Huawei - Vũ khí mạnh nhất của Trung Quốc trong chiến tranh về chip: Rót hàng chục tỷ USD để biến đổi?

Ảnh: Bloomberg

Chưa đầy 5 năm sau khi lệnh trừng phạt của Mỹ gần như làm tê liệt Huawei Technologies Co., gã khổng lồ công nghệ hiện là vũ khí quan trọng nhất của Bắc Kinh trong cuộc chiến về chất bán dẫn – thứ được coi là sẽ định hình nền kinh tế thế giới trong nhiều thập kỷ tới.

Làm việc của Huawei trong ngành công nghiệp chip Trung Quốc vượt xa những gì đã được đưa tin trước đây. Ngoài vai trò là khách hàng quan trọng của các nhà sản xuất và thiết kế chip hàng đầu đất nước, Huawei còn tăng cường sự hỗ trợ tài chính và kỹ thuật cho các công ty nhỏ hơn trong các lĩnh vực chiến lược của chuỗi cung ứng chip. Thậm chí, sự hỗ trợ của nhà nước dành cho Huawei cũng đã đạt đến mức chưa từng có. Bloomberg đã phát hiện ra một mạng lưới các doanh nghiệp được hỗ trợ bởi quỹ đầu tư của chính quyền thành phố Thâm Quyến, tập trung vào việc giúp Huawei xây dựng mạng lưới chip tự cung cấp.

Theo một nguồn tin không tiết lộ tên, quyết định biến Huawei thành điểm mặt của ngành công nghiệp chip tự cung cấp ở Trung Quốc đến từ yêu cầu của các lãnh đạo cấp cao.

Sau khi bị đưa vào danh sách đen của Mỹ vào năm 2019, nhà sáng lập Huawei, Nhậm Chính Phi đã tập hợp 10.000 kỹ sư để tập trung vào việc tái thiết bảng mạch và phần mềm để công ty có thể hoạt động mà không phụ thuộc vào công nghệ của Mỹ. Trong những thời gian bận rộn nhất, một số nhân viên đã sống trong trụ sở ở Thâm Quyến trong nhiều ngày, ăn mì ăn liền và ngủ trên ghế.

Sự nỗ lực hết mình đã giúp công ty duy trì hoạt động kinh doanh. Trong thời gian này, chính quyền Trung Quốc cũng đã bắt đầu tăng cường hỗ trợ, mở đường cho mối quan hệ cộng sinh hiện tại.

Để hiểu rõ hơn về mối liên kết sâu sắc giữa Huawei và chính phủ Trung Quốc, chỉ cần nhìn vào việc ra mắt điện thoại thông minh Mate 60 Pro vào tháng 8 vừa qua. Huawei đã chọn thời điểm ra mắt sản phẩm cùng với chuyến thăm Trung Quốc của Bộ trưởng Thương mại Hoa Kỳ, Gina Raimondo, cho thấy rằng đến lúc Trung Quốc thể hiện sức mạnh của mình.

Điện thoại này chứa một tỷ lệ cao các linh kiện tiên tiến được sản xuất ở Trung Quốc, đặc biệt là bộ xử lý 7 nanomet. Điều này đã gây ra cuộc tranh cãi sôi nổi tại Mỹ về việc liệu những nỗ lực để kiềm chế tiến bộ công nghệ của Trung Quốc có đang thất bại hay không. Mối lo ngại của Washington là chất bán dẫn tiên tiến cung cấp năng lượng cho điện thoại thông minh của Huawei cũng có thể được sử dụng cho ứng dụng quân sự, chẳng hạn như máy bay không người lái được điều khiển bằng trí tuệ nhân tạo hoặc siêu máy tính để giải mã và theo dõi.

Trung tâm của mạng lưới các doanh nghiệp nhà nước đang hỗ trợ Huawei là một quỹ đầu tư có tên Công ty Tập đoàn Đầu tư Công nghiệp Lớn Thâm Quyến – được điều hành bởi chính quyền thành phố Thâm Quyến, nơi Huawei đặt trụ sở chính. Theo dữ liệu từ Tianyancha, một nền tảng trực tuyến cung cấp thông tin đăng ký công ty, quỹ này đã đầu tư vào khoảng ba cơ sở sản xuất chip liên kết với Huawei và công ty công cụ sản xuất chip có tên SiCarrier Technology Ltd., được thành lập vào năm 2021.

SiCarrier đã hình thành mối quan hệ cộng sinh chặt chẽ với Huawei và chủ yếu làm việc với bộ phận nghiên cứu nội bộ của gã khổng lồ điện tử, được gọi là Phòng thí nghiệm 2012. Theo đó, SiCarrier đang tăng cường tuyển dụng kỹ sư ưu tú để làm việc trực tiếp trong các dự án của Huawei ở Thâm Quyến và Đông Quan. Trong khi đó, Huawei cũng đã chuyển giao khoảng chục bằng sáng chế cho SiCarrier, bao gồm công nghệ cách âm cho máy điện tử và thiết kế trung tâm dữ liệu.

SiCarrier là cầu nối giữa Huawei và chuỗi cung ứng. Công ty này là cổ đông lớn nhất của nhà sản xuất máy quang học Zetop Technologies Co., theo Tianyancha. Công nghệ này phục vụ việc sản xuất vi mạch, bao gồm quá trình in thạch bản.

Quá trình in thạch bản là lĩnh vực quan trọng, vì ASML Holding NV của Hà Lan độc quyền về thiết bị in thạch bản cực tím, cần thiết để tạo ra những con chip tiên tiến nhất, và chưa bao giờ bán cho Trung Quốc. Với các lệnh trừng phạt của Mỹ, ASML cũng sẽ ngừng bán cho khách hàng Trung Quốc hầu hết các thiết bị cực tím sâu, loại máy sản xuất chất bán dẫn kém phức tạp hơn một chút.

Theo nguồn tin, sau khi bị đưa vào danh sách đen, Huawei đã thuê một số cựu nhân viên ASML cho công việc liên quan đến máy sản xuất chip. Bloomberg đã tìm thấy hồ sơ LinkedIn của 5 cựu nhân viên ASML, trong đó có 2 người trước đây sống ở Hà Lan cho biết họ đã gia nhập Huawei từ năm 2021 đến 2022.

Các nhà phân tích dự đoán rằng Trung Quốc sẽ tiếp tục đầu tư hàng tỷ USD vào việc sản xuất chip. Trung Quốc không cần phải thiết lập khả năng tự cung tự cấp ở mỗi bước của chuỗi cung ứng chất bán dẫn. Clifford Kurz, nhà phân tích của S&P Global Ratings, cho biết điều quan trọng là tạo ra lựa chọn thay thế trong nước ở bốn hoặc năm bước của quy trình mà Mỹ và các đồng minh có thể cắt giảm nguồn cung. Điều đó có nghĩa là Trung Quốc và Huawei có thể tập trung vào các lĩnh vực chính như in ấn, sản xuất tấm bán dẫn và thiết kế điện tử.

Người sáng lập của Huawei, Nhậm Chính Phi, có mối quan hệ phức tạp với chính phủ Trung Quốc. Trong nhiều năm, khi Mỹ ép các chính phủ phương Tây cấm thiết bị viễn thông của Huawei vì lo ngại chúng có thể được sử dụng để làm gián điệp cho Trung Quốc, ông vẫn khẳng định rằng công ty của mình không có bất kỳ liên kết đặc biệt nào với chính phủ.

Tuy nhiên, khi con gái của ông, Giám đốc tài chính của Huawei, bị giam giữ vào năm 2018 tại Canada vì cáo buộc gian lận của Mỹ, Bắc Kinh đã cố gắng hết sức để áp lực chính phủ Canada và Mỹ phải trả tự do cho cô. Cô được trả tự do vào năm 2021 và trở về Trung Quốc được chào đón như một anh hùng.

Người Việt trong ngành chip bán dẫn: Thiết kế con chip quan trọng nhất cho đầu DVD, tác giả hàng trăm bằng sáng chế