Bạo hành trẻ em: Khởi tố vụ án không còn phụ thuộc vào yêu cầu của gia đình nạn nhân

Hình ảnh chiếc tay của bảo mẫu Khánh Chi lắc mạnh em bé sơ sinh trong phòng ngủ đã gây ra sự bàng hoàng và lo lắng cho sức khỏe của cháu bé mới 1 tháng tuổi. Clip được lan truyền trên mạng xã hội và đã thu hút sự quan tâm của nhiều người. Trước đó, anh Nguyễn Văn B đã tới công an phường Hoàng Liệt để trình báo việc này sau khi phát hiện qua trích xuất camera. Bảo mẫu Vũ Khánh C được cho là có hành vi bạo hành bé gái một tháng tuổi, là con đẻ của anh B, trong khi đang chăm sóc bé tại nhà của anh.

Nếu cơ quan điều tra đã tìm thấy đủ chứng cứ để khởi tố Vũ Khánh Chi về tội hành hạ người khác theo quy định tại Điều 140 của Bộ luật hình sự năm 2015 (được sửa đổi, bổ sung năm 2017), thì việc quyết định khởi tố không phụ thuộc vào yêu cầu của bố cháu bé. Điều này được luật sư Hoàng Tùng (Văn Phòng Luật Sư Trung Hòa) chia sẻ với phóng viên báo Tin tức. Theo phân tích của ông, Điều 155 của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 (được sửa đổi, bổ sung năm 2021) quy định về thời hạn và thủ tục giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố. Cơ quan điều tra hoặc cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra phải kiểm tra, xác minh và ra một trong các quyết định trong vòng 20 ngày kể từ ngày nhận được tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố, bao gồm quyết định khởi tố vụ án hình sự, quyết định không khởi tố vụ án hình sự hoặc quyết định tạm đình chỉ việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố.

Trong trường hợp vụ việc bị tố giác, tin báo về tội phạm hoặc kiến nghị khởi tố có nhiều tình tiết phức tạp hoặc phải kiểm tra, xác minh tại nhiều địa điểm, thì thời hạn giải quyết tố giác, tin báo, kiến nghị khởi tố có thể kéo dài tối đa 2 tháng. Nếu việc kiểm tra, xác minh vẫn chưa kết thúc trong thời hạn quy định, Viện trưởng Viện kiểm sát cùng cấp hoặc Viện trưởng Viện kiểm sát có thẩm quyền có thể gia hạn thêm một lần, tuy nhiên không vượt quá 2 tháng.

Theo luật sư Đỗ Minh Hiển, nếu cơ quan điều tra phát hiện dấu hiệu về tội hành hạ người khác (Điều 140), dù bố mẹ cháu bé không yêu cầu khởi tố, cơ quan điều tra vẫn có thể khởi tố vì tội danh này không thuộc trường hợp khởi tố theo yêu cầu của bị hại (theo quy định tại Điều 155 - BLTTHS). Tuy nhiên, đây có thể được xem là một tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự.

Luật sư Đặng Văn Cường, Uỷ viên Ban chấp hành Hội bảo vệ quyền trẻ em Việt Nam nhấn mạnh rằng hành động của người giữ trẻ trong trường hợp này đang gây nguy hiểm đến tính mạng của cháu bé. Các cơ quan chức năng đang tiến hành điều tra để làm rõ nguyên nhân, nhận thức và ý thức của người giữ trẻ, cũng như xác định hậu quả đã gây ra cho cháu bé để xử lý theo quy định của pháp luật. Kết quả xác minh cho thấy người phụ nữ này đã nhận thức được hành vi của mình có thể gây tổn thương cho não của cháu bé, có thể gây ra tử vong, nhưng do bực tức nên đã đánh đập và gây thương tích nghiêm trọng cho cháu. Vì vậy, người này có thể bị xử lý về tội "Giết người" với nhiều tình tiết tăng nặng, trách nhiệm hình sự như hành vi có tính chất côn đồ, phạm tội với người dưới 16 tuổi.

Theo luật sư Đặng Văn Cường, nếu kết quả xác minh cho thấy đối tượng không có ý định giết người, hành vi không dẫn đến tử vong nhưng vẫn có tính chất hành hạ trẻ em, thì vẫn có thể bị xử lý về tội "Hành hạ người khác". Giới luật sư cũng nhận định rằng tội danh này không phụ thuộc vào đơn thư yêu cầu của nạn nhân, nên trong trường hợp cha của cháu bé không đề nghị xử lý, nhưng cơ quan điều tra vẫn có đủ căn cứ để xử lý hình sự theo quy định pháp luật. "Hành vi của người phụ nữ này vi phạm Luật Trẻ em, vi phạm pháp luật, có thể gây tổn thương đến tâm lý, sức khỏe, thậm chí là tính mạng của trẻ em. Vì vậy, việc xem xét và xử lý là cần thiết để bảo vệ trẻ em theo quy định pháp luật", luật sư Đặng Văn Cường phân tích.

Viết lại: Quy định về "Tội hành hạ người khác" được sửa đổi, bổ sung năm 2017 theo Điều 140 BLHS năm 2015. Theo đó, người nào đối xử tàn ác hoặc làm nhục người lệ thuộc mình nếu không thuộc các trường hợp quy định tại Điều 185 của Bộ luật này sẽ bị phạt cải tạo không giam giữ trong vòng 03 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.

7. Tội phạm sẽ bị phạt tù từ 01 đến 03 năm nếu hành vi của họ phạm vào một trong các trường hợp sau: a) Làm hại đến người dưới 16 tuổi, phụ nữ đang mang thai, người già yếu, bệnh tật hoặc người không có khả năng tự vệ; b) Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân, với tỷ lệ tàn phế trên 31% của cơ thể; c) Hành vi đối với hai người trở lên. Tuy nhiên, biến chứng của hành vi tội phạm có thể xảy ra muộn, thậm chí nhiều năm sau đó.

Hội chứng rung lắc ở trẻ thường xảy ra ở độ tuổi dưới 2, đặc biệt là trẻ dưới 9 tháng. Vì khoảng cách giữa tổ chức não và hộp sọ của trẻ lớn, nên việc rung lắc sẽ gây va đập giữa nhu mô não và hộp sọ, dẫn đến tổn thương mạch máu và tạo thành các đám máu tụ, gây tăng áp lực nội sọ. Vì trọng lượng đầu bằng khoảng 1/4 cơ thể, cột sống cổ và các dây chằng chưa vững chắc, việc này càng dễ dẫn đến chấn thương. Việc cưng nựng bé hay dỗ bé cũng không nên để tránh nguy cơ này.

Thường sau 4 - 6 giờ sau khi rung lắc, bệnh nhi có thể xuất hiện các triệu chứng:

- Mắt lờ đờ do xuất huyết võng mạc

- Da tái xanh do mất máu

- Quấy khóc, kích thích vật vã hoặc lơ mơ, li bì, không đáp ứng với xung quanh, thậm chí hôn mê

- Bỏ bú, bỏ ăn

- Buồn nôn hoặc nôn

- Thở chậm hoặc thậm chí ngưng thở

- Co cứng cổ và các chi, có thể co giật, hoặc cơ thể mềm nhẽo

Biến chứng muộn, có thể nhiều năm sau khi bị rung lắc:

- Chậm phát triển trí tuệ, chậm nói

- Nghe kém, giảm thị lực

- Bại não, co cứng các khớp

Nếu bé bị co giật, động kinh, cần giữ nguyên tư thế và không được tác động thêm vào đầu bé. Sau đó, đưa bé đến cơ sở y tế ngay lập tức. Nếu bệnh nhi bất tỉnh, nên để đầu bé nghiêng sang một bên để tránh tình trạng dịch và các chất nôn gây tắc nghẽn đường hô hấp.

Các xét nghiệm cần làm:

- Soi đáy mắt để phát hiện xuất huyết võng mạc

- Chụp cắt lớp hoặc cộng hưởng từ sọ não để phát hiện tổn thương nhu mỗ não, tình trạng máu tụ...