Danh từ riêng là gì? Danh từ chung là gì? Lấy ví dụ minh họa?

1. Danh từ là gì?

Danh từ là một tập hợp các từ dùng để đặt tên cho sự vật, hiện tượng hoặc khái niệm. Trong tiếng Việt, danh từ được coi là một phần quan trọng của ngôn ngữ và không ngừng thay đổi và phát triển để đáp ứng nhu cầu của con người.

Thông thường, danh từ được sử dụng để xây dựng ngữ pháp trong tiếng Việt, vốn là một ngôn ngữ đa nghĩa. Danh từ có thể đóng vai trò là chủ ngữ, tân ngữ hoặc tân ngữ của động từ trong câu.

Ví dụ:

– Danh từ chỉ sự vật như bàn ghế, ô tô, xe máy, xe đạp, lợn, gà, chó, v.v.

– Danh từ chỉ các hiện tượng như mưa, gió, sấm, chớp, bão, hạn hán, sóng thần…

Danh từ chỉ các khái niệm như bệnh án, người, động vật, v.v.

Ngoài ra, còn có việc sử dụng các danh từ ghép khá phổ biến, đó là các danh từ được tạo thành từ việc ghép hai từ trở lên với nhau. Cụ thể, danh từ ghép có thể được tạo ra thông qua việc kết hợp các từ như: Danh từ + Danh từ; Danh từ + Động từ; Danh từ + giới từ…

2. Danh từ riêng là gì?

Danh từ riêng là loại từ được dùng để chỉ định tên người, địa điểm, vật thể, sự kiện cụ thể, được xác định và duy nhất.

Ví dụ:

– Tên người: Quyên, Mai, Trang, Ngọc, Hân…

- Địa điểm: Phú Yên, Thái Nguyên, Hà Nội, Hải Dương, Lạng Sơn...

Ngoài ra, danh từ riêng cũng có thể là từ nguyên gốc Việt, từ Hán Việt hoặc phiên âm từ tiếng nước ngoài như Anh, Pháp, ví dụ như: Alex, Anna, Jane...

Các danh từ chỉ tên người, địa danh, vùng lãnh thổ... theo nguyên tắc nên viết hoa để phân biệt với các từ khác trong câu. Quy tắc này được thể hiện như sau:

- Viết hoa chữ cái đầu của danh từ riêng và không sử dụng dấu gạch nối với danh từ riêng thuần Việt và từ Hán Việt.

– Với những danh từ riêng buộc phải các từ mượn từ các ngôn ngữ châu Âu, chúng thường được phiên âm trực tiếp hoặc phiên âm sang tiếng Việt và sử dụng dấu gạch nối giữa các từ.

3. Danh từ chung là gì?

Danh từ chung là loại danh từ dùng để chỉ những sự vật có thể cảm nhận được thông qua các giác quan (như sông, núi, hồ, sách báo, quần áo,…)

Có một số loại danh từ chung được phân loại thành các tiểu thể loại sau:

1. Danh từ chỉ hiện tượng: là sự vật xảy ra trong không gian và thời gian mà con người nhận thức được. Ví dụ như mưa, nắng, chớp... hoặc đói nghèo, áp bức, chiến tranh... Danh từ này có thể là danh từ chỉ hiện tượng tự nhiên (như nắng, mưa...) hoặc danh từ chỉ hiện tượng xã hội (như áp bức, chiến tranh...).

Nội dung bản gốc:

Danh từ chỉ khái niệm: đây là loại danh từ có ý nghĩa trừu tượng (danh từ chỉ sự vật mà ta không thể nhận biết được bằng giác quan). Những danh từ này không chỉ những đối tượng, chất liệu hay sự vật cụ thể mà còn biểu thị những khái niệm như: tính chất, quan hệ, ý thức, mục đích, tình yêu, tình bạn, thước đo… Khái niệm này chỉ tồn tại trong tri giác, trong ý thức con người chứ không thể cụ thể hóa được thành những thứ hữu hình và hữu hình. Nói một cách dễ hiểu, đây là những khái niệm không có hình thức, không được các giác quan của cơ thể cảm nhận trực tiếp.

Danh từ đơn vị: Danh từ đơn vị là từ chỉ đơn vị của sự vật. Căn cứ vào đặc điểm ngữ nghĩa và phạm vi sử dụng, có thể chia chúng thành các loại sau:

Cách

Danh từ chỉ khái niệm: đây là loại danh từ chỉ ý nghĩa trừu tượng (danh từ chỉ sự vật không thể nhận biết bằng giác quan). Các danh từ này không chỉ đối tượng, chất liệu hoặc sự vật cụ thể, mà còn biểu thị các khái niệm như: tính chất, quan hệ, ý thức, mục đích, tình yêu, tình bạn, thước đo... Những khái niệm này chỉ tồn tại trong tri giác và ý thức của con người, không thể được cụ thể hóa thành các vật thể hình thức. Đơn giản để hiểu, đây là các khái niệm không có hình thức và không thể cảm nhận trực tiếp qua giác quan của cơ thể.

Danh từ đơn vị: Danh từ đơn vị là từ chỉ đơn vị của sự vật. Dựa trên đặc điểm ngữ nghĩa và phạm vi sử dụng, chúng có thể được chia thành các loại sau:

- Danh từ chỉ đơn vị tự nhiên: là các từ chỉ đối tượng hoặc thực thể cụ thể, còn được gọi là danh từ cụ thể.

Ví dụ: con, cái, chiếc, hòm, cành, tảng, cánh, hạt, đảo...

Danh từ chỉ đơn vị chính xác là những danh từ được sử dụng để tính toán và đo lường các đối tượng, chất liệu và vật liệu. Các danh từ này thường được quy định bởi các nhà khoa học hoặc được sử dụng trong dân gian.

Ví dụ: pão, cân, quả cân, thước kẻ, mét, gang, tấn...

- Cụm danh từ biểu thị sự gần đúng: là những danh từ được sử dụng để đếm các đối tượng hiện diện dưới hình thức tập hợp hoặc sự kết hợp.

Ví dụ: đôi, đôi, đàn, đàn, nhóm,....

- Danh từ chỉ thời gian bao gồm giây, phút, giờ, ngày, tuần, tháng, quý, mùa...

- Danh từ chỉ đơn vị hành chính và tổ chức bao gồm thôn, tổ, huyện, xóm, lớp, tiểu đội...

4. Chức năng của danh từ: 

Tuy được phân loại thành nhiều loại khác nhau, nhưng về cơ bản, danh từ được sử dụng với mục đích sau đây:

Danh từ có thể kết hợp với từ chỉ số ở trước và từ chỉ định ở sau để tạo thành cụm danh từ. Ví dụ, 3 con gà trong số 3 được bổ sung cho danh từ "con gà".

Danh từ có thể đóng vai trò chủ ngữ, vị ngữ hoặc tân ngữ trong câu.

Cụm danh từ là một dạng kết hợp từ gồm một danh từ liền sau được kèm theo một số từ. Trong các cụm danh từ, trợ động từ ở phía trước hỗ trợ cho danh từ, giúp xác định ý nghĩa.

5. Một số ví dụ minh họa: 

là một thuật ngữ chỉ một đối tượng hoặc một vị trí cụ thể trong thời gian hoặc không gian.

Ví dụ 1: Tìm 5 từ có thể là danh từ chung cũng như danh từ riêng. Hãy viết một câu với mỗi từ đó.

Ví dụ 2: Tìm các danh từ chỉ khái niệm có nghĩa sau đây và viết câu cho mỗi từ tìm được:

- Kinh nghiệm: Anh ấy đã tích lũy được rất nhiều kinh nghiệm từ công việc của mình.

- Kiến thức: Việc học tập liên tục giúp bạn tích luỹ kiến thức một cách rộng rãi.

- Tầm nhìn: Ông chủ có tầm nhìn xa xôi về tương lai của công ty.

- Sự am hiểu: Bạn cần có sự am hiểu sâu sắc về cuộc sống để thấu hiểu được người khác.

- Kỹ năng: Một người lãnh đạo xuất sắc cần có kỹ năng quản lý nhóm tốt.

- Sự sáng tạo: Sự sáng tạo là yếu tố quan trọng trong việc thành công trong lĩnh vực nghệ thuật.

- Sự khéo léo: Cô ấy đã giải quyết vấn đề một cách khéo léo và nhanh chóng.

- Tư duy logic: Giải các bài toán logic giúp phát triển tư duy logic của bạn.

(Note: This is just one possible way to rewrite the content fragment in Vietnamese.)

Đó là những ý nghĩ, suy nghĩ của con người nói chung.

Chỉ sức của một người có thể làm được công việc.

Đó là thái độ con người hình thành từ suy nghĩ của mình.

Ví dụ 3: Xin vui lòng đề cập tên 10 danh lam thắng cảnh nổi tiếng tại Việt Nam và chỉ rõ địa điểm thuộc tỉnh hoặc thành phố nào.

Ví dụ 4: Kể tên 10 anh hùng dân tộc, đặt câu nói về mỗi người đó.

Đáp án

Có nhiều đáp án, sau đây là một số đáp án minh hoạ.

Ví dụ 1: 5 từ vừa là danh từ chung, vừa là danh từ riêng:

đầm sen (nơi trồng sen) / Đầm Sen (khu vui chơi)

hoà bình (không có chiến tranh) / Hoà Bình (tên tỉnh)

gà chọi (một loại gà) / Gà Chọi (tên địa điểm du lịch)

hàng gà (nơi mua bán gà) / Hàng Gà (tên một phố cổ)

hạnh phúc (trạng thái người) / Hạnh Phúc (tên người).

– Những đầm sen toả hương thơm ngát.

Chủ nhật tới tôi sẽ đi thăm khu du lịch Đầm Sen.

– Chúng tôi mong muốn hoà bình trên toàn thế giới.

Nhà máy thuỷ điện Hoà Bình lớn nhất nước ta.

– Mẹ đi ra hàng gà để mua một con gà về thịt.

Nhà bạn ấy ở phố Hàng Gà, một khu phố cổ của Hà Nội.

– Bố em mới mua một chú gà chọi rất đẹp.

Vịnh Hạ Long có hòn Gà Chọi rất nổi tiếng.

– Gia đình bạn ấy rất hạnh phúc.

Chú Hạnh Phúc là một người rất vui tính.

Ví dụ 2.

a. kinh nghiệm: Anh ấy có rất nhiều kinh nghiệm sống.

b. tư tưởng: Hôm nay, tư tưởng cậu ấy không ổn định.

c. khả năng: Cô ấy có khả năng nói được 10 thứ tiếng.

d. tinh thần: Đó là tinh thần yêu nước của họ.

Ví dụ 3. Có nhiều đáp án, sau đây là một số đáp án minh hoạ:

Thành phố Đà Lạt thuộc tỉnh Lâm Đồng.

Khu du lịch Tuần Châu thuộc tỉnh Quảng Ninh.

Bãi biển Sầm Sơn thuộc tỉnh Thanh Hoá.

Bãi biển Đồ Sơn thuộc thành phố Hải Phòng.

Vườn quốc gia Cúc Phương thuộc tỉnh Ninh Bình.

Khu du lịch Phong Nha – Kẻ Bàng thuộc Quảng Bình.

Khu du lịch Bà Nà thuộc thành phố Đà Nẵng.

Cố đô Huế thuộc tỉnh Thừa Thiên Huế.

Thị trấn Sa Pa thuộc tỉnh Lào Cai.

Bãi biển Nha Trang thuộc tỉnh Khánh Hoà.

Ví dụ 4. Có nhiều đáp án, sau đây là một số đáp án minh hoạ:

Có 5 anh hùng dân tộc nổi tiếng: Hai Bà Trưng, Ngô Quyền, Bác Hồ, La Văn Cầu, Tô Vĩnh Diện, Trần Quốc Toản, Nguyễn Đức Cảnh, Tô Hiệu, Nguyễn Thị Minh Khai, Ngô Thị Tuyển, Mạc Thị Bưởi, Võ Thị Sáu, ... Hai Bà Trưng là những nữ anh hùng của dân tộc.

Ngô Quyền đánh giặc trên sông Bạch Đằng.

Bác Hồ là vị cha già kính yêu của dân tộc ViệtNam.

La Văn Cầu đã tự chặt đứt cánh tay trong chiến đấu.

Tô Vĩnh Diện đã lấy thân mình chèn pháo.

Trần Quốc Toản bóp nát quả cam lúc nào không biết.

Nguyễn Đức Cảnh quê ở Thái Bình.

Tô Hiệu đã trồng cây đào ở nhà tù Sơn La.

Ngô Thị Tuyển đã vác hai bao đạn trên vai.

Võ Thị Sáu đã dũng cảm hi sinh khi vừa 16 tuổi.

Ví dụ 5: Tìm các từ có nghĩa như sau :

a. Sông có dòng nước to và đủ lớn để thuyền bè di chuyển trên đó.

b. Sông Cửu Long là con sông lớn nhất tại miền Nam nước Việt Nam, qua nhiều tỉnh.

c. Vị vua đứng đầu trong triều đình phong kiến.

d. Vua Lê Lợi đã có công anh dũng trong việc đánh đuổi quân giặc Minh và thành lập nhà Lê trên lãnh thổ nước ta.

Chúng tôi đứng trên núi Chung. Nhìn sang trái là dòng sông Lam uốn khúc theo dãy núi Thiên Nhẫn. Mặt sông hắt ánh nắng chiếu thành một đường quanh co trắng xóa. Nhìn sang phải là dãy núi Trác nối liền với dãy núi Đại Huệ xa xa. Trước mặt chúng tôi, giữa hai dãy núi là nhà Bác Hồ.

Gợi ý trả lời

– Danh từ chung: núi / dòng, sông / dãy / mặt / sông / ánh / nắng / đường / dãy / nhà / trái / phải / giữa / trước.

– Danh từ riêng: Chung / Lam / Thiên Nhẫn/ Trác / Đại Huệ / Bác Hồ.