Nam mà còn ở nhiều quốc gia có chi phí nhân công cao như Úc, Singapore, UAE, Hàn Quốc…”.

Nguyễn Tuấn Anh được giới thiệu đến Lê Anh Sơn - Tổng giám đốc của Phenikaa-X, cũng là người đầu tiên thành công trong việc phát triển xe tự lái cấp độ 4 tại Việt Nam. Sau khi chia sẻ ý tưởng về robot giao hàng tự động của mình và nhận được đảm bảo rằng “hoàn toàn khả thi”, Nguyễn Tuấn Anh và Lê Anh Sơn đã cùng nhau thành lập và xây dựng công ty Alpha Asimov Robotics vào tháng 9/2021. Tên Alpha Asimov được lấy cảm hứng từ Isaac Asimov - một nhà văn Mỹ nổi tiếng viết về khoa học viễn tưởng và robot, điều mà Nguyễn Tuấn Anh rất yêu thích.

Chia sẻ về quyết định khởi nghiệp một lần nữa sau khi đã đảm nhận vai trò CEO trong hai công ty lớn (Grab Việt Nam và VinID), Nguyễn Tuấn Anh cho biết: "Tôi luôn coi mình là một người khởi nghiệp, không phải là người của Tập đoàn lớn."

Anh cùng đồng đội đã xây dựng Grab từ những ngày đầu, từ không có gì, như một startup, do đó luôn thích thú với việc sáng tạo quy trình và đem đến cái mới, thay vì tuân theo những điều đã được quyết định trước đó. Nguyễn Tuấn Anh cũng nhận xét rằng, nhiều người nghĩ khởi nghiệp sẽ gặp nhiều khó khăn hơn so với đi làm thuê vì phải tự lo lắng từ A đến Z, nhưng ông lại cho rằng: "Công việc thuê cũng có sự mệt mỏi riêng, một người phù hợp với điều đó và một người không."

Một điều thú vị khác là trong quá trình khởi nghiệp của Alpha Asimov Robotics, Nguyễn Tuấn Anh đã gặp được "người đời" của mình và thành công kết hôn vào tháng 6/2022, khi ông đã 40 tuổi.

Sau hơn 2 năm phát triển, Alpha Asimov Robotics đã hoàn thành mẫu thử đầu tiên và bắt đầu chạy thử xe tự lái không tải ở khu đô thị Ecopark (Hà Nội) từ tháng 5/2023. CEO của startup này cho biết: "Hoàn thành mẫu robot đầu tiên để chạy thử, thậm chí còn tiến hành thử nghiệm giao hàng tự động chỉ là một bước khởi đầu, còn rất xa mới có thể triển khai rộng rãi".

"Để có thể thực hiện việc sản xuất robot giao hàng tự hành hoạt động thực sự, chúng ta cần tiến hành thêm nhiều thử nghiệm và bổ sung. Qua các giai đoạn thử nghiệm này, chúng ta sẽ phát hiện ra những lỗi và học hỏi để làm cho robot trở nên thông minh hơn. Đến một ngày không xa, robot sẽ có đủ khả năng để tự động giao hàng và được thị trường chấp nhận", CEO Alpha Asimov Robotics nhận xét.

Nguyễn Tuấn Anh cho biết, sau một thời gian hoạt động không tải, Alpha Asimov đã đề xuất cho khu đô thị Ecopark để thử nghiệm robot giao hàng tự hành. Dự kiến, vào cuối năm nay, Alpha Asimov sẽ có khả năng hoạt động ổn định. Nguyễn Tuấn Anh cũng tiết lộ rằng sản phẩm đang được tiến hành theo đúng kế hoạch và thậm chí đang tiến nhanh hơn so với dự đoán ban đầu. Công ty hiện đang hợp tác với một số đối tác trong lĩnh vực vận chuyển để thử nghiệm việc giao hàng tại các khu đô thị.

Trả lời về vấn đề cạnh tranh trong lĩnh vực robot giao hàng tự động giữa các cường quốc như Mỹ và Trung Quốc, Nguyễn Tuấn Anh cho biết: "Ở lĩnh vực này, không thể chỉ đơn giản mang một con robot từ Mỹ hoặc Trung Quốc sang Việt Nam được. Bên cạnh phần cứng phù hợp, phần mềm và trí tuệ nhân tạo (AI) cần phải hiểu luật giao thông, thói quen đi lại, mạng lưới đường, và dữ liệu về khu vực giao hàng của từng quốc gia khác nhau.

Ví dụ, robot ở Mỹ sẽ không thể xử lý được khi gặp phải trường hợp đàn gà chạy ngang đường hoặc con chó bất ngờ xình xịch lên đường. Hơn nữa, Mỹ và Trung Quốc là hai thị trường quá lớn, với các công ty đang phục vụ tại đó chưa thể mở rộng tới các quốc gia khác trong thời gian ngắn."

Hiện tại, Alpha Asimov đã phát triển một dòng robot giao hàng tự động nhỏ có thể chạy trên đường với tốc độ 15 km/h. Tuy nhiên, mục tiêu của chúng tôi là tạo ra những robot giao hàng lớn hơn, có thể chạy với tốc độ 30 km/h. Hai loại robot này sử dụng các công nghệ và có giá thành khác biệt. Đồng sáng lập Alpha Asimov cho biết, công ty chúng tôi nhắm đến thị trường logistics và cần có đủ sản phẩm để phục vụ việc giao hàng tự động.

Trong suốt hơn 2 năm sáng lập và phát triển robot Alpha Asimov, Nguyễn Tuấn Anh cho biết, anh rất vui vì đã có thể trao đổi, giải thích và làm cho người khác hiểu về công nghệ của chúng tôi. Tuy nhiên, anh cũng bất ngờ khi một số đối tác vẫn còn e dè với công nghệ này. Điều thú vị là anh cảm thấy mình có thể quản lý thời gian hiệu quả trong giai đoạn hiện tại và vợ anh luôn hỗ trợ và chia sẻ niềm vui trong công việc này.

Khi được hỏi: “Anh nghĩ sao khi quyết định khởi nghiệp trong lĩnh vực chế tạo robot giao hàng tự hành, công việc mất rất nhiều thời gian, công sức và không chắc chắn sẽ thành công?”, Nguyễn Tuấn Anh cho biết: “Ngay từ đầu tôi đã nhận ra rằng việc này không thể nhanh chóng, những dự án nhanh thường nhỏ và cần thời gian. Làm giàu thì không bao giờ có cách nhanh”.

Nói về tham vọng làm giàu nhanh của nhiều người trẻ và ngay cả những người làm startup, CEO này chia sẻ: “Điều đó rất bình thường, mọi người đều có tư duy như vậy, không gì phải chỉ trích cả!”. Anh giải thích thêm rằng khi người ta gặp khó khăn, họ muốn tìm cách thoát ra nhanh nhất. Vì vậy, họ lựa chọn những phương pháp làm giàu nhanh như cá cược, mua vé số, đầu tư chứng khoán, giao dịch phái sinh, forex hoặc tiền mã hóa... Tuy nhiên, vẫn có những nhà đầu tư chuyên nghiệp hiểu rõ rằng họ đang làm gì và nếu họ luôn thắng, điều đó không phải là may rủi.

Trong những tình huống đó, chỉ có rất ít người có thể chọn làm startup và chấp nhận chịu đựng thêm 10 năm để trở nên giàu có. Nghe có vẻ rất đau đớn và không muốn làm, không muốn chấp nhận nữa (cười). Cảm xúc thường mạnh hơn lý trí, nên mọi người thường chọn những lời mời ngắn gọn", Nguyễn Tuấn Anh phân tích.

Người đồng sáng lập này tượng trưng cho một cây cổ thụ, mất hàng trăm năm để phát triển, có rễ bám chắc, nhưng cành lá tươi tốt và khẳng định rằng: "Trở nên giàu có với Alpha Asimov sẽ mất thời gian, nhưng tôi có thể đợi! (cười)".

Chia sẻ thêm về mục tiêu kỳ tiêu kỳ lân (trở thành startup có định giá trên 1 tỷ USD), CEO này cho rằng, mục tiêu kỳ lân đơn thuần là "rất nguy hiểm" vì kỳ lân không đồng nghĩa với có ích cho xã hội hay có lợi nhuận, thậm chí có thể làm hại nhà đầu tư khi các founder làm mọi biện pháp đẩy định giá lên mà không có thực chất. Nguyễn Tuấn Anh cho biết: "Đó chỉ là một trong những mục tiêu trên đường đi thôi. Mục tiêu cuối cùng là Alpha Asimov phải có lợi nhuận, và có ích cho xã hội".

Mánh khóe 'trốn việc' giúp coder Gen Z chỉ bỏ 1 giờ/ngày để làm, vẫn ung dung nhận lương khủng 3,5 tỷ đồng/năm.